ଭର୍ତୃହରେଃ ଶତକ ତ୍ରିଶତି - ନୀତି ଶତକମ
ଦିକ୍କାଲାଦ୍ୟନଵଚ୍ଛିନ୍ନାନନ୍ତଚିନ୍ମାତ୍ରମୂର୍ତୟେ |
ସ୍ଵାନୁଭୂତ୍ୟେକମାନାୟ ନମଃ ଶାନ୍ତାୟ ତେଜସେ || 1.1 ||
ବୋଦ୍ଧାରୋ ମତ୍ସରଗ୍ରସ୍ତାଃ
ପ୍ରଭଵଃ ସ୍ମୟଦୂଷିତାଃ |
ଅବୋଧୋପହତାଃ ଚାନ୍ୟେ
ଜୀର୍ଣମ ଅଙ୍ଗେ ସୁଭାଷିତମ || 1.2 ||
ଅଜ୍ଞଃ ସୁଖମ ଆରାଧ୍ୟଃ
ସୁଖତରମ ଆରାଧ୍ୟତେ ଵିଶେଷଜ୍ଞଃ |
ଜ୍ଞାନଲଵଦୁର୍ଵିଦଗ୍ଧଂ
ବ୍ରହ୍ମାପି ତଂ ନରଂ ନ ରଞ୍ଜୟତି || 1.3 ||
ପ୍ରସହ୍ୟ ମଣିମ ଉଦ୍ଧରେନ୍ମକରଵକ୍ତ୍ରଦଂଷ୍ଟ୍ରାନ୍ତରାତ
ସମୁଦ୍ରମ ଅପି ସନ୍ତରେତ୍ପ୍ରଚଲଦୂର୍ମିମାଲାକୁଲମ |
ଭୁଜଙ୍ଗମ ଅପି କୋପିତଂ ଶିରସି ପୁଷ୍ପଵଦ୍ଧାରୟେତ
ନ ତୁ ପ୍ରତିନିଵିଷ୍ଟମୂଋଖଜନଚିତ୍ତମ ଆରାଧୟେଥ || 1.4 ||
ଲଭେତ ସିକତାସୁ ତୈଲମ ଅପି ୟତ୍ନତଃ ପୀଡୟନ
ପିବେଚ୍ଚ ମୃଗତୃଷ୍ଣିକାସୁ ସଲିଲଂ ପିପାସାର୍ଦିତଃ |
କ୍ଵଚିଦପି ପର୍ୟଟନ୍ଶଶଵିଷାଣମ ଆସାଦୟେତ
ନ ତୁ ପ୍ରତିନିଵିଷ୍ଟମୂର୍ଖଚିତ୍ତମ ଆରାଧୟେଥ || 1.5 ||
ଵ୍ୟାଲଂ ବାଲମୃଣାଲତନ୍ତୁଭିରସୌ ରୋଦ୍ଧୁଂ ସମୁଜ୍ଜୃମ୍ଭତେ
ଛେତ୍ତୁଂ ଵଜ୍ରମଣିଂ ଶିରୀଷକୁସୁମପ୍ରାନ୍ତେନ ସନ୍ନହ୍ୟତି |
ମାଧୁର୍ୟଂ ମଧୁବିନ୍ଦୁନା ରଚୟିତୁଂ କ୍ଷାରାମୁଧେରୀହତେ
ନେତୁଂ ଵାଞ୍ଛନ୍ତି ୟଃ ଖଲାନ୍ପଥି ସତାଂ ସୂକ୍ତୈଃ ସୁଧାସ୍ୟନ୍ଦିଭିଃ || 1.6 ||
ସ୍ଵାୟତ୍ତମ ଏକାନ୍ତଗୁଣଂ ଵିଧାତ୍ରା
ଵିନିର୍ମିତଂ ଛାଦନମ ଅଜ୍ଞତାୟାଃ |
ଵିଶେଷାଅତଃ ସର୍ଵଵିଦାଂ ସମାଜେ
ଵିଭୂଷଣଂ ମୌନମ ଅପଣ୍ଡିତାନାମ || 1.7 ||
ୟଦା କିଞ୍ଚିଜ୍ଜ୍ଞୋஉହଂ ଦ୍ଵିପ ଇଵ ମଦାନ୍ଧଃ ସମଭଵଂ
ତଦା ସର୍ଵଜ୍ଞୋஉସ୍ମୀତ୍ୟଭଵଦଵଲିପ୍ତଂ ମମ ମନଃ
ୟଦା କିଞ୍ଚିତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ବୁଧଜନସକାଶାଦଵଗତଂ
ତଦା ମୂର୍ଖୋஉସ୍ମୀତି ଜ୍ଵର ଇଵ ମଦୋ ମେ ଵ୍ୟପଗତଃ || 1.8 ||
କୃମିକୁଲଚିତ୍ତଂ ଲାଲାକ୍ଲିନ୍ନଂ ଵିଗନ୍ଧିଜୁଗୁପ୍ସିତଂ
ନିରୁପମରସଂ ପ୍ରୀତ୍ୟା ଖାଦନ୍ନରାସ୍ଥି ନିରାମିଷମ |
ସୁରପତିମ ଅପି ଶ୍ଵା ପାର୍ଶ୍ଵସ୍ଥଂ ଵିଲୋକ୍ୟ ନ ଶଙ୍କତେ
ନ ହି ଗଣୟତି କ୍ଷୁଦ୍ରୋ ଜନ୍ତୁଃ ପରିଗ୍ରହଫଲ୍ଗୁତାମ || 1.9 ||
ଶିରଃ ଶାର୍ଵଂ ସ୍ଵର୍ଗାତ୍ପଶୁପତିଶିରସ୍ତଃ କ୍ଷିତିଧରଂ
ମ୍ହୀଧ୍ରାଦୁତ୍ତୁଙ୍ଗାଦଵନିମ ଅଵନେଶ୍ଚାପି ଜଲଧିମ |
ଅଧୋஉଧୋ ଗଙ୍ଗେୟଂ ପଦମ ଉପଗତା ସ୍ତୋକମ
ଅଥଵାଵିଵେକଭ୍ରଷ୍ଟାନାଂ ଭଵତି ଵିନିପାତଃ ଶତମୁଖଃ || 1.10 ||
ଶକ୍ୟୋ ଵାରୟିତୁଂ ଜଲେନ ହୁତଭୁକ୍ଚ୍ଛତ୍ରେଣ ସୂର୍ୟାତପୋ
ନାଗେନ୍ଦ୍ରୋ ନିଶିତାଗ୍କୁଶେନ ସମଦୋ ଦଣ୍ଡେନ ଗୋଗର୍ଦଭୌ |
ଵ୍ୟାଧିର୍ଭେଷଜସଙ୍ଗ୍ରହୈଶ୍ଚ ଵିଵିଧୈର୍ମନ୍ତ୍ରପ୍ରୟୋଗୈର୍ଵିଷଂ
ସର୍ଵସ୍ୟୌଷଧମ ଅସ୍ତି ଶାସ୍ତ୍ରଵିହିତଂ ମୂର୍ଖସ୍ୟ ନସ୍ତ୍ୟୌଷଧିମ || 1.11 ||
ସାହିତ୍ୟସଙ୍ଗୀତକଲାଵିହୀନଃ
ସାକ୍ଷାତ୍ପଶୁଃ ପୁଚ୍ଛଵିଷାଣହୀନଃ |
ତୃଣଂ ନ ଖାଦନ୍ନପି ଜୀଵମାନସ
ତଦ୍ଭାଗଧେୟଂ ପରମଂ ପଶୂନାମ || 1.12 ||
ୟେଷାଂ ନ ଵିଦ୍ୟା ନ ତପୋ ନ ଦାନଂ
ଜ୍ଞାନଂ ନ ଶୀଲଂ ନ ଗୁଣୋ ନ ଧର୍ମଃ |
ତେ ମର୍ତ୍ୟଲୋକେ ଭୁଵି ଭାରଭୂତା
ମନୁଷ୍ୟରୂପେଣ ମୃଗାଶ୍ଚରନ୍ତି || 1.13 ||
ଵରଂ ପର୍ଵତଦୁର୍ଗେଷୁ
ଭ୍ରାନ୍ତଂ ଵନଚରୈଃ ସହ
ନ ମୂର୍ଖଜନସମ୍ପର୍କଃ
ସୁରେନ୍ଦ୍ରଭଵନେଷ୍ଵପି || 1.14 ||
ଶାସ୍ତ୍ରୋପସ୍କୃତଶବ୍ଦସୁନ୍ଦରଗିରଃ ଶିଷ୍ୟପ୍ରଦେୟାଗମା
ଵିଖ୍ୟାତାଃ କଵୟୋ ଵସନ୍ତି ଵିଷୟେ ୟସ୍ୟ ପ୍ରଭୋର୍ନିର୍ଧନାଃ |
ତଜ୍ଜାଡ୍ୟଂ ଵସୁଧାଦିପସ୍ୟ କଵୟସ୍ତ୍ଵର୍ଥଂ ଵିନାପୀଶ୍ଵରାଃ
କୁତ୍ସ୍ୟାଃ ସ୍ୟୁଃ କୁପରୀକ୍ଷକା ହି ମଣୟୋ ୟୈରର୍ଘତଃ ପାତିତାଃ || 1.15 ||
ହର୍ତୁର୍ୟାତି ନ ଗୋଚରଂ କିମ ଅପି ଶଂ ପୁଷ୍ଣାତି ୟତ୍ସର୍ଵଦାஉପ୍ୟ
ଅର୍ଥିଭ୍ୟଃ ପ୍ରତିପାଦ୍ୟମାନମ ଅନିଶଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ଵୃଦ୍ଧିଂ ପରାମ |
କଲ୍ପାନ୍ତେଷ୍ଵପି ନ ପ୍ରୟାତି ନିଧନଂ ଵିଦ୍ୟାଖ୍ୟମ ଅନ୍ତର୍ଧନଂ
ୟେଷାଂ ତାନ୍ପ୍ରତି ମାନମ ଉଜ୍ଝତ ନୃପାଃ କସ୍ତୈଃ ସହ ସ୍ପର୍ଧତେ || 1.16 ||
ଅଧିଗତପରମାର୍ଥାନ୍ପଣ୍ଡିତାନ୍ମାଵମଂସ୍ଥାସ
ତୃଣମ ଇଵ ଲଘୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀର୍ନୈଵ ତାନ୍ସଂରୁଣଦ୍ଧି |
ଅଭିନଵମଦଲେଖାଶ୍ୟାମଗଣ୍ଡସ୍ଥଲାନାଂ
ନ ଭଵତି ବିସତନ୍ତୁର୍ଵାରଣଂ ଵାରଣାନାମ || 1.17 ||
ଅମ୍ଭୋଜିନୀଵନଵିହାରଵିଲାସମ ଏଵ
ହଂସସ୍ୟ ହନ୍ତି ନିତରାଂ କୁପିତୋ ଵିଧାତା |
ନ ତ୍ଵସ୍ୟ ଦୁଗ୍ଧଜଲଭେଦଵିଧୌ ପ୍ରସିଦ୍ଧାଂ
ଵୈଦଗ୍ଧୀକୀର୍ତିମ ଅପହର୍ତୁମ ଅସୌ ସମର୍ଥଃ || 1.18 ||
କେୟୂରାଣି ନ ଭୂଷୟନ୍ତି ପୁରୁଷଂ ହାରା ନ ଚନ୍ଦ୍ରୋଜ୍ଜ୍ଵଲା
ନ ସ୍ନାନଂ ନ ଵିଲେପନଂ ନ କୁସୁମଂ ନାଲଙ୍କୃତା ମୂର୍ଧଜାଃ |
ଵାଣ୍ୟେକା ସମଲଙ୍କରୋତି ପୁରୁଷଂ ୟା ସଂସ୍କୃତା ଧାର୍ୟତେ
କ୍ଷୀୟନ୍ତେ ଖଲୁ ଭୂଷଣାନି ସତତଂ ଵାଗ୍ଭୂଷଣଂ ଭୂଷଣମ || 1.19 ||
ଵିଦ୍ୟା ନାମ ନରସ୍ୟ ରୂପମ ଅଧିକଂ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଗୁପ୍ତଂ ଧନଂ
ଵିଦ୍ୟା ଭୋଗକରୀ ୟଶଃସୁଖକରୀ ଵିଦ୍ୟା ଗୁରୂଣାଂ ଗୁରୁଃ |
ଵିଦ୍ୟା ବନ୍ଧୁଜନୋ ଵିଦେଶଗମନେ ଵିଦ୍ୟା ପରା ଦେଵତା
ଵିଦ୍ୟା ରାଜସୁ ପୂଜ୍ୟତେ ନ ତୁ ଧନଂ ଵିଦ୍ୟାଵିହୀନଃ ପଶୁଃ || 1.20 ||
କ୍ଷାନ୍ତିଶ୍ଚେତ୍କଵଚେନ କିଂ କିମ ଅରିଭିଃ କ୍ରୋଧୋஉସ୍ତି ଚେଦ୍ଦେହିନାଂ
ଜ୍ଞାତିଶ୍ଚେଦନଲେନ କିଂ ୟଦି ସୁହୃଦ୍ଦିଵ୍ୟୌଷଧଂ କିଂ ଫଲମ |
କିଂ ସର୍ପୈର୍ୟଦି ଦୁର୍ଜନାଃ କିମ ଉ ଧନୈର୍ଵିଦ୍ୟାஉନଵଦ୍ୟା ୟଦି
ଵ୍ରୀଡା ଚେତ୍କିମ ଉ ଭୂଷଣୈଃ ସୁକଵିତା ୟଦ୍ୟସ୍ତି ରାଜ୍ୟେନ କିମ || 1.21 ||
ଦାକ୍ଷିଣ୍ୟଂ ସ୍ଵଜନେ ଦୟା ପରିଜନେ ଶାଠ୍ୟଂ ସଦା ଦୁର୍ଜନେ
ପ୍ରୀତିଃ ସାଧୁଜନେ ନୟୋ ନୃପଜନେ ଵିଦ୍ଵଜ୍ଜନେ ଚାର୍ଜଵମ |
ଶୌର୍ୟଂ ଶତ୍ରୁଜନେ କ୍ଷମା ଗୁରୁଜନେ କାନ୍ତାଜନେ ଧୃଷ୍ଟତା
ୟେ ଚୈଵଂ ପୁରୁଷାଃ କଲାସୁ କୁଶଲାସ୍ତେଷ୍ଵେଵ ଲୋକସ୍ଥିତିଃ || 1.22 ||
ଜାଡ୍ୟଂ ଧିୟୋ ହରତି ସିଞ୍ଚତି ଵାଚି ସତ୍ୟଂ
ମାନୋନ୍ନତିଂ ଦିଶତି ପାପମ ଅପାକରୋତି |
ଚେତଃ ପ୍ରସାଦୟତି ଦିକ୍ଷୁ ତନୋତି କୀର୍ତିଂ
ସତ୍ସଙ୍ଗତିଃ କଥୟ କିଂ ନ କରୋତି ପୁଂସାମ || 1.23 ||
ଜୟନ୍ତି ତେ ସୁକୃତିନୋ
ରସସିଦ୍ଧାଃ କଵୀଶ୍ଵରାଃ |
ନାସ୍ତି ୟେଷାଂ ୟଶଃକାୟେ
ଜରାମରଣଜଂ ଭୟମ || 1.24 ||
ସୂନୁଃ ସଚ୍ଚରିତଃ ସତୀ ପ୍ରିୟତମା ସ୍ଵାମୀ ପ୍ରସାଦୋନ୍ମୁଖଃ
ସ୍ନିଗ୍ଧଂ ମିତ୍ରମ ଅଵଞ୍ଚକଃ ପରିଜନୋ ନିଃକ୍ଲେଶଲେଶଂ ମନଃ |
ଆକାରୋ ରୁଚିରଃ ସ୍ଥିରଶ୍ଚ ଵିଭଵୋ ଵିଦ୍ୟାଵଦାତଂ ମୁଖଂ
ତୁଷ୍ଟେ ଵିଷ୍ଟପକଷ୍ଟହାରିଣି ହରୌ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ୟତେ ଦେହିନା || 1.25 ||
ପ୍ରାଣାଘାତାନ୍ନିଵୃତ୍ତିଃ ପରଧନହରଣେ ସଂୟମଃ ସତ୍ୟଵାକ୍ୟଂ
କାଲେ ଶକ୍ତ୍ୟା ପ୍ରଦାନଂ ୟୁଵତିଜନକଥାମୂକଭାଵଃ ପରେଷାମ |
ତୃଷ୍ଣାସ୍ରୋତୋ ଵିଭଙ୍ଗୋ ଗୁରୁଷୁ ଚ ଵିନୟଃ ସର୍ଵଭୂତାନୁକମ୍ପା
ସାମାନ୍ୟଃ ସର୍ଵଶାସ୍ତ୍ରେଷ୍ଵନୁପହତଵିଧିଃ ଶ୍ରେୟସାମ ଏଷ ପନ୍ଥାଃ || 1.26 ||
ପ୍ରାରଭ୍ୟତେ ନ ଖଲୁ ଵିଘ୍ନଭୟେନ ନୀଚୈଃ
ପ୍ରାରଭ୍ୟ ଵିଘ୍ନଵିହତା ଵିରମନ୍ତି ମଧ୍ୟାଃ |
ଵିଘ୍ନୈଃ ପୁନଃ ପୁନରପି ପ୍ରତିହନ୍ୟମାନାଃ
ପ୍ରାରବ୍ଧମ ଉତ୍ତମଜନା ନ ପରିତ୍ୟଜନ୍ତି || 1.27 ||
ଅସନ୍ତୋ ନାଭ୍ୟର୍ଥ୍ୟାଃ ସୁହୃଦପି ନ ୟାଚ୍ୟଃ କୃଶଧନଃ
ପ୍ରିୟା ନ୍ୟାୟ୍ୟା ଵୃତ୍ତିର୍ମଲିନମ ଅସୁଭଙ୍ଗେஉପ୍ୟସୁକରମ |
ଵିପଦ୍ୟୁଚ୍ଚୈଃ ସ୍ଥେୟଂ ପଦମ ଅନୁଵିଧେୟଂ ଚ ମହତାଂ
ସତାଂ କେନୋଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ଵିଷମମ ଅସିଧାରାଵ୍ରତମ ଇଦମ || 1.28 ||
କ୍ଷୁତ୍କ୍ଷାମୋஉପି ଜରାକୃଶୋஉପି ଶିଥିଲପ୍ରାଣୋஉପି କଷ୍ଟାଂ ଦଶାମ
ଆପନ୍ନୋஉପି ଵିପନ୍ନଦୀଧିତିରିତି ପ୍ରାଣେଷୁ ନଶ୍ୟତ୍ସ୍ଵପି |
ମତ୍ତେଭେନ୍ଦ୍ରଵିଭିନ୍ନକୁମ୍ଭପିଶିତଗ୍ରାସୈକବଦ୍ଧସ୍ପୃହଃ
କିଂ ଜୀର୍ଣଂ ତୃଣମ ଅତ୍ତି ମାନମହତାମ ଅଗ୍ରେସରଃ କେସରୀ || 1.29 ||
ସ୍ଵଲ୍ପସ୍ନାୟୁଵସାଵଶେଷମଲିନଂ ନିର୍ମାଂସମ ଅପ୍ୟସ୍ଥି ଗୋଃ
ଶ୍ଵା ଲବ୍ଧ୍ଵା ପରିତୋଷମ ଏତି ନ ତୁ ତତ୍ତସ୍ୟ କ୍ଷୁଧାଶାନ୍ତୟେ |
ସିଂହୋ ଜମ୍ବୁକମ ଅଙ୍କମ ଆଗତମ ଅପି ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵା ନିହନ୍ତି ଦ୍ଵିପଂ
ସର୍ଵଃ କୃଚ୍ଛ୍ରଗତୋஉପି ଵାଞ୍ଛନ୍ତି ଜନଃ ସତ୍ତ୍ଵାନୁରୂପଂ ଫଲମ || 1.30 ||
ଲାଙ୍ଗୂଲଚାଲନମ ଅଧଶ୍ଚରଣାଵପାତଂ
ଭୂମୌ ନିପତ୍ୟ ଵଦନୋଦରଦର୍ଶନଂ ଚ |
ଶ୍ଵା ପିଣ୍ଡଦସ୍ୟ କୁରୁତେ ଗଜପୁଙ୍ଗଵସ୍ତୁ
ଧୀରଂ ଵିଲୋକୟତି ଚାଟୁଶତୈଶ୍ଚ ଭୁଙ୍କ୍ତେ || 1.31 ||
ପରିଵର୍ତିନି ସଂସାରେ
ମୃତଃ କୋ ଵା ନ ଜାୟତେ |
ସ ଜାତୋ ୟେନ ଜାତେନ
ୟାତି ଵଂଶଃ ସମୁନ୍ନତିମ || 1.32 ||
କୁସୁମସ୍ତଵକସ୍ୟେଵ
ଦ୍ଵୟୀ ଵୃତ୍ତିର୍ମନସ୍ଵିନଃ |
ମୂର୍ଧ୍ନି ଵା ସର୍ଵଲୋକସ୍ୟ
ଶୀର୍ୟତେ ଵନ ଏଵ ଵା || 1.33 ||
ସନ୍ତ୍ୟନ୍ୟେஉପି ବୃହସ୍ପତିପ୍ରଭୃତୟଃ ସମ୍ଭାଵିତାଃ ପଞ୍ଚଷାସ
ତାନ୍ପ୍ରତ୍ୟେଷ ଵିଶେଷଵିକ୍ରମରୁଚୀ ରାହୁର୍ନ ଵୈରାୟତେ |
ଦ୍ଵାଵେଵ ଗ୍ରସତେ ଦିଵାକରନିଶାପ୍ରାଣେଶ୍ଵରୌ ଭାସ୍କରୌ
ଭ୍ରାତଃ ପର୍ଵଣି ପଶ୍ୟ ଦାନଵପତିଃ ଶୀର୍ଷାଵଶେଷାକୃତିଃ || 1.34 ||
ଵହତି ଭୁଵନଶ୍ରେଣିଂ ଶେଷଃ ଫଣାଫଲକସ୍ଥିତାଂ
କମଠପତିନା ମଧ୍ୟେପୃଷ୍ଠଂ ସଦା ସ ଚ ଧାର୍ୟତେ |
ତମ ଅପି କୁରୁତେ କ୍ରୋଡାଧୀନଂ ପୟୋଧିରନାଦରାଦ
ଅହହ ମହତାଂ ନିଃସୀମାନଶ୍ଚରିତ୍ରଵିଭୂତୟଃ || 1.35 ||
ଵରଂ ପକ୍ଷଚ୍ଛେଦଃ ସମଦମଘଵନ୍ମୁକ୍ତକୁଲିଶପ୍ରହାରୈର
ଉଦ୍ଗଚ୍ଛଦ୍ବହୁଲଦହନୋଦ୍ଗାରଗୁରୁଭିଃ |
ତୁଷାରାଦ୍ରେଃ ସୂନୋରହହ ପିତରି କ୍ଲେଶଵିଵଶେ
ନ ଚାସୌ ସମ୍ପାତଃ ପୟସି ପୟସାଂ ପତ୍ୟୁରୁଚିତଃ || 1.36 ||
ସିଂହଃ ଶିଶୁରପି ନିପତତି
ମଦମଲିନକପୋଲଭିତ୍ତିଷୁ ଗଜେଷୁ |
ପ୍ରକୃତିରିୟଂ ସତ୍ତ୍ଵଵତାଂ
ନ ଖଲୁ ଵୟସ୍ତେଜସୋ ହେତୁଃ || 1.37 ||
ଜାତିର୍ୟାତୁ ରସାତଲଂ ଗୁଣଗଣୈସ୍ତତ୍ରାପ୍ୟଧୋ ଗମ୍ୟତାଂ
ଶୀଲଂ ଶୈଲତଟାତ୍ପତତ୍ଵଭିଜନଃ ସନ୍ଦହ୍ୟତାଂ ଵହ୍ନିନା |
ଶୌର୍ୟେ ଵୈରିଣି ଵଜ୍ରମ ଆଶୁ ନିପତତ୍ଵର୍ଥୋஉସ୍ତୁ ନଃ କେଵଲଂ
ୟେନୈକେନ ଵିନା ଗୁଣସ୍ତୃଣଲଵପ୍ରାୟାଃ ସମସ୍ତା ଇମେ || 1.38 ||
ଧନମ ଅର୍ଜୟ କାକୁତ୍ସ୍ଥ
ଧନମୂଲମ ଇଦଂ ଜଗତ |
ଅନ୍ତରଂ ନାଭିଜାନାମି
ନିର୍ଧନସ୍ୟ ମୃତସ୍ୟ ଚ || 1.39 ||
ତାନୀନ୍ଦ୍ରିୟାଣ୍ୟଵିକଲାନି ତଦେଵ ନାମ
ସା ବୁଦ୍ଧିରପ୍ରତିହତା ଵଚନଂ ତଦେଵ |
ଅର୍ଥୋଷ୍ମଣା ଵିରହିତଃ ପୁରୁଷଃ କ୍ଷଣେନ
ସୋஉପ୍ୟନ୍ୟ ଏଵ ଭଵତୀତି ଵିଚିତ୍ରମ ଏତଥ || 1.40 ||
ୟସ୍ୟାସ୍ତି ଵିତ୍ତଂ ସ ନରଃ କୁଲୀନଃ
ସ ପଣ୍ଡିତଃ ସ ଶ୍ରୁତଵାନ୍ଗୁଣଜ୍ଞଃ |
ସ ଏଵ ଵକ୍ତା ସ ଚ ଦର୍ଶନୀୟଃ
ସର୍ଵେ ଗୁଣାଃ କାଞ୍ଚନମ ଆଶ୍ରୟନ୍ତି || 1.41 ||
ଦୌର୍ମନ୍ତ୍ର୍ୟାନ୍ନୃପତିର୍ଵିନଶ୍ୟତି ୟତିଃ ସଙ୍ଗାତ୍ସୁତୋ ଲାଲନାତ
ଵିପ୍ରୋஉନଧ୍ୟୟନାତ୍କୁଲଂ କୁତନୟାଚ୍ଛୀଲଂ ଖଲୋପାସନାତ |
ହ୍ରୀର୍ମଦ୍ୟାଦନଵେକ୍ଷଣାଦପି କୃଷିଃ ସ୍ନେହଃ ପ୍ରଵାସାଶ୍ରୟାନ
ମୈତ୍ରୀ ଚାପ୍ରଣୟାତ୍ସମୃଦ୍ଧିରନୟାତ୍ତ୍ୟାଗପ୍ରମାଦାଦ୍ଧନମ || 1.42 ||
ଦାନଂ ଭୋଗୋ ନାଶସ୍ତିସ୍ରୋ
ଗତୟୋ ଭଵନ୍ତି ଵିତ୍ତସ୍ୟ |
ୟୋ ନ ଦଦାତି ନ ଭୁଙ୍କ୍ତେ
ତସ୍ୟ ତୃତୀୟା ଗତିର୍ଭଵତି || 1.43 ||
ମଣିଃ ଶାଣୋଲ୍ଲୀଢଃ ସମରଵିଜୟୀ ହେତିଦଲିତୋ
ମଦକ୍ଷୀଣୋ ନାଗଃ ଶରଦି ସରିତଃ ଶ୍ୟାନପୁଲିନାଃ |
କଲାଶେଷଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରଃ ସୁରତମୃଦିତା ବାଲଵନିତା
ତନ୍ନିମ୍ନା ଶୋଭନ୍ତେ ଗଲିତଵିଭଵାଶ୍ଚାର୍ଥିଷୁ ନରାଃ || 1.44 ||
ପରିକ୍ଷୀଣଃ କଶ୍ଚିତ୍ସ୍ପୃହୟତି ୟଵାନାଂ ପ୍ରସୃତୟେ
ସ ପଶ୍ଚାତ୍ସମ୍ପୂର୍ଣଃ କଲୟତି ଧରିତ୍ରୀଂ ତୃଣସମାମ |
ଅତଶ୍ଚାନୈକାନ୍ତ୍ୟାଦ୍ଗୁରୁଲଘୁତୟାஉର୍ଥେଷୁ ଧନିନାମ
ଅଵସ୍ଥା ଵସ୍ତୂନି ପ୍ରଥୟତି ଚ ସଙ୍କୋଚୟତି ଚ || 1.45 ||
ରାଜନ୍ଦୁଧୁକ୍ଷସି ୟଦି କ୍ଷିତିଧେନୁମ ଏତାଂ
ତେନାଦ୍ୟ ଵତ୍ସମ ଇଵ ଲୋକମ ଅମୁଂ ପୁଷାଣ
ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ସମ୍ୟଗନିଶଂ ପରିପୋଷ୍ୟମାଣେ
ନାନାଫଲୈଃ ଫଲତି କଲ୍ପଲତେଵ ଭୂମିଃ || 1.46 ||
ସତ୍ୟାନୃତା ଚ ପରୁଷା ପ୍ରିୟଵାଦିନୀ ଚ
ହିଂସ୍ରା ଦୟାଲୁରପି ଚାର୍ଥପରା ଵଦାନ୍ୟା |
ନିତ୍ୟଵ୍ୟୟା ପ୍ରଚୁରନିତ୍ୟଧନାଗମା ଚ
ଵାରାଙ୍ଗନେଵ ନୃପନୀତିରନେକରୂପା || 1.47 ||
ଆଜ୍ଞା କୀର୍ତିଃ ପାଲନଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ
ଦାନଂ ଭୋଗୋ ମିତ୍ରସଂରକ୍ଷଣଂ ଚ
ୟେଷାମ ଏତେ ଷଡ୍ଗୁଣା ନ ପ୍ରଵୃତ୍ତାଃ
କୋஉର୍ଥସ୍ତେଷାଂ ପାର୍ଥିଵୋପାଶ୍ରୟେଣ || 1.48 ||
ୟଦ୍ଧାତ୍ରା ନିଜଭାଲପଟ୍ଟଲିଖିତଂ ସ୍ତୋକଂ ମହଦ୍ଵା ଧନଂ
ତତ୍ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମରୁସ୍ଥଲେஉପି ନିତରାଂ ମେରୌ ତତୋ ନାଧିକମ |
ତଦ୍ଧୀରୋ ଭଵ ଵିତ୍ତଵତ୍ସୁ କୃପଣାଂ ଵୃତ୍ତିଂ ଵୃଥା ସା କୃଥାଃ
କୂପେ ପଶ୍ୟ ପୟୋନିଧାଵପି ଘଟୋ ଗୃହ୍ଣାତି ତୁଲ୍ୟଂ ଜଲମ || 1.49 ||
ତ୍ଵମ ଏଵ ଚାତକାଧାରୋஉ
ସୀତି କେଷାଂ ନ ଗୋଚରଃ |
କିମ ଅମ୍ଭୋଦଵରାସ୍ମାକଂ
କାର୍ପଣ୍ୟୋକ୍ତଂ ପ୍ରତୀକ୍ଷସେ || 1.50 ||
ରେ ରେ ଚାତକ ସାଵଧାନମନସା ମିତ୍ର କ୍ଷଣଂ ଶ୍ରୂୟତାମ
ଅମ୍ଭୋଦା ବହଵୋ ଵସନ୍ତି ଗଗନେ ସର୍ଵେஉପି ନୈତାଦୃଶାଃ |
କେଚିଦ୍ଵୃଷ୍ଟିଭିରାର୍ଦ୍ରୟନ୍ତି ଵସୁଧାଂ ଗର୍ଜନ୍ତି କେଚିଦ୍ଵୃଥା
ୟଂ ୟଂ ପଶ୍ୟସି ତସ୍ୟ ତସ୍ୟ ପୁରତୋ ମା ବ୍ରୂହି ଦୀନଂ ଵଚଃ || 1.51 ||
ଅକରୁଣତ୍ଵମ ଅକାରଣଵିଗ୍ରହଃ
ପରଧନେ ପରୟୋଷିତି ଚ ସ୍ପୃହା |
ସୁଜନବନ୍ଧୁଜନେଷ୍ଵସହିଷ୍ଣୁତା
ପ୍ରକୃତିସିଦ୍ଧମ ଇଦଂ ହି ଦୁରାତ୍ମନାମ || 1.52 ||
ଦୁର୍ଜନଃ ପରିହର୍ତଵ୍ୟୋ
ଵିଦ୍ୟୟାஉଲକୃତୋஉପି ସନ |
ମଣିନା ଭୂଷିତଃ ସର୍ପଃ
କିମ ଅସୌ ନ ଭୟଙ୍କରଃ || 1.53 ||
ଜାଡ୍ୟଂ ହ୍ରୀମତି ଗଣ୍ୟତେ ଵ୍ରତରୁଚୌ ଦମ୍ଭଃ ଶୁଚୌ କୈତଵଂ
ଶୂରେ ନିର୍ଘୃଣତା ମୁନୌ ଵିମତିତା ଦୈନ୍ୟଂ ପ୍ରିୟାଲାପିନି |
ତେଜସ୍ଵିନ୍ୟଵଲିପ୍ତତା ମୁଖରତା ଵକ୍ତର୍ୟଶକ୍ତିଃ ସ୍ଥିରେ
ତତ୍କୋ ନାମ ଗୁଣୋ ଭଵେତ୍ସ ଗୁଣିନାଂ ୟୋ ଦୁର୍ଜନୈର୍ନାଙ୍କିତଃ || 1.54 ||
ଲୋଭଶ୍ଚେଦଗୁଣେନ କିଂ ପିଶୁନତା ୟଦ୍ୟସ୍ତି କିଂ ପାତକୈଃ
ସତ୍ୟଂ ଚେତ୍ତପସା ଚ କିଂ ଶୁଚି ମନୋ ୟଦ୍ୟସ୍ତି ତୀର୍ଥେନ କିମ |
ସୌଜନ୍ୟଂ ୟଦି କିଂ ଗୁଣୈଃ ସୁମହିମା ୟଦ୍ୟସ୍ତି କିଂ ମଣ୍ଡନୈଃ
ସଦ୍ଵିଦ୍ୟା ୟଦି କିଂ ଧନୈରପୟଶୋ ୟଦ୍ୟସ୍ତି କିଂ ମୃତ୍ୟୁନା || 1.55 ||
ଶଶୀ ଦିଵସଧୂସରୋ ଗଲିତୟୌଵନା କାମିନୀ
ସରୋ ଵିଗତଵାରିଜଂ ମୁଖମ ଅନକ୍ଷରଂ ସ୍ଵାକୃତେଃ |
ପ୍ରଭୁର୍ଧନପରାୟଣଃ ସତତଦୁର୍ଗତଃ ସଜ୍ଜନୋ
ନୃପାଙ୍ଗଣଗତଃ ଖଲୋ ମନସି ସପ୍ତ ଶଲ୍ୟାନି ମେ || 1.56 ||
ନ କଶ୍ଚିଚ୍ଚଣ୍ଡକୋପାନାମ
ଆତ୍ମୀୟୋ ନାମ ଭୂଭୁଜାମ |
ହୋତାରମ ଅପି ଜୁହ୍ଵାନଂ
ସ୍ପୃଷ୍ଟୋ ଵହତି ପାଵକଃ || 1.57 ||
ମୌନୋଉମ୍ଊକଃ ପ୍ରଵଚନପଟୁର୍ବାଟୁଲୋ ଜଲ୍ପକୋ ଵା
ଧୃଷ୍ଟଃ ପାର୍ଶ୍ଵେ ଵସତି ଚ ସଦା ଦୂରତଶ୍ଚାପ୍ରଗଲ୍ଭଃ |
କ୍ଷାନ୍ତ୍ୟା ଭୀରୁର୍ୟଦି ନ ସହତେ ପ୍ରାୟଶୋ ନାଭିଜାତଃ
ସେଵାଧର୍ମଃ ପରମଗହନୋ ୟୋଗିନାମ ଅପ୍ୟଗମ୍ୟଃ || 1.58 ||
ଉଦ୍ଭାସିତାଖିଲଖଲସ୍ୟ ଵିଶୃଙ୍ଖଲସ୍ୟ
ପ୍ରାଗ୍ଜାତଵିସ୍ତୃତନିଜାଧମକର୍ମଵୃତ୍ତେଃ |
ଦୈଵାଦଵାପ୍ତଵିଭଵସ୍ୟ ଗୁଣଦ୍ଵିଷୋஉସ୍ୟ
ନୀଚସ୍ୟ ଗୋଚରଗତୈଃ ସୁଖମ ଆପ୍ୟତେ || 1.59 ||
ଆରମ୍ଭଗୁର୍ଵୀ କ୍ଷୟିଣୀ କ୍ରମେଣ
ଲଘ୍ଵୀ ପୁରା ଵୃଦ୍ଧିମତୀ ଚ ପଶ୍ଚାତ |
ଦିନସ୍ୟ ପୂର୍ଵାର୍ଧପରାର୍ଧଭିନ୍ନା
ଛାୟେଵ ମୈତ୍ରୀ ଖଲସଜ୍ଜନାନାମ || 1.60 ||
ମୃଗମୀନସଜ୍ଜନାନାଂ ତୃଣଜଲସନ୍ତୋଷଵିହିତଵୃତ୍ତୀନାମ |
ଲୁବ୍ଧକଧୀଵରପିଶୁନା ନିଷ୍କାରଣଵୈରିଣୋ ଜଗତି || 1.61 ||
ଵାଞ୍ଛା ସଜ୍ଜନସଙ୍ଗମେ ପରଗୁଣେ ପ୍ରୀତିର୍ଗୁରୌ ନମ୍ରତା
ଵିଦ୍ୟାୟାଂ ଵ୍ୟସନଂ ସ୍ଵୟୋଷିତି ରତିର୍ଲୋକାପଵାଦାଦ୍ଭୟମ |
ଭକ୍ତିଃ ଶୂଲିନି ଶକ୍ତିରାତ୍ମଦମନେ ସଂସର୍ଗମୁକ୍ତିଃ ଖଲେ
ୟେଷ୍ଵେତେ ନିଵସନ୍ତି ନିର୍ମଲଗୁଣାସ୍ତେଭ୍ୟୋ ନରେଭ୍ୟୋ ନମଃ || 1.62 ||
ଵିପଦି ଧୈର୍ୟମ ଅଥାଭ୍ୟୁଦୟେ କ୍ଷମା
ସଦସି ଵାକ୍ୟପଟୁତା ୟୁଧି ଵିକ୍ରମଃ |
ୟଶସି ଚାଭିରୁଚିର୍ଵ୍ୟସନଂ ଶ୍ରୁତୌ
ପ୍ରକୃତିସିଦ୍ଧମ ଇଦଂ ହି ମହାତ୍ମନାମ || 1.63 ||
ପ୍ରଦାନଂ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଂ ଗୃହମ ଉପଗତେ ସମ୍ଭ୍ରମଵିଧିଃ
ପ୍ରିୟଂ କୃତ୍ଵା ମୌନଂ ସଦସି କଥନଂ ଚାପ୍ୟୁପକୃତେଃ |
ଅନୁତ୍ସେକୋ ଲକ୍ଷ୍ମ୍ୟାମ ଅନଭିଭଵଗନ୍ଧାଃ ପରକଥାଃ
ସତାଂ କେନୋଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ଵିଷମମ ଅସିଧାରାଵ୍ରତମ ଇଦମ || 1.64 ||
କରେ ଶ୍ଲାଘ୍ୟସ୍ତ୍ୟାଗଃ ଶିରସି ଗୁରୁପାଦପ୍ରଣୟିତା
ମୁଖେ ସତ୍ୟା ଵାଣୀ ଵିଜୟି ଭୁଜୟୋର୍ଵୀର୍ୟମ ଅତୁଲମ |
ହୃଦି ସ୍ଵଚ୍ଛା ଵୃତ୍ତିଃ ଶ୍ରୁତିମ ଅଧିଗତଂ ଚ ଶ୍ରଵଣୟୋର
ଵିନାପ୍ୟୈଶ୍ଵର୍ୟେଣ ପ୍ରକୃତିମହତାଂ ମଣ୍ଡନମ ଇଦମ || 1.65 ||
ସମ୍ପତ୍ସୁ ମହତାଂ ଚିତ୍ତଂ
ଭଵତ୍ୟୁତ୍ପଲକୋଉମ୍ଅଲମ |ଆପତ୍ସୁ ଚ ମହାଶୈଲଶିଲା
ସଙ୍ଘାତକର୍କଶମ || 1.66 ||
ସନ୍ତପ୍ତାୟସି ସଂସ୍ଥିତସ୍ୟ ପୟସୋ ନାମାପି ନ ଜ୍ଞାୟତେ
ମୁକ୍ତାକାରତୟା ତଦେଵ ନଲିନୀପତ୍ରସ୍ଥିତଂ ରାଜତେ |
ସ୍ଵାତ୍ୟାଂ ସାଗରଶୁକ୍ତିମଧ୍ୟପତିତଂ ତନ୍ମୌକ୍ତିକଂ ଜାୟତେ
ପ୍ରାୟେଣାଧମମଧ୍ୟମୋତ୍ତମଗୁଣଃ ସଂସର୍ଗତୋ ଜାୟତେ || 1.67 ||
ପ୍ରୀଣାତି ୟଃ ସୁଚରିତୈଃ ପିତରଂ ସ ପୁତ୍ରୋ
ୟଦ୍ଭର୍ତୁରେଵ ହିତମ ଇଚ୍ଛତି ତତ୍କଲତ୍ରମ |
ତନ୍ମିତ୍ରମ ଆପଦି ସୁଖେ ଚ ସମକ୍ରିୟଂ ୟଦ
ଏତତ୍ତ୍ରୟଂ ଜଗତି ପୁଣ୍ୟକୃତୋ ଲଭନ୍ତେ || 1.68 ||
ଏକୋ ଦେଵଃ କେଶଵୋ ଵା ଶିଵୋ ଵା
ହ୍ୟେକଂ ମିତ୍ରଂ ଭୂପତିର୍ଵା ୟତିର୍ଵା |
ଏକୋ ଵାସଃ ପତ୍ତନେ ଵା ଵନେ ଵା
ହ୍ୟେକା ଭାର୍ୟା ସୁନ୍ଦରୀ ଵା ଦରୀ ଵା || 1.69 ||
ନମ୍ରତ୍ଵେନୋନ୍ନମନ୍ତଃ ପରଗୁଣକଥନୈଃ ସ୍ଵାନ୍ଗୁଣାନ୍ଖ୍ୟାପୟନ୍ତଃ
ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ସମ୍ପାଦୟନ୍ତୋ ଵିତତପୃଥୁତରାରମ୍ଭୟତ୍ନାଃ ପରାର୍ଥେ |
କ୍ଷାନ୍ତ୍ୟୈଵାକ୍ଷେପରୁକ୍ଷାକ୍ଷରମୁଖରମୁଖାନ୍ଦୁର୍ଜନାନ୍ଦୂଷୟନ୍ତଃ
ସନ୍ତଃ ସାଶ୍ଚର୍ୟଚର୍ୟା ଜଗତି ବହୁମତାଃ କସ୍ୟ ନାଭ୍ୟର୍ଚନୀୟାଃ || 1.70 ||
ଭଵନ୍ତି ନମ୍ରାସ୍ତରଵଃ ଫଲୋଦ୍ଗମୈର
ନଵାମ୍ବୁଭିର୍ଦୂରାଵଲମ୍ବିନୋ ଘନାଃ |
ଅନୁଦ୍ଧତାଃ ସତ୍ପୁରୁଷାଃ ସମୃଦ୍ଧିଭିଃ
ସ୍ଵଭାଵ ଏଷ ପରୋପକାରିଣାମ || 1.71 ||
ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଶ୍ରୁତେନୈଵ ନ କୁଣ୍ଡଲେନ
ଦାନେନ ପାଣିର୍ନ ତୁ କଙ୍କଣେନ |
ଵିଭାତି କାୟଃ କରୁଣପରାଣାଂ
ପରୋପକାରୈର୍ନ ତୁ ଚନ୍ଦନେନ || 1.72 ||
ପାପାନ୍ନିଵାରୟତି ୟୋଜୟତେ ହିତାୟ
ଗୁହ୍ୟଂ ନିଗୂହତି ଗୁଣାନ୍ପ୍ରକଟୀକରୋତି |
ଆପଦ୍ଗତଂ ଚ ନ ଜହାତି ଦଦାତି କାଲେ
ସନ୍ମିତ୍ରଲକ୍ଷଣମ ଇଦଂ ପ୍ରଵଦନ୍ତି ସନ୍ତଃ || 1.73 ||
ପଦ୍ମାକରଂ ଦିନକରୋ ଵିକଚୀକରୋତି
ଚମ୍ଦ୍ର୍ପ୍ଵୋଲାସୟତି କୈରଵଚକ୍ରଵାଲମ |
ନାଭ୍ୟର୍ଥିତୋ ଜଲଧରୋஉପି ଜଲଂ ଦଦାତି
ସନ୍ତଃ ସ୍ଵୟଂ ପରହିତେ ଵିହିତାଭିୟୋଗାଃ || 1.74 ||
ଏକେ ସତ୍ପୁରୁଷାଃ ପରାର୍ଥଘଟକାଃ ସ୍ଵାର୍ଥଂ ପରିତ୍ୟଜନ୍ତି ୟେ
ସାମାନ୍ୟାସ୍ତୁ ପରାର୍ଥମ ଉଦ୍ୟମଭୃତଃ ସ୍ଵାର୍ଥାଵିରୋଧେନ ୟେ |
ତେஉମୀ ମାନୁଷରାକ୍ଷସାଃ ପରହିତଂ ସ୍ଵାର୍ଥାୟ ନିଘ୍ନନ୍ତି ୟେ
ୟେ ତୁ ଘ୍ନନ୍ତି ନିରର୍ଥକଂ ପରହିତଂ ତେ କେ ନ ଜାନୀମହେ || 1.75 ||
କ୍ଷୀରେଣାତ୍ମଗତୋଦକାୟ ହି ଗୁଣା ଦତ୍ତା ପୁରା ତେஉଖିଲା
କ୍ଷୀରୋତ୍ତାପମ ଅଵେକ୍ଷ୍ୟ ତେନ ପୟସା ସ୍ଵାତ୍ମା କୃଶାନୌ ହୁତଃ |
ଗନ୍ତୁଂ ପାଵକମ ଉନ୍ମନସ୍ତଦଭଵଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ତୁ ମିତ୍ରାପଦଂ
ୟୁକ୍ତଂ ତେନ ଜଲେନ ଶାମ୍ୟତି ସତାଂ ମୈତ୍ରୀ ପୁନସ୍ତ୍ଵୀଦୃଶୀ || 1.76 ||
ଇତଃ ସ୍ଵପିତି କେଶଵଃ କୁଲମ ଇତସ୍ତଦୀୟଦ୍ଵିଷାମ
ଇତଶ୍ଚ ଶରଣାର୍ଥିନାଂ ଶିଖରିଣାଂ ଗଣାଃ ଶେରତେ |
ଇତୋஉପି ବଡଵାନଲଃ ସହ ସମସ୍ତସଂଵର୍ତକୈଋ
ଅହୋ ଵିତତମ ଊର୍ଜିତଂ ଭରସହଂ ସିନ୍ଧୋର୍ଵପୁଃ || 1.77 ||
ତୃଷ୍ଣାଂ ଛିନ୍ଧି ଭଜ କ୍ଷମାଂ ଜହି ମଦଂ ପାପେ ରତିଂ ମା କୃଥାଃ
ସତ୍ୟଂ ବ୍ରୂହ୍ୟନୁୟାହି ସାଧୁପଦଵୀଂ ସେଵସ୍ଵ ଵିଦ୍ଵଜ୍ଜନମ |
ମାନ୍ୟାନ୍ମାନୟ ଵିଦ୍ଵିଷୋஉପ୍ୟନୁନୟ ପ୍ରଖ୍ୟାପୟ ପ୍ରଶ୍ରୟଂ
କୀର୍ତିଂ ପାଲୟ ଦୁଃଖିତେ କୁରୁ ଦୟାମ ଏତତ୍ସତାଂ ଚେଷ୍ଟିତମ || 1.78 ||
ମନସି ଵଚସି କାୟେ ପୁଣ୍ୟପୀୟୂଷପୂର୍ଣାସ
ତ୍ରିଭୁଵନମ ଉପକାରଶ୍ରେଣିଭିଃ ପ୍ରୀଣୟନ୍ତଃ |
ପରଗୁଣପରମାଣୂନ୍ପର୍ଵତୀକୃତ୍ୟ ନିତ୍ୟଂ
ନିଜହୃଦି ଵିକସନ୍ତଃ ସନ୍ତ ସନ୍ତଃ କିୟନ୍ତଃ || 1.79 ||
କିଂ ତେନ ହେମଗିରିଣା ରଜତାଦ୍ରିଣା ଵା
ୟତ୍ରାଶ୍ରିତାଶ୍ଚ ତରଵସ୍ତରଵସ୍ତ ଏଵ |
ମନ୍ୟାମହେ ମଲୟମ ଏଵ ୟଦ୍ଆଶ୍ରୟେଣ
କଙ୍କୋଲନିମ୍ବକଟୁଜା ଅପି ଚନ୍ଦନାଃ ସ୍ୟୁଃ || 1.80 ||
ରତ୍ନୈର୍ମହାର୍ହୈସ୍ତୁତୁଷୁର୍ନ ଦେଵା
ନ ଭେଜିରେ ଭୀମଵିଷେଣ ଭୀତିମ |
ସୁଧାଂ ଵିନା ନ ପରୟୁର୍ଵିରାମଂ
ନ ନିଶ୍ଚିତାର୍ଥାଦ୍ଵିରମନ୍ତି ଧୀରାଃ || 1.81 ||
କ୍ଵଚିତ୍ପୃଥ୍ଵୀଶୟ୍ୟଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ପରଙ୍କଶୟନଃ
କ୍ଵଚିଚ୍ଛାକାହାରଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଶାଲ୍ୟୋଦନରୁଚିଃ |
କ୍ଵଚିତ୍କନ୍ଥାଧାରୀ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଦିଵ୍ୟାମ୍ବରଧରୋ
ମନସ୍ଵୀ କାର୍ୟାର୍ଥୀ ନ ଗଣୟତି ଦୁଃଖଂ ନ ଚ ସୁଖମ || 1.82 ||
ଐଶ୍ଵର୍ୟସ୍ୟ ଵିଭୂଷଣଂ ସୁଜନତା ଶୌର୍ୟସ୍ୟ ଵାକ୍ସଂୟମୋ
ଜ୍ଞାନସ୍ୟୋପଶମଃ ଶ୍ରୁତସ୍ୟ ଵିନୟୋ ଵିତ୍ତସ୍ୟ ପାତ୍ରେ ଵ୍ୟୟଃ |
ଅକ୍ରୋଧସ୍ତପସଃ କ୍ଷମା ପ୍ରଭଵିତୁର୍ଧର୍ମସ୍ୟ ନିର୍ଵାଜତା
ସର୍ଵେଷାମ ଅପି ସର୍ଵକାରଣମ ଇଦଂ ଶୀଲଂ ପରଂ ଭୂଷଣମ || 1.83 ||
ନିନ୍ଦନ୍ତୁ ନୀତିନିପୁଣା ୟଦି ଵା ସ୍ତୁଵନ୍ତୁ
ଲକ୍ଷ୍ମୀଃ ସମାଵିଶତୁ ଗଚ୍ଛତୁ ଵା ୟଥେଷ୍ଠମ |
ଅଦ୍ୟୈଵ ଵା ମରଣମ ଅସ୍ତୁ ୟୁଗାନ୍ତରେ ଵା
ନ୍ୟାୟ୍ୟାତ୍ପଥଃ ପ୍ରଵିଚଲନ୍ତି ପଦଂ ନ ଧୀରାଃ || 1.84 ||
ଭଗ୍ନାଶସ୍ୟ କରଣ୍ଡପିଣ୍ଡିତତନୋର୍ମ୍ଲାନେନ୍ଦ୍ରିୟସ୍ୟ କ୍ଷୁଧା
କୃତ୍ଵାଖୁର୍ଵିଵରଂ ସ୍ଵୟଂ ନିପତିତୋ ନକ୍ତଂ ମୁଖେ ଭୋଗିନଃ |
ତୃପ୍ତସ୍ତତ୍ପିଶିତେନ ସତ୍ଵରମ ଅସୌ ତେନୈଵ ୟାତଃ ୟଥା
ଲୋକାଃ ପଶ୍ୟତ ଦୈଵମ ଏଵ ହି ନୃଣାଂ ଵୃଦ୍ଧୌ କ୍ଷୟେ କାରଣମ || 1.85 ||
ଆଲସ୍ୟଂ ହି ମନୁଷ୍ୟାଣାଂ
ଶରୀରସ୍ଥୋ ମହାନ୍ରିପୁଃ |
ନାସ୍ତ୍ୟୁଦ୍ୟମସମୋ ବନ୍ଧୁଃ
କୁର୍ଵାଣୋ ନାଵସୀଦତି || 1.86 ||
ଛିନ୍ନୋஉପି ରୋହତି ତର୍କ୍ଷୀଣୋஉପ୍ୟୁପଚୀୟତେ ପୁନଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରଃ |
ଇତି ଵିମୃଶନ୍ତଃ ସନ୍ତଃ ସନ୍ତପ୍ୟନ୍ତେ ନ ଦୁଃଖେଷୁ || 1.87 ||
ନେତା ୟସ୍ୟ ବୃହସ୍ପତିଃ ପ୍ରହରଣଂ ଵଜ୍ରଂ ସୁରାଃ ସୈନିକାଃ
ସ୍ଵର୍ଗୋ ଦୁର୍ଗମ ଅନୁଗ୍ରହଃ କିଲ ହରେରୈରାଵତୋ ଵାରଣଃ |
ଇତ୍ୟୈଶ୍ଵର୍ୟବଲାନ୍ଵିତୋஉପି ବଲଭିଦ୍ଭଗ୍ନଃ ପରୈଃ ସଙ୍ଗରେ
ତଦ୍ଵ୍ୟକ୍ତଂ ନନୁ ଦୈଵମ ଏଵ ଶରଣଂ ଧିଗ୍ଧିଗ୍ଵୃଥା ପୌରୁଷମ || 1.88 ||
କର୍ମାୟତ୍ତଂ ଫଲଂ ପୁଂସାଂ
ବୁଦ୍ଧିଃ କର୍ମାନୁସାରିଣୀ |
ତଥାପି ସୁଧିୟା ଭାଵ୍ୟଂ
ସୁଵିଚାର୍ୟୈଵ କୁର୍ଵତା || 1.89 ||
ଖଲ୍ଵାତୋ ଦିଵସେଶ୍ଵରସ୍ୟ କିରଣୈଃ ସନ୍ତାଡିତୋ ମସ୍ତକେ
ଵାଞ୍ଛନ୍ଦେଶମ ଅନାତପଂ ଵିଧିଵଶାତ୍ତାଲସ୍ୟ ମୂଲଂ ଗତଃ |
ତତ୍ରାପ୍ୟସ୍ୟ ମହାଫଲେନ ପତତା ଭଗ୍ନଂ ସଶବ୍ଦଂ ଶିରଃ
ପ୍ରାୟୋ ଗଚ୍ଛତି ୟତ୍ର ଭାଗ୍ୟରହିତସ୍ତତ୍ରୈଵ ୟାନ୍ତ୍ୟାପଦଃ || 1.90 ||
ରଵିନିଶାକରୟୋର୍ଗ୍ରହପୀଡନଂ
ଗଜଭୁଜଙ୍ଗମୟୋରପି ବନ୍ଧନମ |
ମତିମତାଂ ଚ ଵିଲୋକ୍ୟ ଦରିଦ୍ରତାଂ
ଵିଧିରହୋ ବଲଵାନିତି ମେ ମତିଃ || 1.91 ||
ସୃଜତି ତାଵଦଶେଷଗୁଣକରଂ
ପୁରୁଷରତ୍ନମ ଅଲଙ୍କରଣଂ ଭୁଵଃ |
ତଦପି ତତ୍କ୍ଷଣଭଙ୍ଗି କରୋତି
ଚେଦହହ କଷ୍ଟମ ଅପଣ୍ଡିତତା ଵିଧେଃ || 1.92 ||
ପତ୍ରଂ ନୈଵ ୟଦା କରୀରଵିଟପେ ଦୋଷୋ ଵସନ୍ତସ୍ୟ କିମ
ନୋଲୂକୋஉପ୍ୟଵଓକତେ ୟଦି ଦିଵା ସୂର୍ୟସ୍ୟ କିଂ ଦୂଷଣମ |
ଧାରା ନୈଵ ପତନ୍ତି ଚାତକମୁଖେ ମେଘସ୍ୟ କିଂ ଦୂଷଣମ
ୟତ୍ପୂର୍ଵଂ ଵିଧିନା ଲଲାଟଲିଖିତଂ ତନ୍ମାର୍ଜିତୁଂ କଃ କ୍ଷମଃ || 1.93 ||
ନମସ୍ୟାମୋ ଦେଵାନ୍ନନୁ ହତଵିଧେସ୍ତେஉପି ଵଶଗା
ଵିଧିର୍ଵନ୍ଦ୍ୟଃ ସୋஉପି ପ୍ରତିନିୟତକର୍ମୈକଫଲଦଃ |
ଫଲଂ କର୍ମାୟତ୍ତଂ ୟଦି କିମ ଅମରୈଃ କିଂ ଚ ଵିଧିନା
ନମସ୍ତତ୍କର୍ମଭ୍ୟୋ ଵିଧିରପି ନ ୟେଭ୍ୟଃ ପ୍ରଭଵତି || 1.94 ||
ବ୍ରହ୍ମା ୟେନ କୁଲାଲଵନ୍ନିୟମିତୋ ବ୍ରହ୍ମାଡଭାଣ୍ଡୋଦରେ
ଵିଷ୍ଣୁର୍ୟେନ ଦଶାଵତାରଗହନେ କ୍ଷିପ୍ତୋ ମହାସଙ୍କଟେ |
ରୁଦ୍ରୋ ୟେନ କପାଲପାଣିପୁଟକେ ଭିକ୍ଷାଟନଂ କାରିତଃ
ସୂର୍ୟୋ ଭ୍ରାମ୍ୟତି ନିତ୍ୟମ ଏଵ ଗଗନେ ତସ୍ମୈ ନମଃ କର୍ମଣେ || 1.95 ||
ନୈଵାକୃତିଃ ଫଲତି ନୈଵା କୁଲଂ ନ ଶୀଲଂ
ଵିଦ୍ୟାପି ନୈଵ ନ ଚ ୟତ୍ନକୃତାପି ସେଵା |
ଭାଗ୍ୟାନି ପୂର୍ଵତପସା ଖଲୁ ସଞ୍ଚିତାନି
କାଲେ ଫଲନ୍ତି ପୁରୁଷସ୍ୟ ୟଥୈଵ ଵୃକ୍ଷାଃ || 1.96 ||
ଵନେ ରଣେ ଶତ୍ରୁଜଲାଗ୍ନିମଧ୍ୟେ
ମହାର୍ଣଵେ ପର୍ଵତମସ୍ତକେ ଵା |
ସୁପ୍ତଂ ପ୍ରମତ୍ତଂ ଵିଷମସ୍ଥିତଂ ଵା
ରକ୍ଷନ୍ତି ପୁଣ୍ୟାନି ପୁରାକୃତାନି || 1.97 ||
ୟା ସାଧୂଂଶ୍ଚ ଖଲାନ୍କରୋତି ଵିଦୁଷୋ ମୂର୍ଖାନ୍ହିତାନ୍ଦ୍ଵେଷିଣଃ
ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷଂ କୁରୁତେ ପରୀକ୍ଷମ ଅମୃତଂ ହାଲାହଲଂ ତତ୍କ୍ଷଣାତ |
ତାମ ଆରାଧୟ ସତ୍କ୍ରିୟାଂ ଭଗଵତୀଂ ଭୋକ୍ତୁଂ ଫଲଂ ଵାଞ୍ଛିତଂ
ହେ ସାଧୋ ଵ୍ୟସନୈର୍ଗୁଣେଷୁ ଵିପୁଲେଷ୍ଵାସ୍ଥାଂ ଵୃଥା ମା କୃଥାଃ || 1.98 ||
ଗୁଣଵଦଗୁଣଵଦ୍ଵା କୁର୍ଵତା କାର୍ୟଜାତଂ
ପରିଣତିରଵଧାର୍ୟା ୟତ୍ନତଃ ପଣ୍ଡିତେନ |
ଅତିରଭସକୃତାନାଂ କର୍ମଣାମ ଆଵିପତ୍ତେର
ଭଵତି ହୃଦୟଦାହୀ ଶଲ୍ୟତୁଲ୍ୟୋ ଵିପାକଃ || 1.99 ||
ସ୍ଥାଲ୍ୟାଂ ଵୈଦୂର୍ୟମୟ୍ୟାଂ ପଚତି ତିଲକଣାଂଶ୍ଚନ୍ଦନୈରିନ୍ଧନୌଘୈଃ
ସୌଵର୍ଣୈର୍ଲାଙ୍ଗଲାଗ୍ରୈର୍ଵିଲିଖତି ଵସୁଧାମ ଅର୍କମୂଲସ୍ୟ ହେତୋଃ |
କୃତ୍ଵା କର୍ପୂରଖଣ୍ଡାନ୍ଵୃତ୍ତିମ ଇହ କୁରୁତେ କୋଦ୍ରଵାଣାଂ ସମନ୍ତାତ
ପ୍ରାପ୍ୟେମାଂ କର୍ମ୍ଭୂମିଂ ନ ଚରତି ମନୁଜୋ ୟସ୍ତୋପ ମନ୍ଦଭାଗ୍ୟଃ || 1.100 ||
ମଜ୍ଜତ୍ଵମ୍ଭସି ୟାତୁ ମେରୁଶିଖରଂ ଶତ୍ରୁଂ ଜୟତ୍ଵାହଵେ
ଵାଣିଜ୍ୟଂ କୃଷିସେଵନେ ଚ ସକଲା ଵିଦ୍ୟାଃ କଲାଃ ଶିକ୍ଷତାମ |
ଆକାଶଂ ଵିପୁଲଂ ପ୍ରୟାତୁ ଖଗଵତ୍କୃତ୍ଵା ପ୍ରୟତ୍ନଂ ପରଂ
ନାଭାଵ୍ୟଂ ଭଵତୀହ କର୍ମଵଶତୋ ଭାଵ୍ୟସ୍ୟ ନାଶଃ କୁତଃ || 1.101 ||
ଭୀମଂ ଵନଂ ଭଵତି ତସ୍ୟ ପୁରଂ ପ୍ରଧାନଂ
ସର୍ଵୋ ଜନଃ ସ୍ଵଜନତାମ ଉପୟାତି ତସ୍ୟ |
କୃତ୍ସ୍ନା ଚ ଭୂର୍ଭଵତି ସନ୍ନିଧିରତ୍ନପୂର୍ଣା
ୟସ୍ୟାସ୍ତି ପୂର୍ଵସୁକୃତଂ ଵିପୁଲଂ ନରସ୍ୟ || 1.102 ||
କୋ ଲାଭୋ ଗୁଣିସଙ୍ଗମଃ କିମ ଅସୁଖଂ ପ୍ରାଜ୍ଞେତରୈଃ ସଙ୍ଗତିଃ
କା ହାନିଃ ସମୟଚ୍ୟୁତିର୍ନିପୁଣତା କା ଧର୍ମତତ୍ତ୍ଵେ ରତିଃ |
କଃ ଶୂରୋ ଵିଜିତେନ୍ଦ୍ରିୟଃ ପ୍ରିୟତମା କାஉନୁଵ୍ରତା କିଂ ଧନଂ
ଵିଦ୍ୟା କିଂ ସୁଖମ ଅପ୍ରଵାସଗମନଂ ରାଜ୍ୟଂ କିମ ଆଜ୍ଞାଫଲମ || 1.103 ||
ଅପ୍ରିୟଵଚନଦରିଦ୍ରୈଃ ପ୍ରିୟଵଚନଧନାଢ୍ୟୈଃ ସ୍ଵଦାରପରିତୁଷ୍ଟୈଃ |
ପରପରିଵାଦନିଵୃତ୍ତୈଃ କ୍ଵଚିତ୍କ୍ଵଚିନ୍ମଣ୍ଡିତା ଵସୁଧା || 1.104 ||
କଦର୍ଥିତସ୍ୟାପି ହି ଧୈର୍ୟଵୃତ୍ତେର
ନ ଶକ୍ୟତେ ଧୈର୍ୟଗୁଣଃ ପ୍ରମାର୍ଷ୍ଟୁମ |
ଅଧୋଉମ୍ଉଖସ୍ୟାପି କୃତସ୍ୟ ଵହ୍ନେର
ନାଧଃ ଶିଖା ୟାତି କଦାଚିଦେଵ || 1.105 ||
କାନ୍ତାକଟାକ୍ଷଵିଶିଖା ନ ଲୁନନ୍ତି ୟସ୍ୟ
ଚିତ୍ତଂ ନ ନିର୍ଦହତି କିପକୃଶାନୁତାପଃ |
କର୍ଷନ୍ତି ଭୂରିଵିଷୟାଶ୍ଚ ନ ଲୋଭପାଶୈର
ଲୋକତ୍ରୟଂ ଜୟତି କୃତ୍ସ୍ନମ ଇଦଂ ସ ଧୀରଃ || 1.106 ||
ଏକେନାପି ହି ଶୂରେଣ
ପାଦାକ୍ରାନ୍ତଂ ମହୀତଲମ |
କ୍ରିୟତେ ଭାସ୍କରେଣୈଵ
ସ୍ଫାରସ୍ଫୁରିତତେଜସା || 1.107 ||
ଵହ୍ନିସ୍ତସ୍ୟ ଜଲାୟତେ ଜଲନିଧିଃ କୁଲ୍ୟାୟତେ ତତ୍କ୍ଷଣାନ
ମେରୁଃ ସ୍ଵଲ୍ପଶିଲାୟତେ ମୃଗପତିଃ ସଦ୍ୟଃ କୁରଙ୍ଗାୟତେ |
ଵ୍ୟାଲୋ ମାଲ୍ୟଗୁଣାୟତେ ଵିଷରସଃ ପୀୟୂଷଵର୍ଷାୟତେ
ୟସ୍ୟାଙ୍ଗେஉଖିଲଲୋକଵଲ୍ଲଭତମଂ ଶୀଲଂ ସମୁନ୍ମୀଲତି || 1.108 ||
ଲଜ୍ଜାଗୁଣୌଘଜନନୀଂ ଜନନୀମ ଇଵ ସ୍ଵାମ
ଅତ୍ୟନ୍ତଶୁଦ୍ଧହୃଦୟାମ ଅନୁଵର୍ତମାନାମ |
ତେଜସ୍ଵିନଃ ସୁଖମ ଅସୂନପି ସନ୍ତ୍ୟଜନତି
ସତ୍ୟଵ୍ରତଵ୍ୟସନିନୋ ନ ପୁନଃ ପ୍ରତିଜ୍ଞାମ || 1.109 ||