ପତଞ୍ଜଲି ୟୋଗ ସୂତ୍ରାଣି - ୩ (ଵିଭୂତି ପାଦଃ)
ଶ୍ରୀପାତଞ୍ଜଲୟୋଗଦର୍ଶନମ |
ଅଥ ଵିଭୂତିପାଦଃ |
ଦେଶବନ୍ଧଶ୍ଚିତ୍ତସ୍ୟ ଧାରଣା ||1||
ତତ୍ର ପ୍ରତ୍ୟୟୈକତାନତା ଧ୍ୟାନମ ||2||
ତଦେଵାର୍ଥମାତ୍ରନିର୍ଭାସଂ ସ୍ଵରୂପଶୂନ୍ୟମିଵ ସମାଧିଃ ||3||
ତ୍ରୟମେକତ୍ର ସଂୟମଃ ||4||
ତଜ୍ଜୟାତ ପ୍ରଜ୍ଞାଲୋକଃ ||5||
ତସ୍ୟ ଭୂମିଷୁ ଵିନିୟୋଗଃ ||6||
ତ୍ରୟମନ୍ତରଙ୍ଗଂ ପୂର୍ଵେଭ୍ୟଃ ||7||
ତଦପି ବହିରଙ୍ଗଂ ନିର୍ବୀଜସ୍ୟ ||8||
ଵ୍ୟୁତ୍ଥାନନିରୋଧସଂସ୍କାରୟୋରଭିଭଵପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵୌ ନିରୋଧକ୍ଷଣଚିତ୍ତାନ୍ଵୟୋ ନିରୋଧପରିଣାମଃ ||9||
ତସ୍ୟ ପ୍ରଶାନ୍ତଵାହିତା ସଂସ୍କାରାତ ||10||
ସର୍ଵାର୍ଥତୈକାଗ୍ରାତୟୋଃ କ୍ଷୟୋଦୟୌ ଚିତ୍ତସ୍ୟ ସମାଧିପରିଣାମଃ ||11||
ତତଃ ପୁନଃ ଶାନ୍ତୋଦିତୌ ତୁଲ୍ୟପ୍ରତ୍ୟୟୌ ଚିତ୍ତସ୍ୟୈକାଗ୍ରତା ପରିଣାମଃ ||12||
ଏତେନ ଭୂତେନ୍ଦ୍ରିୟେଷୁ ଧର୍ମଲକ୍ଷଣାଵସ୍ଥାପରିଣାମା ଵ୍ୟାଖ୍ୟାତାଃ ||13||
ଶାନ୍ତୋଦିତାଵ୍ୟପଦେଶ୍ୟଧର୍ମାନୁପାତୀ ଧର୍ମୀ ||14||
କ୍ରମାନ୍ୟତ୍ଵଂ ପରିଣାମାନ୍ୟତ୍ଵେ ହେତୁଃ ||15||
ପରିଣାମତ୍ରୟସଂୟମାଦତୀତାନାଗତଜ୍ଞାନମ ||16||
ଶବ୍ଦାର୍ଥପ୍ରତ୍ୟୟାନାମିତରେତରାଧ୍ୟାସାତ ସଙ୍କରସ୍ତତ୍ପ୍ରଵିଭାଗସଂୟମାତ ସର୍ଵଭୂତରୁତଜ୍ଞାନମ ||17||
ସଂସ୍କାରସାକ୍ଷାତ୍କରଣାତ ପୂର୍ଵଜାତିଜ୍ଞାନମ ||18||
ପ୍ରତ୍ୟୟସ୍ୟ ପରଚିତ୍ତଜ୍ଞାନମ ||19||
ନ ଚ ତତ ସାଲମ୍ବନଂ ତସ୍ୟାଵିଷୟୀଭୂତତ୍ଵାତ ||20||
କାୟରୂପସଂୟମାତ ତଦ୍ଗ୍ରାହ୍ୟଶକ୍ତିସ୍ତମ୍ଭେ ଚକ୍ଷୁଃ ପ୍ରକାଶାସଂପ୍ରୟୋଗେஉନ୍ତର୍ଧାନମ ||21||
ସୋପକ୍ରମଂ ନିରୁପକ୍ରମଂ ଚ କର୍ମ ତତ୍ସଂୟମାଦପରାନ୍ତଜ୍ଞାନମରିଷ୍ଟେଭ୍ୟୋ ଵା ||22||
ମୈତ୍ର୍ୟାଦିଷୁ ବଲାନି ||23||
ବଲେଷୁ ହସ୍ତିବଲାଦୀନୀ ||24||
ପ୍ରଵୃତ୍ତ୍ୟାଲୋକନ୍ୟାସାତ ସୂକ୍ଷ୍ମଵ୍ୟଵହିତଵିପ୍ରକୃଷ୍ଟଜ୍ଞାନମ ||25||
ଭୁଵନଜ୍ଞାନଂ ସୂର୍ୟେ ସଂୟମାତ ||26||
ଚନ୍ଦ୍ରେ ତାରାଵ୍ୟୂହଜ୍ଞାନମ ||27||
ଧ୍ରୁଵେ ତଦ୍ଗତିଜ୍ଞାନମ ||28||
ନାଭିଚକ୍ରେ କାୟଵ୍ୟୂହଜ୍ଞାନମ ||29||
କଣ୍ଠକୂପେ କ୍ଷୁତ୍ପିପାସାନିଵୃତ୍ତିଃ ||30||
କୂର୍ମନାଡ୍ୟାଂ ସ୍ଥୈର୍ୟମ ||31||
ମୂର୍ଧଜ୍ୟୋତିଷି ସିଦ୍ଧଦର୍ଶନମ ||32||
ପ୍ରାତିଭାଦ୍ଵା ସର୍ଵମ ||33||
ହୃଦୟେ ଚିତ୍ତସଂଵିତ ||34||
ସତ୍ତ୍ଵପୁରୁଷୟୋରତ୍ୟନ୍ତାସଙ୍କୀର୍ଣୟୋଃ ପ୍ରତ୍ୟୟାଵିଶେଷୋ ଭୋଗଃ ପରାର୍ଥତ୍ଵାତ ସ୍ଵାର୍ଥସଂୟମାତ ପୁରୁଷଜ୍ଞାନମ ||35||
ତତଃ ପ୍ରାତିଭଶ୍ରାଵଣଵେଦନାଦର୍ଶାସ୍ଵାଦଵାର୍ତା ଜାୟନ୍ତେ ||36||
ତେ ସମାଧାଵୁପସର୍ଗାଵ୍ୟୁତ୍ଥାନେ ସିଦ୍ଧୟଃ ||37||
ବନ୍ଧକାରଣଶୈଥିଲ୍ୟାତ ପ୍ରଚାରସଂଵେଦନାଚ୍ଚ ଚିତ୍ତସ୍ୟ ପରଶରୀରାଵେଶଃ ||38||
ଉଦାନଜୟାଜ୍ଜଲପଙ୍କକଣ୍ଟକାଦିଷ୍ଵସଙ୍ଗ ଉତ୍କ୍ରାନ୍ତିଶ୍ଚ ||39||
ସମାନଜୟାଜ୍ଜ୍ଵଲନମ ||40||
ଶ୍ରୋତ୍ରାକାଶୟୋଃ ସମ୍ବନ୍ଧସଂୟମାତ ଦିଵ୍ୟଂ ଶ୍ରୋତ୍ରମ ||41||
କାୟାକାଶୟୋଃ ସମ୍ବନ୍ଧସଂୟମାତ ଲଘୁତୂଲସମାପତ୍ତେଶ୍ଚ ଆକାଶଗମନମ ||42||
ବହିରକଲ୍ପିତା ଵୃତ୍ତିର୍ମହାଵିଦେହା ତତଃ ପ୍ରକାଶାଵରଣକ୍ଷୟଃ ||43||
ସ୍ଥୂଲସ୍ଵରୂପସୂକ୍ଷ୍ମାନ୍ଵୟାର୍ଥଵତ୍ତ୍ଵସଂୟମାତ ଭୂତଜୟଃ ||44||
ତତୋஉଣିମାଦିପ୍ରାଦୁର୍ଭାଵଃ କାୟସଂପତ ତଦ୍ଧର୍ମାନଭିଘାତଶ୍ଚ ||45||
ରୂପଲାଵଣ୍ୟବଲଵଜ୍ରସଂହନନତ୍ଵାନି କାୟସମ୍ପତ ||46||
ଗ୍ରହଣସ୍ଵରୂପାସ୍ମିତାନ୍ଵୟାର୍ଥଵତ୍ତ୍ଵସଂୟମାଦିନ୍ଦ୍ରିୟଜୟଃ ||47||
ତତୋ ମନୋଜଵିତ୍ଵଂ ଵିକରଣଭାଵଃ ପ୍ରଧାନଜୟଶ୍ଚ ||48||
ସତ୍ତ୍ଵପୁରୁଷାନ୍ୟତାଖ୍ୟାତିମାତ୍ରସ୍ୟ ସର୍ଵଭାଵାଧିଷ୍ଠାତୃତ୍ଵଂ ସର୍ଵଜ୍ଞାତୃତ୍ଵଞ୍ଚ ||49||
ତଦ୍ଵୈରାଗ୍ୟାଦପି ଦୋଷବୀଜକ୍ଷୟେ କୈଵଲ୍ୟମ ||50||
ସ୍ଥାନ୍ୟୁପନିମନ୍ତ୍ରଣେ ସଙ୍ଗସ୍ମୟାକରଣଂ ପୁନରନିଷ୍ଟପ୍ରସଙ୍ଗାତ ||51||
କ୍ଷଣତତ୍କ୍ରମୟୋଃ ସଂୟମାଦ୍ଵିଵେକଜଂ ଜ୍ଞାନମ ||52||
ଜାତିଲକ୍ଷଣଦେଶୈରନ୍ୟତାନଵଚ୍ଛେଦାତ ତୁଲ୍ୟୟୋସ୍ତତଃ ପ୍ରତିପତ୍ତିଃ ||53||
ତାରକଂ ସର୍ଵଵିଷୟଂ ସର୍ଵଥାଵିଷୟମକ୍ରମଂ ଚେତି ଵିଵେକଜଂ ଜ୍ଞାନମ ||54||
ସତ୍ତ୍ଵପୁରୁଷୟୋଃ ଶୁଦ୍ଧିସାମ୍ୟେ କୈଵଲ୍ୟମ ||55||
ଇତି ଶ୍ରୀପାତଞ୍ଜଲୟୋଗଦର୍ଶନେ ଵିଭୂତିପାଦୋ ନାମ ତୃତୀୟଃ ପାଦଃ |