നക്ഷത്ര സൂക്തമ് (നക്ഷത്രേഷ്ടി)
തൈത്തിരീയ ബ്രഹ്മണമ് | അഷ്ടകമ് - 3 പ്രശ്നഃ - 1
തൈത്തിരീയ സംഹിതാഃ | കാണ്ഡ 3 പ്രപാഠകഃ - 5 അനുവാകമ് - 1
ഓം || അഗ്നിര്നഃ’ പാതു കൃത്തി’കാഃ | നക്ഷ’ത്രം ദേവമി’ന്ദ്രിയമ് | ഇദമാ’സാം വിചക്ഷണമ് | ഹവിരാസം ജു’ഹോതന | യസ്യ ഭാന്തി’ രശ്മയോ യസ്യ’ കേതവഃ’ | യസ്യേമാ വിശ്വാ ഭുവ’നാനി സര്വാ’ | സ കൃത്തി’കാഭിരഭിസംവസാ’നഃ | അഗ്നിര്നോ’ ദേവസ്സു’വിതേ ദ’ധാതു || 1 ||
പ്രജാപ’തേ രോഹിണീവേ’തു പത്നീ’ | വിശ്വരൂ’പാ ബൃഹതീ ചിത്രഭാ’നുഃ | സാ നോ’ യജ്ഞസ്യ’ സുവിതേ ദ’ധാതു | യഥാ ജീവേ’മ ശരദസ്സവീ’രാഃ | രോഹിണീ ദേവ്യുദ’ഗാത്പുരസ്താ’ത് | വിശ്വാ’ രൂപാണി’ പ്രതിമോദ’മാനാ | പ്രജാപ’തിഗ്‍മ് ഹവിഷാ’ വര്ധയ’ന്തീ | പ്രിയാ ദേവാനാമുപ’യാതു യജ്ഞമ് || 2 ||
സോമോ രാജാ’ മൃഗശീര്ഷേണ ആഗന്ന്’ | ശിവം നക്ഷ’ത്രം പ്രിയമ’സ്യ ധാമ’ | ആപ്യായ’മാനോ ബഹുധാ ജനേ’ഷു | രേതഃ’ പ്രജാം യജ’മാനേ ദധാതു | യത്തേ നക്ഷ’ത്രം മൃഗശീര്ഷമസ്തി’ | പ്രിയഗ്‍മ് രാ’ജന് പ്രിയത’മം പ്രിയാണാ’മ് | തസ്മൈ’ തേ സോമ ഹവിഷാ’ വിധേമ | ശന്ന’ ഏധി ദ്വിപദേ ശം ചതു’ഷ്പദേ || 3 ||
ആര്ദ്രയാ’ രുദ്രഃ പ്രഥ’മാ ന ഏതി | ശ്രേഷ്ഠോ’ ദേവാനാം പതി’രഘ്നിയാനാ’മ് | നക്ഷ’ത്രമസ്യ ഹവിഷാ’ വിധേമ | മാ നഃ’ പ്രജാഗ്‍മ് രീ’രിഷന്മോത വീരാന് | ഹേതി രുദ്രസ്യ പരി’ണോ വൃണക്തു | ആര്ദ്രാ നക്ഷ’ത്രം ജുഷതാഗ്‍മ് ഹവിര്നഃ’ | പ്രമുഞ്ചമാ’നൗ ദുരിതാനി വിശ്വാ’ | അപാഘശഗ്ം’ സന്നുദതാമരാ’തിമ് | || 4||
പുന’ര്നോ ദേവ്യദി’തിസ്പൃണോതു | പുന’ര്വസൂനഃ പുനരേതാം’ യജ്ഞമ് | പുന’ര്നോ ദേവാ അഭിയ’ന്തു സര്വേ’ | പുനഃ’ പുനര്വോ ഹവിഷാ’ യജാമഃ | ഏവാ ന ദേവ്യദി’തിരനര്വാ | വിശ്വ’സ്യ ഭര്ത്രീ ജഗ’തഃ പ്രതിഷ്ഠാ | പുന’ര്വസൂ ഹവിഷാ’ വര്ധയ’ന്തീ | പ്രിയം ദേവാനാ-മപ്യേ’തു പാഥഃ’ || 5||
ബൃഹസ്പതിഃ’ പ്രഥമം ജായ’മാനഃ | തിഷ്യം’ നക്ഷ’ത്രമഭി സംബ’ഭൂവ | ശ്രേഷ്ഠോ’ ദേവാനാം പൃത’നാസുജിഷ്ണുഃ | ദിശോஉനു സര്വാ അഭ’യന്നോ അസ്തു | തിഷ്യഃ’ പുരസ്താ’ദുത മ’ധ്യതോ നഃ’ | ബൃഹസ്പതി’ര്നഃ പരി’പാതു പശ്ചാത് | ബാധേ’താന്ദ്വേഷോ അഭ’യം കൃണുതാമ് | സുവീര്യ’സ്യ പത’യസ്യാമ || 6 ||
ഇദഗ്‍മ് സര്പേഭ്യോ’ ഹവിര’സ്തു ജുഷ്ടമ്’ | ആശ്രേഷാ യേഷാ’മനുയന്തി ചേതഃ’ | യേ അന്തരി’ക്ഷം പൃഥിവീം ക്ഷിയന്തി’ | തേ ന’സ്സര്പാസോ ഹവമാഗ’മിഷ്ഠാഃ | യേ രോ’ചനേ സൂര്യസ്യാപി’ സര്പാഃ | യേ ദിവം’ ദേവീമനു’സഞ്ചര’ന്തി | യേഷാ’മശ്രേഷാ അ’നുയന്തി കാമമ്’ | തേഭ്യ’സ്സര്പേഭ്യോ മധു’മജ്ജുഹോമി || 7 ||
ഉപ’ഹൂതാഃ പിതരോ യേ മഘാസു’ | മനോ’ജവസസ്സുകൃത’സ്സുകൃത്യാഃ | തേ നോ നക്ഷ’ത്രേ ഹവമാഗ’മിഷ്ഠാഃ | സ്വധാഭി’ര്യജ്ഞം പ്രയ’തം ജുഷന്താമ് | യേ അ’ഗ്നിദഗ്ധാ യേஉന’ഗ്നിദഗ്ധാഃ | യേ’உമുല്ലോകം പിതരഃ’ ക്ഷിയന്തി’ | യാഗ്‍ശ്ച’ വിദ്മയാഗ്മ് ഉ’ ച ന പ്ര’വിദ്മ | മഘാസു’ യജ്ഞഗ്‍മ് സുകൃ’തം ജുഷന്താമ് || 8||
ഗവാം പതിഃ ഫല്ഗു’നീനാമസി ത്വമ് | തദ’ര്യമന് വരുണമിത്ര ചാരു’ | തം ത്വാ’ വയഗ്‍മ് സ’നിതാരഗ്ം’ സനീനാമ് | ജീവാ ജീവ’ന്തമുപ സംവി’ശേമ | യേനേമാ വിശ്വാ ഭുവ’നാനി സഞ്ജി’താ | യസ്യ’ ദേവാ അ’നുസംയന്തി ചേതഃ’ | അര്യമാ രാജാஉജരസ്തു വി’ഷ്മാന് | ഫല്ഗു’നീനാമൃഷഭോ രോ’രവീതി || 9 ||
ശ്രേഷ്ഠോ’ ദേവാനാം’ ഭഗവോ ഭഗാസി | തത്ത്വാ’ വിദുഃ ഫല്ഗു’നീസ്തസ്യ’ വിത്താത് | അസ്മഭ്യം’ ക്ഷത്രമജരഗ്ം’ സുവീര്യമ്’ | ഗോമദശ്വ’വദുപസന്നു’ദേഹ | ഭഗോ’ഹ ദാതാ ഭഗ ഇത്പ്ര’ദാതാ | ഭഗോ’ ദേവീഃ ഫല്ഗു’നീരാവി’വേശ | ഭഗസ്യേത്തം പ്ര’സവം ഗ’മേമ | യത്ര’ ദേവൈസ്സ’ധമാദം’ മദേമ | || 10 ||
ആയാതു ദേവസ്സ’വിതോപ’യാതു | ഹിരണ്യയേ’ന സുവൃതാ രഥേ’ന | വഹന്, ഹസ്തഗ്ം’ സുഭഗ്ം’ വിദ്മനാപ’സമ് | പ്രയച്ഛ’ന്തം പപു’രിം പുണ്യമച്ഛ’ | ഹസ്തഃ പ്രയ’ച്ഛ ത്വമൃതം വസീ’യഃ | ദക്ഷി’ണേന പ്രതി’ഗൃഭ്ണീമ ഏനത് | ദാതാര’മദ്യ സ’വിതാ വി’ദേയ | യോ നോ ഹസ്താ’യ പ്രസുവാതി’ യജ്ഞമ് ||11 ||
ത്വഷ്ടാ നക്ഷ’ത്രമഭ്യേ’തി ചിത്രാമ് | സുഭഗ്‍മ് സ’സംയുവതിഗ്‍മ് രാച’മാനാമ് | നിവേശയ’ന്നമൃതാന്മര്ത്യാഗ്’ശ്ച | രൂപാണി’ പിഗ്ംശന് ഭുവ’നാനി വിശ്വാ’ | തന്നസ്ത്വഷ്ടാ തദു’ ചിത്രാ വിച’ഷ്ടാമ് | തന്നക്ഷ’ത്രം ഭൂരിദാ അ’സ്തു മഹ്യമ്’ | തന്നഃ’ പ്രജാം വീരവ’തീഗ്‍മ് സനോതു | ഗോഭി’ര്നോ അശ്വൈസ്സമ’നക്തു യജ്ഞമ് || 12 ||
വായുര്നക്ഷ’ത്രമഭ്യേ’തി നിഷ്ട്യാ’മ് | തിഗ്മശൃം’ഗോ വൃഷഭോ രോരു’വാണഃ | സമീരയന് ഭുവ’നാ മാതരിശ്വാ’ | അപ ദ്വേഷാഗ്ം’സി നുദതാമരാ’തീഃ | തന്നോ’ വായസ്തദു നിഷ്ട്യാ’ ശൃണോതു | തന്നക്ഷ’ത്രം ഭൂരിദാ അ’സ്തു മഹ്യമ്’ | തന്നോ’ ദേവാസോ അനു’ജാനന്തു കാമമ്’ | യഥാ തരേ’മ ദുരിതാനി വിശ്വാ’ || 13 ||
ദൂരമസ്മച്ഛത്ര’വോ യന്തു ഭീതാഃ | തദി’ന്ദ്രാഗ്നീ കൃ’ണുതാം തദ്വിശാ’ഖേ | തന്നോ’ ദേവാ അനു’മദന്തു യജ്ഞമ് | പശ്ചാത് പുരസ്താദഭ’യന്നോ അസ്തു | നക്ഷ’ത്രാണാമധി’പത്നീ വിശാ’ഖേ | ശ്രേഷ്ഠാ’വിന്ദ്രാഗ്നീ ഭുവ’നസ്യ ഗോപൗ | വിഷൂ’ചശ്ശത്രൂ’നപബാധ’മാനൗ | അപക്ഷുധ’ന്നുദതാമരാ’തിമ് | || 14 ||
പൂര്ണാ പശ്ചാദുത പൂര്ണാ പുരസ്താ’ത് | ഉന്മ’ധ്യതഃ പൗ’ര്ണമാസീ ജി’ഗായ | തസ്യാം’ ദേവാ അധി’സംവസ’ന്തഃ | ഉത്തമേ നാക’ ഇഹ മാ’ദയന്താമ് | പൃഥ്വീ സുവര്ചാ’ യുവതിഃ സജോഷാ’ഃ | പൗര്ണമാസ്യുദ’ഗാച്ഛോഭ’മാനാ | ആപ്യായയ’ന്തീ ദുരിതാനി വിശ്വാ’ | ഉരും ദുഹാം യജ’മാനായ യജ്ഞമ് |
ഋദ്ധ്യാസ്മ’ ഹവ്യൈര്നമ’സോപസദ്യ’ | മിത്രം ദേവം മി’ത്രധേയം’ നോ അസ്തു | അനൂരാധാന്, ഹവിഷാ’ വര്ധയ’ന്തഃ | ശതം ജീ’വേമ ശരദഃ സവീ’രാഃ | ചിത്രം നക്ഷ’ത്രമുദ’ഗാത്പുരസ്താ’ത് | അനൂരാധാ സ ഇതി യദ്വദ’ന്തി | തന്മിത്ര ഏ’തി പഥിഭി’ര്ദേവയാനൈ’ഃ | ഹിരണ്യയൈര്വിത’തൈരന്തരി’ക്ഷേ || 16 ||
ഇന്ദ്രോ’ ജ്യേഷ്ഠാമനു നക്ഷ’ത്രമേതി | യസ്മി’ന് വൃത്രം വൃ’ത്ര തൂര്യേ’ തതാര’ | തസ്മി’ന്വയ-മമൃതം ദുഹാ’നാഃ | ക്ഷുധ’ന്തരേമ ദുരി’തിം ദുരി’ഷ്ടിമ് | പുരന്ദരായ’ വൃഷഭായ’ ധൃഷ്ണവേ’ | അഷാ’ഢായ സഹ’മാനായ മീഢുഷേ’ | ഇന്ദ്രാ’യ ജ്യേഷ്ഠാ മധു’മദ്ദുഹാ’നാ | ഉരും കൃ’ണോതു യജ’മാനായ ലോകമ് | || 17 ||
മൂലം’ പ്രജാം വീരവ’തീം വിദേയ | പരാ’ച്യേതു നിരൃ’തിഃ പരാചാ | ഗോഭിര്നക്ഷ’ത്രം പശുഭിസ്സമ’ക്തമ് | അഹ’ര്ഭൂയാദ്യജ’മാനായ മഹ്യമ്’ | അഹ’ര്നോ അദ്യ സു’വിതേ ദ’ദാതു | മൂലം നക്ഷ’ത്രമിതി യദ്വദ’ന്തി | പരാ’ചീം വാചാ നിരൃ’തിം നുദാമി | ശിവം പ്രജായൈ’ ശിവമ’സ്തു മഹ്യമ്’ || 18 ||
യാ ദിവ്യാ ആപഃ പയ’സാ സമ്ബഭൂവുഃ | യാ അന്തരി’ക്ഷ ഉത പാര്ഥി’വീര്യാഃ | യാസാ’മഷാഢാ അ’നുയന്തി കാമമ്’ | താ ന ആപഃ ശഗ്ഗ് സ്യോനാ ഭ’വന്തു | യാശ്ച കൂപ്യാ യാശ്ച’ നാദ്യാ’സ്സമുദ്രിയാ’ഃ | യാശ്ച’ വൈശന്തീരുത പ്രാ’സചീര്യാഃ | യാസാ’മഷാഢാ മധു’ ഭക്ഷയ’ന്തി | താ ന ആപഃ ശഗ്ഗ് സ്യോനാ ഭ’വന്തു ||19 ||
തന്നോ വിശ്വേ ഉപ’ ശൃണ്വന്തു ദേവാഃ | തദ’ഷാഢാ അഭിസംയ’ന്തു യജ്ഞമ് | തന്നക്ഷ’ത്രം പ്രഥതാം പശുഭ്യഃ’ | കൃഷിര്വൃഷ്ടിര്യജ’മാനായ കല്പതാമ് | ശുഭ്രാഃ കന്യാ’ യുവതയ’സ്സുപേശ’സഃ | കര്മകൃത’സ്സുകൃതോ’ വീര്യാ’വതീഃ | വിശ്വാ’ന് ദേവാന്, ഹവിഷാ’ വര്ധയ’ന്തീഃ | അഷാഢാഃ കാമമുപാ’യന്തു യജ്ഞമ് || 20 ||
യസ്മിന് ബ്രഹ്മാഭ്യജ’യത്സര്വ’മേതത് | അമുഞ്ച’ ലോകമിദമൂ’ച സര്വമ്’ | തന്നോ നക്ഷ’ത്രമഭിജിദ്വിജിത്യ’ | ശ്രിയം’ ദധാത്വഹൃ’ണീയമാനമ് | ഉഭൗ ലോകൗ ബ്രഹ്മ’ണാ സഞ്ജി’തേമൗ | തന്നോ നക്ഷ’ത്രമഭിജിദ്വിച’ഷ്ടാമ് | തസ്മി’ന്വയം പൃത’നാസ്സഞ്ജ’യേമ | തന്നോ’ ദേവാസോ അനു’ജാനന്തു കാമമ്’ || 21 ||
ശൃണ്വന്തി’ ശ്രോണാമമൃത’സ്യ ഗോപാമ് | പുണ്യാ’മസ്യാ ഉപ’ശൃണോമി വാചമ്’ | മഹീം ദേവീം വിഷ്ണു’പത്നീമജൂര്യാമ് | പ്രതീചീ’ മേനാഗ്‍മ് ഹവിഷാ’ യജാമഃ | ത്രേധാ വിഷ്ണു’രുരുഗായോ വിച’ക്രമേ | മഹീം ദിവം’ പൃഥിവീമന്തരി’ക്ഷമ് | തച്ഛ്രോണൈതിശ്രവ’-ഇച്ഛമാ’നാ | പുണ്യഗ്ഗ് ശ്ലോകം യജ’മാനായ കൃണ്വതീ || 22 ||
അഷ്ടൗ ദേവാ വസ’വസ്സോമ്യാസഃ’ | ചത’സ്രോ ദേവീരജരാഃ ശ്രവി’ഷ്ഠാഃ | തേ യജ്ഞം പാ’ന്തു രജ’സഃ പുരസ്താ’ത് | സംവത്സരീണ’മമൃതഗ്ഗ്’ സ്വസ്തി | യജ്ഞം നഃ’ പാന്തു വസ’വഃ പുരസ്താ’ത് | ദക്ഷിണതോ’உഭിയ’ന്തു ശ്രവി’ഷ്ഠാഃ | പുണ്യന്നക്ഷ’ത്രമഭി സംവി’ശാമ | മാ നോ അരാ’തിരഘശഗ്ംസാஉഗന്ന്’ || 23 ||
ക്ഷത്രസ്യ രാജാ വരു’ണോஉധിരാജഃ | നക്ഷ’ത്രാണാഗ്‍മ് ശതഭി’ഷഗ്വസി’ഷ്ഠഃ | തൗ ദേവേഭ്യഃ’ കൃണുതോ ദീര്ഘമായുഃ’ | ശതഗ്‍മ് സഹസ്രാ’ ഭേഷജാനി’ ധത്തഃ | യജ്ഞന്നോ രാജാ വരു’ണ ഉപ’യാതു | തന്നോ വിശ്വേ’ അഭി സംയ’ന്തു ദേവാഃ | തന്നോ നക്ഷ’ത്രഗ്‍മ് ശതഭി’ഷഗ്ജുഷാണമ് | ദീര്ഘമായുഃ പ്രതി’രദ്ഭേഷജാനി’ || 24 ||
അജ ഏക’പാദുദ’ഗാത്പുരസ്താ’ത് | വിശ്വാ’ ഭൂതാനി’ പ്രതി മോദ’മാനഃ | തസ്യ’ ദേവാഃ പ്ര’സവം യ’ന്തി സര്വേ’ | പ്രോഷ്ഠപദാസോ’ അമൃത’സ്യ ഗോപാഃ | വിഭ്രാജ’മാനസ്സമിധാ ന ഉഗ്രഃ | ആஉന്തരി’ക്ഷമരുഹദഗന്ദ്യാമ് | തഗ്‍മ് സൂര്യം’ ദേവമജമേക’പാദമ് | പ്രോഷ്ഠപദാസോ അനു’യന്തി സര്വേ’ || 25 ||
അഹി’ര്ബുധ്നിയഃ പ്രഥ’മാ ന ഏതി | ശ്രേഷ്ഠോ’ ദേവാനാ’മുത മാനു’ഷാണാമ് | തം ബ്രാ’ഹ്മണാസ്സോ’മപാസ്സോമ്യാസഃ’ | പ്രോഷ്ഠപദാസോ’ അഭിര’ക്ഷന്തി സര്വേ’ | ചത്വാര ഏക’മഭി കര്മ’ ദേവാഃ | പ്രോഷ്ഠപദാ സ ഇതി യാന്, വദ’ന്തി | തേ ബുധ്നിയം’ പരിഷദ്യഗ്ഗ്’ സ്തുവന്തഃ’ | അഹിഗ്ം’ രക്ഷന്തി നമ’സോപസദ്യ’ || 26 ||
പൂഷാ രേവത്യന്വേ’തി പന്ഥാ’മ് | പുഷ്ടിപതീ’ പശുപാ വാജ’ബസ്ത്യൗ | ഇമാനി’ ഹവ്യാ പ്രയ’താ ജുഷാണാ | സുഗൈര്നോ യാനൈരുപ’യാതാം യജ്ഞമ് | ക്ഷുദ്രാന് പശൂന് ര’ക്ഷതു രേവതീ’ നഃ | ഗാവോ’ നോ അശ്വാഗ്മ് അന്വേ’തു പൂഷാ | അന്നഗ്ം രക്ഷ’ന്തൗ ബഹുധാ വിരൂ’പമ് | വാജഗ്ം’ സനുതാം യജ’മാനായ യജ്ഞമ് || 27 ||
തദശ്വിനാ’വശ്വയുജോപ’യാതാമ് | ശുഭങ്ഗമി’ഷ്ഠൗ സുയമേ’ഭിരശ്വൈ’ഃ | സ്വം നക്ഷ’ത്രഗ്‍മ് ഹവിഷാ യജ’ന്തൗ | മധ്വാസമ്പൃ’ക്തൗ യജു’ഷാ സമ’ക്തൗ | യൗ ദേവാനാം’ ഭിഷജൗ’ ഹവ്യവാഹൗ | വിശ്വ’സ്യ ദൂതാവമൃത’സ്യ ഗോപൗ | തൗ നക്ഷത്രം ജുജുഷാണോപ’യാതാമ് | നമോஉശ്വിഭ്യാം’ കൃണുമോஉശ്വയുഗ്ഭ്യാ’മ് || 28 ||
അപ’ പാപ്മാനം ഭര’ണീര്ഭരന്തു | തദ്യമോ രാജാ ഭഗ’വാന്, വിച’ഷ്ടാമ് | ലോകസ്യ രാജാ’ മഹതോ മഹാന്, ഹി | സുഗം നഃ പന്ഥാമഭ’യം കൃണോതു | യസ്മിന്നക്ഷ’ത്രേ യമ ഏതി രാജാ’ | യസ്മി’ന്നേനമഭ്യഷിം’ചന്ത ദേവാഃ | തദ’സ്യ ചിത്രഗ്‍മ് ഹവിഷാ’ യജാമ | അപ’ പാപ്മാനം ഭര’ണീര്ഭരന്തു || 29 ||
നിവേശ’നീ സങ്ഗമ’നീ വസൂ’നാം വിശ്വാ’ രൂപാണി വസൂ’ന്യാവേശയ’ന്തീ | സഹസ്രപോഷഗ്‍മ് സുഭഗാ രരാ’ണാ സാ ന ആഗന്വര്ച’സാ സംവിദാനാ | യത്തേ’ ദേവാ അദ’ധുര്ഭാഗധേയമമാ’വാസ്യേ സംവസ’ന്തോ മഹിത്വാ | സാ നോ’ യജ്ഞം പി’പൃഹി വിശ്വവാരേ രയിന്നോ’ ധേഹി സുഭഗേ സുവീരമ്’ || 30 ||
ഓം ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ ശാന്തിഃ’ |