Back

మూక పంచ శతి ౫ - మందస్మిత శతకమ్

బధ్నీమో వయమంజలిం ప్రతిదినం బంధచ్ఛిదే దేహినాం
కందర్పాగమతంత్రమూలగురవే కల్యాణకేలీభువే |
కామాక్ష్యా ఘనసారపుంజరజసే కామద్రుహశ్చక్షుషాం
మందారస్తబకప్రభామదముషే మందస్మితజ్యోతిషే ||1||

సధ్రీచే నవమల్లికాసుమనసాం నాసాగ్రముక్తామణే-
రాచార్యాయ మృణాలకాండమహసాం నైసర్గికాయ ద్విషే |
స్వర్ధున్యా సహ యుధ్వేన హిమరుచేరర్ధాసనాధ్యాసినే
కామాక్ష్యాః స్మితమంజరీధవలిమాద్వైతాయ తస్మై నమః ||2||

కర్పూరద్యుతిచాతురీమతితరామల్పీయసీం కుర్వతీ
దౌర్భాగ్యోదయమేవ సంవిదధతీ దౌషాకరీణాం త్విషామ్ |
క్షుల్లానేవ మనోఙ్ఞమల్లినికరాన్ఫుల్లానపి వ్యంజతీ
కామాక్ష్యా మృదులస్మితాంశులహరీ కామప్రసూరస్తు మే ||3||

యా పీనస్తనమండలోపరి లసత్కర్పూరలేపాయతే
యా నీలేక్షణరాత్రికాంతితతిషు జ్యోత్స్నాప్రరోహాయతే |
యా సౌందర్యధునీతరంగతతిషు వ్యాలోలహంసాయతే
కామాక్ష్యాః శిశిరీకరోతు హృదయం సా మే స్మితప్రాచురీ ||4||

యేషాం గచ్ఛతి పూర్వపక్షసరణిం కౌముద్వతః శ్వేతిమా
యేషాం సంతతమారురుక్షతి తులాకక్ష్యాం శరచ్చంద్రమాః |
యేషామిచ్ఛతి కంబురప్యసులభామంతేవసత్ప్రక్రియాం
కామాక్ష్యా మమతాం హరంతు మమ తే హాసత్విషామంకురాః ||5||

ఆశాసీమసు సంతతం విదధతీ నైశాకరీం వ్యాక్రియాం
కాశానామభిమానభంగకలనాకౌశల్యమాబిభ్రతీ |
ఈశానేన విలోకితా సకుతుకం కామాక్షి తే కల్మష-
క్లేశాపాయకరీ చకాస్తి లహరీ మందస్మితజ్యోతిషామ్ ||6||

ఆరూఢస్య సమున్నతస్తనతటీసామ్రాజ్యసింహాసనం
కందర్పస్య విభోర్జగత్త్రయప్రాకట్యముద్రానిధేః |
యస్యాశ్చామరచాతురీం కలయతే రశ్మిచ్ఛటా చంచలా
సా మందస్మితమంజరీ భవతు నః కామాయ కామాక్షి తే ||7||

శంభోర్యా పరిరంభసంభ్రమవిధౌ నైర్మల్యసీమానిధిః
గైర్వాణీవ తరంగిణీ కృతమృదుస్యందాం కలిందాత్మజామ్ |
కల్మాషీకురుతే కలంకసుషమాం కంఠస్థలీచుంబినీం
కామాక్ష్యాః స్మితకందలీ భవతు నః కల్యాణసందోహినీ ||8||

జేతుం హారలతామివ స్తనతటీం సంజగ్ముషీ సంతతం
గంతుం నిర్మలతామివ ద్విగుణితాం మగ్నా కృపాస్త్రోతసి |
లబ్ధుం విస్మయనీయతామివ హరం రాగాకులం కుర్వతీ
మంజుస్తే స్మితమంజరీ భవభయం మథ్నాతు కామాక్షి మే ||9||

శ్వేతాపి ప్రకటం నిశాకరరుచాం మాలిన్యమాతన్వతీ
శీతాపి స్మరపావకం పశుపతేః సంధుక్షయంతీ సదా |
స్వాభావ్యాదధరాశ్రితాపి నమతాముచ్చైర్దిశంతీ గతిం
కామాక్షి స్ఫుటమంతరా స్ఫురతు నస్త్వన్మందహాసప్రభా ||10||

వక్త్రశ్రీసరసీజలే తరలితభ్రూవల్లికల్లోలితే
కాలిమ్నా దధతీ కటాక్షజనుషా మాధువ్రతీం వ్యాపృతిమ్ |
నిర్నిద్రామలపుండరీకకుహనాపాండిత్యమాబిభ్రతీ
కామాక్ష్యాః స్మితచాతురీ మమ మనః కాతర్యమున్మూలయేత్ ||11||

నిత్యం బాధితబంధుజీవమధరం మైత్రీజుషం పల్లవైః
శుద్ధస్య ద్విజమండలస్య చ తిరస్కర్తారమప్యాశ్రితా |
యా వైమల్యవతీ సదైవ నమతాం చేతః పునీతేతరాం
కామాక్ష్యా హృదయం ప్రసాదయతు మే సా మందహాసప్రభా ||12||

ద్రుహ్యంతీ తమసే ముహుః కుముదినీసాహాయ్యమాబిభ్రతీ
యాంతీ చంద్రకిశోరశేఖరవపుఃసౌధాంగణే ప్రేంఖణమ్ |
ఙ్ఞానాంభోనిధివీచికాం సుమనసాం కూలంకషాం కుర్వతీ
కామాక్ష్యాః స్మితకౌముదీ హరతు మే సంసారతాపోదయమ్ ||13||

కాశ్మీరద్రవధాతుకర్దమరుచా కల్మాషతాం బిభ్రతీ
హంసౌధైరివ కుర్వతీ పరిచితిం హారీకృతైర్మౌక్తికైః |
వక్షోజన్మతుషారశైలకటకే సంచారమాతన్వతీ
కామాక్ష్యా మృదులస్మితద్యుతిమయీ భాగీరథీ భాసతే ||14||

కంబోర్వంశపరంపరా ఇవ కృపాసంతానవల్లీభువః
సంఫుల్లస్తబకా ఇవ ప్రసృమరా మూర్తాః ప్రసాదా ఇవ |
వాక్పీయూషకణా ఇవ త్రిపథగాపర్యాయభేదా ఇవ
భ్రాజంతే తవ మందహాసకిరణాః కాంచీపురీనాయికే ||15||

వక్షోజే ఘనసారపత్రరచనాభంగీసపత్నాయితా
కంఠే మౌక్తికహారయష్టికిరణవ్యాపారముద్రాయితా |
ఓష్ఠశ్రీనికురుంబపల్లవపుటే ప్రేంఖత్ప్రసూనాయితా
కామాక్షి స్ఫురతాం మదీయహృదయే త్వన్మందహాసప్రభా ||16||

యేషాం బిందురివోపరి ప్రచలితో నాసాగ్రముక్తామణిః
యేషాం దీన ఇవాధికంఠమయతే హారః కరాలంబనమ్ |
యేషాం బంధురివోష్ఠయోరరుణిమా ధత్తే స్వయం రంజనం
కామాక్ష్యాః ప్రభవంతు తే మమ శివోల్లాసాయ హాసాంకురాః ||17||

యా జాడ్యాంబునిధిం క్షిణోతి భజతాం వైరాయతే కైరవైః
నిత్యం యాం నియమేన యా చ యతతే కర్తుం త్రిణేత్రోత్సవమ్ |
బింబం చాంద్రమసం చ వంచయతి యా గర్వేణ సా తాదృశీ
కామాక్షి స్మితమంజరీ తవ కథం జ్యోత్స్నేత్యసౌ కీర్త్యతే ||18||

ఆరుఢా రభసాత్పురః పురరిపోరాశ్లేషణోపక్రమే
యా తే మాతరుపైతి దివ్యతటినీశంకాకరీ తత్క్షణమ్ |
ఓష్ఠౌ వేపయతి భ్రువౌ కుటిలయత్యానమ్రయత్యాననం
తాం వందే మృదుహాసపూరసుషమామేకామ్రనాథప్రియే ||19||

వక్త్రేందోస్తవ చంద్రికా స్మితతతిర్వల్గు స్ఫురంతీ సతాం
స్యాచ్చేద్యుక్తిమిదం చకోరమనసాం కామాక్షి కౌతూహలమ్ |
ఏతచ్చిత్రమహర్నిశం యదధికామేషా రుచిం గాహతే
బింబోష్ఠద్యుమణిప్రభాస్వపి చ యద్బిబ్బోకమాలంబతే ||20||

సాదృశ్యం కలశాంబుధేర్వహతి యత్కామాక్షి మందస్మితం
శోభామోష్ఠరుచాంబ విద్రుమభవామేతాద్భిదాం బ్రూమహే |
ఏకస్మాదుదితం పురా కిల పపౌ శర్వః పురాణః పుమాన్
ఏతన్మధ్యసముద్భవం రసయతే మాధుర్యరూపం రసమ్ ||21||

ఉత్తుంగస్తనకుంభశైలకటకే విస్తారికస్తూరికా-
పత్రశ్రీజుషి చంచలాః స్మితరుచః కామాక్షి తే కోమలాః |
సంధ్యాదీధితిరంజితా ఇవ ముహుః సాంద్రాధరజ్యోతిషా
వ్యాలోలామలశారదాభ్రశకలవ్యాపారమాతన్వతే ||22||

క్షీరం దూరత ఏవ తిష్ఠతు కథం వైమల్యమాత్రాదిదం
మాతస్తే సహపాఠవీథిమయతాం మందస్మితైర్మంజులైః |
కిం చేయం తు భిదాస్తి దోహనవశాదేకం తు సంజాయతే
కామాక్షి స్వయమర్థితం ప్రణమతామన్యత్తు దోదుహ్యతే ||23||

కర్పూరైరమృతైర్జగజ్జనని తే కామాక్షి చంద్రాతపైః
ముక్తాహారగుణైర్మృణాలవలయైర్ముగ్ధస్మితశ్రీరియమ్ |
శ్రీకాంచీపురనాయికే సమతయా సంస్తూయతే సజ్జనైః
తత్తాదృఙ్మమ తాపశాంతివిధయే కిం దేవి మందాయతే ||24||

మధ్యేగర్భితమంజువాక్యలహరీమాధ్వీఝరీశీతలా
మందారస్తబకాయతే జనని తే మందస్మితాంశుచ్ఛటా |
యస్యా వర్ధయితుం ముహుర్వికసనం కామాక్షి కామద్రుహో
వల్గుర్వీక్షణవిభ్రమవ్యతికరో వాసంతమాసాయతే ||25||

బింబోష్ఠద్యుతిపుంజరంజితరుచిస్త్వన్మందహాసచ్ఛటా |
కల్యాణం గిరిసార్వభౌమతనయే కల్లోలయత్వాశు మే |
ఫుల్లన్మల్లిపినద్ధహల్లకమయీ మాలేవ యా పేశలా
శ్రీకాంచీశ్వరి మారమర్దితురురోమధ్యే ముహుర్లంబతే ||26||

బిభ్రాణా శరదభ్రవిభ్రమదశాం విద్యోతమానాప్యసో
కామాక్షి స్మితమంజరీ కిరతి తే కారుణ్యధారారసమ్ |
ఆశ్చర్యం శిశిరీకరోతి జగతీశ్చాలోక్య చైనామహో
కామం ఖేలతి నీలకంఠహృదయం కౌతూహలాందోలితమ్ ||27||

ప్రేంఖత్ప్రౌఢకటాక్షకుంజకుహరేష్వత్యచ్ఛగుచ్ఛాయితం
వక్త్రేందుచ్ఛవిసింధువీచినిచయే ఫేనప్రతానాయితమ్ |
నైరంతర్యవిజృంభితస్తనతటే నైచోలపట్టాయితం
కాలుష్యం కబలీకరోతు మమ తే కామాక్షి మందస్మితమ్ ||28||

పీయూషం తవ మంథరస్మితమితి వ్యర్థైవ సాపప్రథా
కామాక్షి ధ్రువమీదృశం యది భవేదేతత్కథం వా శివే |
మందారస్య కథాలవం న సహతే మథ్నాతి మందాకినీ-
మిందుం నిందతి కీర్తితే‌உపి కలశీపాథోధిమీర్ష్యాయతే ||29||

విశ్వేషాం నయనోత్సవం వితనుతాం విద్యోతతాం చంద్రమా
విఖ్యాతో మదనాంతకేన ముకుటీమధ్యే చ సంమాన్యతామ్ |
ఆః కిం జాతమనేన హాససుషమామాలోక్య కామాక్షి తే
కాలంకీమవలంబతే ఖలు దశాం కల్మాషహీనో‌உప్యసౌ ||30||

చేతః శీతలయంతు నః పశుపతేరానందజీవాతవో
నమ్రాణాం నయనాధ్వసీమసు శరచ్చంద్రాతపోపక్రమాః |
సంసారాఖ్యసరోరుహాకరఖలీకారే తుషారోత్కరాః
కామాక్షి స్మరకీర్తిబీజనికరాస్త్వన్మందహాసాంకురాః ||31||

కర్మౌఘాఖ్యతమఃకచాకచికరాన్కామాక్షి సంచింతయే
త్వన్మందస్మితరోచిషాం త్రిభువనక్షేమంకరానంకురాన్ |
యే వక్త్రం శిశిరశ్రియో వికసితం చంద్రాతపాంభోరుహ-
ద్వేషోద్ధేషోణచాతురీమివ తిరస్కర్తుం పరిష్కుర్వతే ||32||

కుర్యుర్నః కులశైలరాజతనయే కూలంకషం మంగలం
కుందస్పర్ధనచుంచవస్తవ శివే మందస్మితప్రక్రమాః |
యే కామాక్షి సమస్తసాక్షినయనం సంతోషయంతీశ్వరం
కర్పూరప్రకరా ఇవ ప్రసృమరాః పుంసామసాధారణాః ||33||

కమ్రేణ స్నపయస్వ కర్మకుహనాచోరేణ మారాగమ-
వ్యాఖ్యాశిక్షణదీక్షితేన విదుషామక్షీణలక్ష్మీపుషా |
కామాక్షి స్మితకందలేన కలుషస్ఫోటక్రియాచుంచునా
కారుణ్యామృతవీచికావిహరణప్రాచుర్యధుర్యేణ మామ్ ||34||

త్వన్మందస్మితకందలస్య నియతం కామాక్షి శంకామహే
బింబః కశ్చన నూతనః ప్రచలితో నైశాకరః శీకరః |
కించ క్షీరపయోనిధిః ప్రతినిధిః స్వర్వాహినీవీచికా-
బిబ్వోకో‌உపి విడంబ ఏవ కుహనా మల్లీమతల్లీరుచః ||35||

దుష్కర్మార్కనిసర్గకర్కశమహస్సంపర్కతపతం మిల-
త్పంకం శంకరవల్లభే మమ మనః కాంచీపురాలంక్రియే |
అంబ త్వన్మృదులస్మితామృతరసే మంక్త్వా విధూయ వ్యథా-
మానందోదయసౌధశృంగపదవీమారోఢుమాకాంక్షతి ||36||

నమ్రాణాం నగరాజశేఖరసుతే నాకాలయానాం పురః
కామాక్షి త్వరయా విపత్ప్రశమేన కారుణ్యధారాః కిరన్ |
ఆగచ్ఛంతమనుగ్రహం ప్రకటయన్నానందబీజాని తే
నాసీరే మృదుహాస ఏవ తనుతే నాథే సుధాశీతలః ||37||

కామాక్షి ప్రథమానవిభ్రమనిధిః కందర్పదర్పప్రసూః
ముగ్ధస్తే మృదుహాస ఏవ గిరిజే ముష్ణాతు మే కిల్బిషమ్ |
యం ద్రష్టుం విహితే కరగ్రహ ఉమే శంభుస్త్రపామీలితం
స్వైరం కారయతి స్మ తాండవవినోదానందినా తండునా ||38||

క్షుణ్ణం కేనచిదేవ ధీరమనసా కుత్రాపి నానాజనైః
కర్మగ్రంథినియంత్రితైరసుగమం కామాక్షి సామాన్యతః |
ముగ్ధైర్ద్రుష్టుమశక్యమేవ మనసా మూఢసయ మే మౌక్తికం
మార్గం దర్శయతు ప్రదీప ఇవ తే మందస్మితశ్రీరియమ్ ||39||

జ్యోత్స్నాకాంతిభిరేవ నిర్మలతరం నైశాకరం మండలం
హంసైరేవ శరద్విలాససమయే వ్యాకోచమంభోరుహమ్ |
స్వచ్ఛైరేవ వికస్వరైరుడుగుణైః కామాక్షి బింబం దివః
పుణ్యైరేవ మృదుస్మితైస్తవ ముఖం పుష్ణాతి శోభాభరమ్ ||40||

మానగ్రంథివిధుంతుదేన రభసాదాస్వాద్యమానే నవ-
ప్రేమాడంబరపూర్ణిమాహిమకరే కామాక్షి తే తత్క్షణమ్ |
ఆలోక్య స్మితచంద్రికాం పునరిమామున్మీలనం జగ్ముషీం
చేతః శీలయతే చకోరచరితం చంద్రార్ధచూడామణేః ||41||

కామాక్షి స్మితమంజరీం తవ భజే యస్యాస్త్విషామంకురా-
నాపీనస్తనపానలాలసతయా నిశ్శంకమంకేశయః |
ఊర్ధ్వం వీక్ష్య వికర్షతి ప్రసృమరానుద్దామయా శుండయా
సూనుసుతే బిసశంకయాశు కుహనాదంతావలగ్రామణీః ||42||

గాఢాశ్లేషవిమర్దసంభ్రమవశాదుద్దామముక్తాగుణ-
ప్రాలంబే కుచకుంభయోర్విగలితే దక్షద్విషో వక్షసి |
యా సఖ్యేన పినహ్యతి ప్రచురయా భాసా తదీయాం దశాం
సా మే ఖేలతు కామకోటి హృదయే సాంద్రస్మితాంశుచ్ఛటా ||43||

మందారే తవ మంథరస్మితరుచాం మాత్సర్యమాలోక్యతే
కామాక్షి స్మరశాసనే చ నియతో రాగోదయో లక్ష్యతే |
చాంద్రీషు ద్యుతిమంజరీషు చ మహాంద్వేషాంకురో దృశ్యతే
శుద్ధానాం కథమీదృశీ గిరిసుతే‌உతిశుద్ధా దశా కథ్యతామ్ ||44||

పీయూషం ఖలు పీయతే సురజనైర్దుగ్ధాంబుధిర్మథ్యతే
మాహేశైశ్చ జటాకలాపనిగడైర్మందాకినీ నహ్యతే |
శీతాంశుః పరిభూయతే చ తమసా తస్మాదనేతాదృశీ
కామాక్షి స్మితమంజరీ తవ వచోవైదగ్ధ్యముల్లంఘతే ||45||

ఆశంకే తవ మందహాసలహరీమన్యాదృశీం చంద్రికా-
మేకామ్రేశకుటుంబిని ప్రతిపదం యస్యాః ప్రభాసంగమే |
వక్షోజాంబురుహే న తే రచయతః కాంచిద్దశాం కౌఙ్మలీ-
మాస్యాంభోరుహమంబ కించ శనకైరాలంబతే ఫుల్లతామ్ ||46||

ఆస్తీర్ణాధరకాంతిపల్లవచయే పాతం ముహుర్జగ్ముషీ
మారద్రోహిణి కందలత్స్మరశరజ్వాలావలీర్వ్యంజతీ |
నిందంతీ ఘనసారహారవలయజ్యోత్స్నామృణాలాని తే
కామాక్షి స్మితచాతురీ విరహిణీరీతిం జగాహేతరామ్ ||47||

సూర్యాలోకవిధౌ వికాసమధికం యాంతీ హరంతీ తమ-
స్సందోహం నమతాం నిజస్మరణతో దోషాకరద్వేషిణీ |
నిర్యాంతీ వదనారవిందకుహరాన్నిర్ధూతజాడ్యా నృణాం
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతిమయీ చిత్రీయతే చంద్రికా ||48||

కుంఠీకుర్యురమీ కుబోధఘటనామస్మన్మనోమాథినీం
శ్రీకామాక్షి శివంకరాస్తవ శివే శ్రీమందహాసాంకురాః |
యే తన్వంతి నిరంతరం తరుణిమస్తంబేరమగ్రామణీ-
కుంభద్వంద్వవిడంబిని స్తనతటే ముక్తాకుథాడంబరమ్ ||49||

ప్రేంఖంతః శరదంబుదా ఇవ శనైః ప్రేమానిలైః ప్రేరితా
మజ్జంతో మందనారికంఠసుషమాసింధౌ ముహుర్మంథరమ్ |
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితాంశునికరాః శ్యామాయమానశ్రియో
నీలాంభోధరనైపుణీం తత ఇతో నిర్నిద్రయంత్యంజసా ||50||

వ్యాపారం చతురాననైకవిహృతౌ వ్యాకుర్వతీ కుర్వతీ
రుద్రాక్షగ్రహణం మహేశి సతతం వాగూర్మికల్లోలితా |
ఉత్ఫుల్లం ధవలారవిందమధరీకృత్య స్ఫురంతీ సదా
శ్రీకామాక్షి సరస్వతీ విజయతే త్వన్మందహాసప్రభా ||51||

కర్పూరద్యుతితస్కరేణ మహసా కల్మాషయత్యాననం
శ్రీకాంచీపురనాయికే పతిరివ శ్రీమందహాసో‌உపి తే |
ఆలింగత్యతిపీవరాం స్తనతటీం బింబాధరం చుంబతి
ప్రౌఢం రాగభరం వ్యనక్తి మనసో ధైర్యం ధునీతేతరామ్ ||52||

వైశద్యేన చ విశ్వతాపహరణక్రీడాపటీయస్తయా
పాండిత్యేన పచేలిమేన జగతాం నేత్రోత్సవోత్పాదేన |
కామాక్షి స్మితకందలైస్తవ తులామారోఢుముద్యోగినీ
జ్యోత్స్నాసౌ జలరాశిపోషణతయా దూష్యాం ప్రపన్నా దశామ్ ||53||

లావణ్యాంబుజినీమృణాలవలయైః శృంగారగంధద్విప-
గ్రామణ్యః శ్రుతిచామరైస్తరుణిమస్వారాజ్యతేజోంకురైః |
ఆనందామృతసింధువీచిపృషతైరాస్యాబ్జహంసైస్తవ
శ్రీకామాక్షి మథాన మందహసితైర్మత్కం మనఃకల్మషమ్ ||54||

ఉత్తుంగస్తనమండలీపరిచలన్మాణిక్యహారచ్ఛటా-
చంచచ్ఛోణిమపుంజమధ్యసరణిం మాతః పరిష్కుర్వతీ |
యా వైదగ్ధ్యముపైతి శంకరజటాకాంతారవాటీపత-
త్స్వర్వాపీపయసః స్మితద్యుతిరసౌ కామాక్షి తే మంజులా ||55||

సన్నామైకజుషా జనేన సులభం సంసూచయంతీ శనై-
రుత్తుంగస్య చిరాదనుగ్రహతరోరుత్పత్స్యమానం ఫలమ్ |
ప్రాథమ్యేన వికస్వరా కుసుమవత్ప్రాగల్భ్యమభ్యేయుషీ
కామాక్షి స్మితచాతురీ తవ మమ క్షేమంకరీ కల్పతామ్ ||56||

ధానుష్కాగ్రసరస్య లోలకుటిలభ్రూలేఖయా బిభ్రతో
లీలాలోకశిలీముఖం నవవయస్సామ్రాజ్యలక్ష్మీపుషః |
జేతుం మన్మథమర్దినం జనని తే కామాక్షి హాసః స్వయం
వల్గుర్విభ్రమభూభృతో వితనుతే సేనాపతిప్రక్రియామ్ ||57||

యన్నాకంపత కాలకూటకబలీకారే చుచుంబే న యద్-
గ్లాన్యా చక్షుషి రూషితానలశిఖే రుద్రస్య తత్తాదృశమ్ |
చేతో యత్ప్రసభం స్మరజ్వరశిఖిజ్వాలేన లేలిహ్యతే
తత్కామాక్షి తవ స్మితాంశుకలికాహేలాభవం ప్రాభవమ్ ||58||

సంభిన్నేవ సుపర్వలోకతటినీ వీచీచయైర్యామునైః
సంమిశ్రేవ శశాంకదీప్తిలహరీ నీలైర్మహానీరదైః |
కామాక్షి స్ఫురితా తవ స్మితరుచిః కాలాంజనస్పర్ధినా
కాలిమ్నా కచరోచిషాం వ్యతికరే కాంచిద్దశామశ్నుతే ||59||

జానీమో జగదీశ్వరప్రణయిని త్వన్మందహాసప్రభాం
శ్రీకామాక్షి సరోజినీమభినవామేషా యతః సర్వదా |
ఆస్యేందోరవలోకేన పశుపతేరభ్యేతి సంఫుల్లతాం
తంద్రాలుస్తదభావ ఏవ తనుతే తద్వైపరీత్యక్రమమ్ ||60||

యాంతీ లోహితిమానమభ్రతటినీ ధాతుచ్ఛటాకర్దమైః
భాంతీ బాలగభస్తిమాలికిరణైర్మేఘావలీ శారదీ |
బింబోష్ఠద్యుతిపుంజచుంబనకలాశోణాయమానేన తే
కామాక్షి స్మితరోచిషా సమదశామారోఢుమాకాంక్షతే ||61||

శ్రీకామాక్షి ముఖేందుభూషణమిదం మందస్మితం తావకం
నేత్రానందకరం తథా హిమకరో గచ్ఛేద్యథా తిగ్మతామ్ |
శీతం దేవి తథా యథా హిమజలం సంతాపముద్రాస్పదం
శ్వేతం కించ తథా యథా మలినతాం ధత్తే చ ముక్తామణిః ||62||

త్వన్మందస్మితమంజరీం ప్రసృమరాం కామాక్షి చంద్రాతపం
సంతః సంతతమామనంత్యమలతా తల్లక్షణం లక్ష్యతే |
అస్మాకం న ధునోతి తాపకమధికం ధూనోతి నాభ్యంతరం
ధ్వాంతం తత్ఖలు దుఃఖినో వయమిదం కేనోతి నో విద్మహే ||63||

నమ్రస్య ప్రణయప్రరూఢకలహచ్ఛేదాయ పాదాబ్జయోః
మందం చంద్రకిశోరశేఖరమణేః కామాక్షి రాగేణ తే |
బంధూకప్రసవశ్రియం జితవతో బంహీయసీం తాదృశీం
బింబోష్ఠస్య రుచిం నిరస్య హసితజ్యోత్స్నా వయస్యాయతే ||64||

ముక్తానాం పరిమోచనం విదధతస్తత్ప్రీతినిష్పాదినీ
భూయో దూరత ఏవ ధూతమరుతస్తత్పాలనం తన్వతీ |
ఉద్భూతస్య జలాంతరాదవిరతం తద్దూరతాం జగ్ముషీ
కామాక్షి స్మితమంజరీ తవ కథం కంబోస్తులామశ్నుతే ||65||

శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతిఝరీవైదగ్ధ్యలీలాయితం
పశ్యంతో‌உపి నిరంతరం సువిమలంమన్యా జగన్మండలే |
లోకం హాసయితుం కిమర్థమనిశం ప్రాకాశ్యమాతన్వతే
మందాక్షం విరహయ్య మంగలతరం మందారచంద్రాదయః ||66||

క్షీరాబ్ధేరపి శైలరాజతనయే త్వన్మందహాసస్య చ
శ్రీకామాక్షి వలక్షిమోదయనిధేః కించిద్భిదాం బ్రూమహే |
ఏకస్మై పురుషాయ దేవి స దదౌ లక్ష్మీం కదాచిత్పురా
సర్వేభ్యో‌உపి దదాత్యసౌ తు సతతం లక్ష్మీం చ వాగీశ్వరీమ్ ||67||

శ్రీకాంచీపురరత్నదీపకలికే తాన్యేవ మేనాత్మజే
చాకోరాణి కులాని దేవి సుతరాం ధన్యాని మన్యామహే |
కంపాతీరకుటుంబచంక్రమకలాచుంచూని చంచూపుటైః
నిత్యం యాని తవ స్మితేందుమహసామాస్వాదమాతన్వతే ||68||

శైత్యప్రక్రమమాశ్రితో‌உపి నమతాం జాడ్యప్రథాం ధూనయన్
నైర్మల్యం పరమం గతో‌உపి గిరిశం రాగాకులం చారయన్ |
లీలాలాపపురస్సరో‌உపి సతతం వాచంయమాన్ప్రీణయన్
కామాక్షి స్మితరోచిషాం తవ సముల్లాసః కథం వర్ణ్యతే ||69||

శ్రోణీచంచలమేఖలాముఖరితం లీలాగతం మంథరం
భ్రూవల్లీచలనం కటాక్షవలనం మందాక్షవీక్షాచణమ్ |
యద్వైదగ్ధ్యముఖేన మన్మథరిపుం సంమోహయంత్యంజసా
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితాయ సతతం తస్మై నమ్సకుర్మహే ||70||

శ్రీకామాక్షి మనోఙ్ఞమందహసితజ్యోతిష్ప్రరోహే తవ
స్ఫీతశ్వేతిమసార్వభౌమసరణిప్రాగల్భ్యమభ్యేయుషి |
చంద్రో‌உయం యువరాజతాం కలయతే చేటీధురం చంద్రికా
శుద్ధా సా చ సుధాఝరీ సహచరీసాధర్మ్యమాలంబతే ||71||

జ్యోత్స్నా కిం తనుతే ఫలం తనుమతామౌష్ణ్యప్రశాంతిం వినా
త్వన్మందస్మితరోచిషా తనుమతాం కామాక్షి రోచిష్ణునా |
సంతాపో వినివార్యతే నవవయఃప్రాచుర్యమంకూర్యతే
సౌందర్యం పరిపూర్యతే జగతి సా కీర్తిశ్చ సంచార్యతే ||72||

వైమల్యం కుముదశ్రియాం హిమరుచః కాంత్యైవ సంధుక్ష్యతే
జ్యోత్స్నారోచిరపి ప్రదోషసమయం ప్రాప్యైవ సంపద్యతే |
స్వచ్ఛత్వం నవమౌక్తికస్య పరమం సంస్కారతో దృశ్యతే
కామాక్ష్యాః స్మితదీధితేర్విశదిమా నైసర్గికో భాసతే ||73||

ప్రాకాశ్యం పరమేశ్వరప్రణయిని త్వన్మందహాసశ్రియః
శ్రీకామాక్షి మమ క్షిణోతు మమతావైచక్షణీమక్షయామ్ |
యద్భీత్యేవ నిలీయతే హిమకరో మేఘోదరే శుక్తికా-
గర్భే మౌక్తికమండలీ చ సరసీమధ్యే మృణాలీ చ సా ||74||

హేరంబే చ గుహే హర్షభరితం వాత్సల్యమంకూరయత్
మారద్రోహిణి పూరుషే సహభువం ప్రేమాంకురం వ్యంజయత్ |
ఆనమ్రేషు జనేషు పూర్ణకరుణావైదగ్ధ్యముత్తాలయత్
కామాక్షి స్మితమంజసా తవ కథంకారం మయా కథ్యతే ||75||

సంక్రుద్ధద్విజరాజకో‌உప్యవిరతం కుర్వంద్విజైః సంగమం
వాణీపద్ధతిదూరగో‌உపి సతతం తత్సాహచర్యం వహన్ |
అశ్రాంతం పశుదుర్లభో‌உపి కలయన్పత్యౌ పశూనాం రతిం
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితామృతరసస్యందో మయి స్పందతామ్ ||76||

శ్రీకామాక్షి మహేశ్వరే నిరుపమప్రేమాంకురప్రక్రమమ్ం
నిత్యం యః ప్రకటీకరోతి సహజామున్నిద్రయన్మాధురీమ్ |
తత్తాదృక్తవ మందహాసమహిమా మాతః కథం మానితాం
తన్మూర్ధ్నా సురనిమ్నగాం చ కలికామిందోశ్చ తాం నిందతి ||77||

యే మాధుర్యవిహారమంటపభువో యే శైత్యముద్రాకరా
యే వైశద్యదశావిశేషసుభగాస్తే మందహాసాంకురాః |
కామాక్ష్యాః సహజం గుణత్రయమిదం పర్యాయతః కుర్వతాం
వాణీగుంఫనడంబరే చ హృదయే కీర్తిప్రరోహే చ మే ||78||

కామాక్ష్యా మృదులస్మితాంశునికరా దక్షాంతకే వీక్షణే
మందాక్షగ్రహిలా హిమద్యుతిమయూఖాక్షేపదీక్షాంకురాః |
దాక్ష్యం పక్ష్మలయంతు మాక్షికగుడద్రాక్షాభవం వాక్షు మే
సూక్ష్మం మోక్షపథం నిరీక్షితుమపి ప్రక్షాలయేయుర్మనః ||79||

జాత్యా శీతశీతలాని మధురాణ్యేతాని పూతాని తే
గాంగానీవ పయాంసి దేవి పటలాన్యల్పస్మితజ్యోతిషామ్ |
ఏనఃపంకపరంపరామలినితామేకామ్రనాథప్రియే
ప్రఙ్ఞానాత్సుతరాం మదీయధిషణాం ప్రక్షాలయంతు క్షణాత్ ||80||

అశ్రాంతం పరతంత్రితః పశుపతిస్త్వన్మందహాసాంకురైః
శ్రీకామాక్షి తదీయవర్ణసమతాసంగేన శంకామహే |
ఇందుం నాకధునీం చ శేఖరయతే మాలాం చ ధత్తే నవైః
వైకుంఠైరవకుంఠనం చ కురుతే ధూలీచయైర్భాస్మనైః ||81||

శ్రీకాంచీపురదేవతే మృదువచస్సౌరభ్యముద్రాస్పదం
ప్రౌఢప్రేమలతానవీనకుసుమం మందస్మితం తావకమ్ |
మందం కందలతి ప్రియస్య వదనాలోకే సమాభాషణే
శ్లక్ష్ణే కుఙ్మలతి ప్రరూఢపులకే చాశ్లోషణే ఫుల్లతి ||82||

కిం త్రైస్రోతసమంబికే పరిణతం స్రోతశ్చతుర్థం నవం
పీయూషస్య సమస్తతాపహరణం కింవా ద్వితీయం వపుః |
కింస్విత్త్వన్నికటం గతం మధురిమాభ్యాసాయ గవ్యం పయః
శ్రీకాంచీపురనాయకప్రియతమే మందస్మితం తావకమ్ ||83||

భూషా వక్త్రసరోరుహస్య సహజా వాచాం సఖీ శాశ్వతీ
నీవీ విభ్రమసంతతేః పశుపతేః సౌధీ దృశాం పారణా |
జీవాతుర్మదనశ్రియః శశిరుచేరుచ్చాటనీ దేవతా
శ్రీకామాక్షి గిరామభూమిమయతే హాసప్రభామంజరీ ||84||

సూతిః శ్వేతిమకందలస్య వసతిః శృంగారసారశ్రియః
పూర్తిః సూక్తిఝరీరసస్య లహరీ కారుణ్యపాథోనిధేః |
వాటీ కాచన కౌసుమీ మధురిమస్వారాజ్యలక్ష్మ్యాస్తవ
శ్రీకామాక్షి మమాస్తు మంగలకరీ హాసప్రభాచాతురీ ||85||

జంతూనాం జనిదుఃఖమృత్యులహరీసంతాపనం కృంతతః
ప్రౌఢానుగ్రహపూర్ణశీతలరుచో నిత్యోదయం బిభ్రతః |
శ్రీకామాక్షి విసృత్వరా ఇవ కరా హాసాంకురాస్తే హఠా-
దాలోకేన నిహన్యురంధతమసస్తోమస్య మే సంతతిమ్ ||86||

ఉత్తుంగస్తనమండలస్య విలసల్లావణ్యలీలానటీ-
రంగస్య స్ఫుటమూర్ధ్వసీమని ముహుః ప్రాకాశ్యమభ్యేయుషీ |
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతితతిర్బింబోష్ఠకాంత్యంకురైః
చిత్రాం విద్రుమముద్రితాం వితనుతే మౌక్తీం వితానశ్రియమ్ ||87||

స్వాభావ్యాత్తవ వక్త్రమేవ లలితం సంతోషసంపాదనం
శంభోః కిం పునరంచితస్మితరుచః పాండిత్యపాత్రీకృతమ్ |
అంభోజం స్వత ఏవ సర్వజగతాం చక్షుఃప్రియంభావుకం
కామాక్షి స్ఫురితే శరద్వికసితే కీదృగ్విధం భ్రాజతే ||88||

పుంభిర్నిర్మలమానసౌర్విదధతే మైత్రీం దృఢం నిర్మలాం
లబ్ధ్వా కర్మలయం చ నిర్మలతరాం కీర్తిం లభంతేతరామ్ |
సూక్తిం పక్ష్మలయంతి నిర్మలతమాం యత్తావకాః సేవకాః
తత్కామాక్షి తవ స్మితస్య కలయా నైర్మల్యసీమానిధేః ||89||

ఆకర్షన్నయనాని నాకిసదసాం శైత్యేన సంస్తంభయ-
న్నిందుం కించ విమోహయన్పశుపతిం విశ్వార్తిముచ్చాటయన్ |
హింసత్సంసృతిడంబరం తవ శివే హాసాహ్వయో మాంత్రికః
శ్రీకామాక్షి మదీయమానసతమోవిద్వేషణే చేష్టతామ్ ||90||

క్షేపీయః క్షపయంతు కల్మషభయాన్యస్మాకమల్పస్మిత-
జ్యోతిర్మండలచంక్రమాస్తవ శివే కామాక్షి రోచిష్ణవః |
పీడాకర్మఠకర్మఘర్మసమయవ్యాపారతాపానల-
శ్రీపాతా నవహర్షవర్షణసుధాస్రోతస్వినీశీకరాః ||91||

శ్రీకామాక్షి తవ స్మితైందవమహఃపూరే పరింఫూర్జతి
ప్రౌఢాం వారిధిచాతురీం కలయతే భక్తాత్మనాం ప్రాతిభమ్ |
దౌర్గత్యప్రసరాస్తమఃపటలికాసాధర్మ్యమాబిభ్రతే
సర్వం కైరవసాహచర్యపదవీరీతిం విధత్తే పరమ్ ||92||

మందారాదిషు మన్మథారిమహిషి ప్రాకాశ్యరీతిం నిజాం
కాదాచిత్కతయా విశంక్య బహుశో వైశద్యముద్రాగుణః |
సాతత్యేన తవ స్మితే వితనుతే స్వైరాసనావాసనామ్ ||93||

ఇంధానే భవవీతిహోత్రనివహే కర్మౌఘచండానిల-
ప్రౌఢిమ్నా బహులీకృతే నిపతితం సంతాపచింతాకులమ్ |
మాతర్మాం పరిషించ కించిదమలైః పీయూషవర్షైరివ
శ్రీకామాక్షి తవ స్మితద్యుతికణైః శైశిర్యలీలాకరైః ||94||

భాషాయా రసనాగ్రఖేలనజుషః శృంగారముద్రాసఖీ-
లీలాజాతరతేః సుఖేన నియమస్నానాయ మేనాత్మజే |
శ్రీకామాక్షి సుధామయీవ శిశిరా స్రోతస్వినీ తావకీ
గాఢానందతరంగితా విజయతే హాసప్రభాచాతురీ ||95||

సంతాపం విరలీకరోతు సకలం కామాక్షి మచ్చేతనా
మజ్జంతీ మధురస్మితామరధునీకల్లోలజాలేషు తే |
నైరంతర్యముపేత్య మన్మథమరుల్లోలేషు యేషు స్ఫుటం
ప్రేమేందుః ప్రతిబింబితో వితనుతే కౌతూహలం ధూర్జటేః ||96||

చేతఃక్షీరపయోధిమంథరచలద్రాగాఖ్యమంథాచల-
క్షోభవ్యాపృతిసంభవాం జనని తే మందస్మితశ్రీసుధామ్ |
స్వాదంస్వాదముదీతకౌతుకరసా నేత్రత్రయీ శాంకరీ
శ్రీకామాక్షి నిరంతరం పరిణమత్యానందవీచీమయీ ||97||

ఆలోకే తవ పంచసాయకరిపోరుద్దామకౌతూహల-
ప్రేంఖన్మారుతఘట్టనప్రచలితాదానందదుగ్ధాంబుధేః |
కాచిద్వీచిరుదంచతి ప్రతినవా సంవిత్ప్రరోహాత్మికా
తాం కామాక్షి కవీశ్వరాః స్మితమితి వ్యాకుర్వతే సర్వదా ||98||

సూక్తిః శీలయతే కిమద్రితనయే మందస్మితాత్తే ముహుః
మాధుర్యాగమసంప్రదాయమథవా సూక్తేర్ను మందస్మితమ్ |
ఇత్థం కామపి గాహతే మమ మనః సందేహమార్గభ్రమిం
శ్రీకామాక్షి న పారమార్థ్యసరణిస్ఫూర్తౌ నిధత్తే పదమ్ ||99||

క్రీడాలోలకృపాసరోరుహముఖీసౌధాంగణేభ్యః కవి-
శ్రేణీవాక్పరిపాటికామృతఝరీసూతీగృహేభ్యః శివే |
నిర్వాణాంకురసార్వభౌమపదవీసింహాసనేభ్యస్తవ
శ్రీకామాక్షి మనోఙ్ఞమందహసితజ్యోతిష్కణేభ్యో నమః ||100||

ఆర్యామేవ విభావయన్మనసి యః పాదారవిందం పురః
పశ్యన్నారభతే స్తుతిం స నియతం లబ్ధ్వా కటాక్షచ్ఛవిమ్ |
కామాక్ష్యా మృదులస్మితాంశులహరీజ్యోత్స్నావయస్యాన్వితామ్
ఆరోహత్యపవర్గసౌధవలభీమానందవీచీమయీమ్ ||101||

|| ఇతి మందస్మితశతకం సంపూర్ణమ్ ||

|| ఇతి శ్రీ మూకపంచశతీ సంపూర్ణా ||

||ఓఉమ్ తత్ సత్ ||