దేవీ మహాత్మ్యమ్ దుర్గా సప్తశతి ద్వితీయోஉధ్యాయః
మహిషాసుర సైన్యవధో నామ ద్వితీయోஉధ్యాయః ||
అస్య సప్త సతీమధ్యమ చరిత్రస్య విష్ణుర్ ఋషిః | ఉష్ణిక్ ఛందః | శ్రీమహాలక్ష్మీదేవతా| శాకంభరీ శక్తిః | దుర్గా బీజమ్ | వాయుస్తత్త్వమ్ | యజుర్వేదః స్వరూపమ్ | శ్రీ మహాలక్ష్మీప్రీత్యర్థే మధ్యమ చరిత్ర జపే వినియోగః ||
ధ్యానం
ఓం అక్షస్రక్పరశుం గదేషుకులిశం పద్మం ధనుః కుండికాం
దండం శక్తిమసిం చ చర్మ జలజం ఘంటాం సురాభాజనమ్ |
శూలం పాశసుదర్శనే చ దధతీం హస్తైః ప్రవాళ ప్రభాం
సేవే సైరిభమర్దినీమిహ మహలక్ష్మీం సరోజస్థితామ్ ||
ఋషిరువాచ ||1||
దేవాసురమభూద్యుద్ధం పూర్ణమబ్దశతం పురా|
మహిషేஉసురాణామ్ అధిపే దేవానాంచ పురందరే
తత్రాసురైర్మహావీర్యిర్దేవసైన్యం పరాజితం|
జిత్వా చ సకలాన్ దేవాన్ ఇంద్రోஉభూన్మహిషాసురః ||3||
తతః పరాజితా దేవాః పద్మయోనిం ప్రజాపతిమ్|
పురస్కృత్యగతాస్తత్ర యత్రేశ గరుడధ్వజౌ ||4||
యథావృత్తం తయోస్తద్వన్ మహిషాసురచేష్టితమ్|
త్రిదశాః కథయామాసుర్దేవాభిభవవిస్తరమ్ ||5||
సూర్యేంద్రాగ్న్యనిలేందూనాం యమస్య వరుణస్య చ
అన్యేషాం చాధికారాన్స స్వయమేవాధితిష్టతి ||6||
స్వర్గాన్నిరాకృతాః సర్వే తేన దేవ గణా భువిః|
విచరంతి యథా మర్త్యా మహిషేణ దురాత్మనా ||6||
ఏతద్వః కథితం సర్వమ్ అమరారివిచేష్టితమ్|
శరణం వః ప్రపన్నాః స్మో వధస్తస్య విచింత్యతామ్ ||8||
ఇత్థం నిశమ్య దేవానాం వచాంసి మధుసూధనః
చకార కోపం శంభుశ్చ భ్రుకుటీకుటిలాననౌ ||9||
తతోஉతికోపపూర్ణస్య చక్రిణో వదనాత్తతః|
నిశ్చక్రామ మహత్తేజో బ్రహ్మణః శంకరస్య చ ||10||
అన్యేషాం చైవ దేవానాం శక్రాదీనాం శరీరతః|
నిర్గతం సుమహత్తేజః స్తచ్చైక్యం సమగచ్ఛత ||11||
అతీవ తేజసః కూటం జ్వలంతమివ పర్వతమ్|
దదృశుస్తే సురాస్తత్ర జ్వాలావ్యాప్తదిగంతరమ్ ||12||
అతులం తత్ర తత్తేజః సర్వదేవ శరీరజమ్|
ఏకస్థం తదభూన్నారీ వ్యాప్తలోకత్రయం త్విషా ||13||
యదభూచ్ఛాంభవం తేజః స్తేనాజాయత తన్ముఖమ్|
యామ్యేన చాభవన్ కేశా బాహవో విష్ణుతేజసా ||14||
సౌమ్యేన స్తనయోర్యుగ్మం మధ్యం చైంద్రేణ చాభవత్|
వారుణేన చ జంఘోరూ నితంబస్తేజసా భువః ||15||
బ్రహ్మణస్తేజసా పాదౌ తదంగుళ్యోஉర్క తేజసా|
వసూనాం చ కరాంగుళ్యః కౌబేరేణ చ నాసికా ||16||
తస్యాస్తు దంతాః సంభూతా ప్రాజాపత్యేన తేజసా
నయనత్రితయం జఙ్ఞే తథా పావకతేజసా ||17||
భ్రువౌ చ సంధ్యయోస్తేజః శ్రవణావనిలస్య చ
అన్యేషాం చైవ దేవానాం సంభవస్తేజసాం శివ ||18||
తతః సమస్త దేవానాం తేజోరాశిసముద్భవామ్|
తాం విలోక్య ముదం ప్రాపుః అమరా మహిషార్దితాః ||19||
శూలం శూలాద్వినిష్కృష్య దదౌ తస్యై పినాకధృక్|
చక్రం చ దత్తవాన్ కృష్ణః సముత్పాట్య స్వచక్రతః ||20||
శంఖం చ వరుణః శక్తిం దదౌ తస్యై హుతాశనః
మారుతో దత్తవాంశ్చాపం బాణపూర్ణే తథేషుధీ ||21||
వజ్రమింద్రః సముత్పాట్య కులిశాదమరాధిపః|
దదౌ తస్యై సహస్రాక్షో ఘంటామైరావతాద్గజాత్ ||22||
కాలదండాద్యమో దండం పాశం చాంబుపతిర్దదౌ|
ప్రజాపతిశ్చాక్షమాలాం దదౌ బ్రహ్మా కమండలం ||23||
సమస్తరోమకూపేషు నిజ రశ్మీన్ దివాకరః
కాలశ్చ దత్తవాన్ ఖడ్గం తస్యాః శ్చర్మ చ నిర్మలమ్ ||24||
క్షీరోదశ్చామలం హారమ్ అజరే చ తథాంబరే
చూడామణిం తథాదివ్యం కుండలే కటకానిచ ||25||
అర్ధచంద్రం తధా శుభ్రం కేయూరాన్ సర్వ బాహుషు
నూపురౌ విమలౌ తద్వ ద్గ్రైవేయకమనుత్తమమ్ ||26||
అంగుళీయకరత్నాని సమస్తాస్వంగుళీషు చ
విశ్వ కర్మా దదౌ తస్యై పరశుం చాతి నిర్మలం ||27||
అస్త్రాణ్యనేకరూపాణి తథాஉభేద్యం చ దంశనమ్|
అమ్లాన పంకజాం మాలాం శిరస్యు రసి చాపరామ్||28||
అదదజ్జలధిస్తస్యై పంకజం చాతిశోభనమ్|
హిమవాన్ వాహనం సింహం రత్నాని వివిధానిచ ||29||
దదావశూన్యం సురయా పానపాత్రం దనాధిపః|
శేషశ్చ సర్వ నాగేశో మహామణి విభూషితమ్ ||30||
నాగహారం దదౌ తస్యై ధత్తే యః పృథివీమిమామ్|
అన్యైరపి సురైర్దేవీ భూషణైః ఆయుధైస్తథాః ||31||
సమ్మానితా ననాదోచ్చైః సాట్టహాసం ముహుర్ముహు|
తస్యానాదేన ఘోరేణ కృత్స్న మాపూరితం నభః ||32||
అమాయతాతిమహతా ప్రతిశబ్దో మహానభూత్|
చుక్షుభుః సకలాలోకాః సముద్రాశ్చ చకంపిరే ||33||
చచాల వసుధా చేలుః సకలాశ్చ మహీధరాః|
జయేతి దేవాశ్చ ముదా తామూచుః సింహవాహినీమ్ ||34||
తుష్టువుర్మునయశ్చైనాం భక్తినమ్రాత్మమూర్తయః|
దృష్ట్వా సమస్తం సంక్షుబ్ధం త్రైలోక్యమ్ అమరారయః ||35||
సన్నద్ధాఖిలసైన్యాస్తే సముత్తస్థురుదాయుదాః|
ఆః కిమేతదితి క్రోధాదాభాష్య మహిషాసురః ||36||
అభ్యధావత తం శబ్దమ్ అశేషైరసురైర్వృతః|
స దదర్ష తతో దేవీం వ్యాప్తలోకత్రయాం త్విషా ||37||
పాదాక్రాంత్యా నతభువం కిరీటోల్లిఖితాంబరామ్|
క్షోభితాశేషపాతాళాం ధనుర్జ్యానిఃస్వనేన తామ్ ||38||
దిశో భుజసహస్రేణ సమంతాద్వ్యాప్య సంస్థితామ్|
తతః ప్రవవృతే యుద్ధం తయా దేవ్యా సురద్విషాం ||39||
శస్త్రాస్త్రైర్భహుధా ముక్తైరాదీపితదిగంతరమ్|
మహిషాసురసేనానీశ్చిక్షురాఖ్యో మహాసురః ||40||
యుయుధే చమరశ్చాన్యైశ్చతురంగబలాన్వితః|
రథానామయుతైః షడ్భిః రుదగ్రాఖ్యో మహాసురః ||41||
అయుధ్యతాయుతానాం చ సహస్రేణ మహాహనుః|
పంచాశద్భిశ్చ నియుతైరసిలోమా మహాసురః ||42||
అయుతానాం శతైః షడ్భిఃర్భాష్కలో యుయుధే రణే|
గజవాజి సహస్రౌఘై రనేకైః పరివారితః ||43||
వృతో రథానాం కోట్యా చ యుద్ధే తస్మిన్నయుధ్యత|
బిడాలాఖ్యోஉయుతానాం చ పంచాశద్భిరథాయుతైః ||44||
యుయుధే సంయుగే తత్ర రథానాం పరివారితః|
అన్యే చ తత్రాయుతశో రథనాగహయైర్వృతాః ||45||
యుయుధుః సంయుగే దేవ్యా సహ తత్ర మహాసురాః|
కోటికోటిసహస్త్రైస్తు రథానాం దంతినాం తథా ||46||
హయానాం చ వృతో యుద్ధే తత్రాభూన్మహిషాసురః|
తోమరైర్భింధిపాలైశ్చ శక్తిభిర్ముసలైస్తథా ||47||
యుయుధుః సంయుగే దేవ్యా ఖడ్గైః పరసుపట్టిసైః|
కేచిచ్ఛ చిక్షిపుః శక్తీః కేచిత్ పాశాంస్తథాపరే ||48||
దేవీం ఖడ్గప్రహారైస్తు తే తాం హంతుం ప్రచక్రముః|
సాపి దేవీ తతస్తాని శస్త్రాణ్యస్త్రాణి చండికా ||49||
లీల యైవ ప్రచిచ్ఛేద నిజశస్త్రాస్త్రవర్షిణీ|
అనాయస్తాననా దేవీ స్తూయమానా సురర్షిభిః ||50||
ముమోచాసురదేహేషు శస్త్రాణ్యస్త్రాణి చేశ్వరీ|
సోஉపి క్రుద్ధో ధుతసటో దేవ్యా వాహనకేసరీ ||51||
చచారాసుర సైన్యేషు వనేష్వివ హుతాశనః|
నిఃశ్వాసాన్ ముముచేయాంశ్చ యుధ్యమానారణేஉంబికా||52||
త ఏవ సధ్యసంభూతా గణాః శతసహస్రశః|
యుయుధుస్తే పరశుభిర్భిందిపాలాసిపట్టిశైః ||53||
నాశయంతోஉఅసురగణాన్ దేవీశక్త్యుపబృంహితాః|
అవాదయంతా పటహాన్ గణాః శఙాం స్తథాపరే ||54||
మృదంగాంశ్చ తథైవాన్యే తస్మిన్యుద్ధ మహోత్సవే|
తతోదేవీ త్రిశూలేన గదయా శక్తివృష్టిభిః||55||
ఖడ్గాదిభిశ్చ శతశో నిజఘాన మహాసురాన్|
పాతయామాస చైవాన్యాన్ ఘంటాస్వనవిమోహితాన్ ||56||
అసురాన్ భువిపాశేన బధ్వాచాన్యానకర్షయత్|
కేచిద్ ద్విధాకృతా స్తీక్ష్ణైః ఖడ్గపాతైస్తథాపరే ||57||
విపోథితా నిపాతేన గదయా భువి శేరతే|
వేముశ్చ కేచిద్రుధిరం ముసలేన భృశం హతాః ||58||
కేచిన్నిపతితా భూమౌ భిన్నాః శూలేన వక్షసి|
నిరంతరాః శరౌఘేన కృతాః కేచిద్రణాజిరే ||59||
శల్యానుకారిణః ప్రాణాన్ మముచుస్త్రిదశార్దనాః|
కేషాంచిద్బాహవశ్చిన్నాశ్చిన్నగ్రీవాస్తథాపరే ||60||
శిరాంసి పేతురన్యేషామ్ అన్యే మధ్యే విదారితాః|
విచ్ఛిన్నజజ్ఘాస్వపరే పేతురుర్వ్యాం మహాసురాః ||61||
ఏకబాహ్వక్షిచరణాః కేచిద్దేవ్యా ద్విధాకృతాః|
ఛిన్నేపి చాన్యే శిరసి పతితాః పునరుత్థితాః ||62||
కబంధా యుయుధుర్దేవ్యా గృహీతపరమాయుధాః|
ననృతుశ్చాపరే తత్ర యుద్దే తూర్యలయాశ్రితాః ||63||
కబంధాశ్చిన్నశిరసః ఖడ్గశక్య్తృష్టిపాణయః|
తిష్ఠ తిష్ఠేతి భాషంతో దేవీ మన్యే మహాసురాః ||64||
పాతితై రథనాగాశ్వైః ఆసురైశ్చ వసుంధరా|
అగమ్యా సాభవత్తత్ర యత్రాభూత్ స మహారణః ||65||
శోణితౌఘా మహానద్యస్సద్యస్తత్ర విసుస్రువుః|
మధ్యే చాసురసైన్యస్య వారణాసురవాజినామ్ ||66||
క్షణేన తన్మహాసైన్యమసురాణాం తథాஉంబికా|
నిన్యే క్షయం యథా వహ్నిస్తృణదారు మహాచయమ్ ||67||
సచ సింహో మహానాదముత్సృజన్ ధుతకేసరః|
శరీరేభ్యోஉమరారీణామసూనివ విచిన్వతి ||68||
దేవ్యా గణైశ్చ తైస్తత్ర కృతం యుద్ధం తథాసురైః|
యథైషాం తుష్టువుర్దేవాః పుష్పవృష్టిముచో దివి ||69||
జయ జయ శ్రీ మార్కండేయ పురాణే సావర్నికే మన్వంతరే దేవి మహత్మ్యే మహిషాసురసైన్యవధో నామ ద్వితీయోஉధ్యాయః||
ఆహుతి
ఓం హ్రీం సాంగాయై సాయుధాయై సశక్తికాయై సపరివారాయై సవాహనాయై అష్టావింశతి వర్ణాత్మికాయై లక్శ్మీ బీజాదిష్టాయై మహాహుతిం సమర్పయామి నమః స్వాహా |