ഭജ ഗോവിംദമ് (മോഹ മുദ്ഗരമ്)
ഭജ ഗോവിന്ദം ഭജ ഗോവിന്ദം
ഗോവിന്ദം ഭജ മൂഢമതേ |
സംപ്രാപ്തേ സന്നിഹിതേ കാലേ
നഹി നഹി രക്ഷതി ഡുക്രിങ്കരണേ || 1 ||
മൂഢ ജഹീഹി ധനാഗമതൃഷ്ണാം
കുരു സദ്ബുദ്ധിമ് മനസി വിതൃഷ്ണാമ് |
യല്ലഭസേ നിജ കര്മോപാത്തം
വിത്തം തേന വിനോദയ ചിത്തമ് || 2 ||
നാരീ സ്തനഭര നാഭീദേശം
ദൃഷ്ട്വാ മാ ഗാ മോഹാവേശമ് |
ഏതന്മാംസ വസാദി വികാരം
മനസി വിചിന്തയാ വാരം വാരമ് || 3 ||
നളിനീ ദളഗത ജലമതി തരളം
തദ്വജ്ജീവിത മതിശയ ചപലമ് |
വിദ്ധി വ്യാധ്യഭിമാന ഗ്രസ്തം
ലോകം ശോകഹതം ച സമസ്തമ് || 4 ||
യാവദ്-വിത്തോപാര്ജന സക്തഃ
താവന്-നിജപരിവാരോ രക്തഃ |
പശ്ചാജ്ജീവതി ജര്ജര ദേഹേ
വാര്താം കോஉപി ന പൃച്ഛതി ഗേഹേ || 5 ||
യാവത്-പവനോ നിവസതി ദേഹേ
താവത്-പൃച്ഛതി കുശലം ഗേഹേ |
ഗതവതി വായൗ ദേഹാപായേ
ഭാര്യാ ബിഭ്യതി തസ്മിന് കായേ || 6 ||
ബാല സ്താവത് ക്രീഡാസക്തഃ
തരുണ സ്താവത് തരുണീസക്തഃ |
വൃദ്ധ സ്താവത്-ചിന്താമഗ്നഃ
പരമേ ബ്രഹ്മണി കോஉപി ന ലഗ്നഃ || 7 ||
കാ തേ കാന്താ കസ്തേ പുത്രഃ
സംസാരോஉയമതീവ വിചിത്രഃ |
കസ്യ ത്വം വാ കുത ആയാതഃ
തത്വം ചിന്തയ തദിഹ ഭ്രാതഃ || 8 ||
സത്സങ്ഗത്വേ നിസ്സങ്ഗത്വം
നിസ്സങ്ഗത്വേ നിര്മോഹത്വമ് |
നിര്മോഹത്വേ നിശ്ചലതത്ത്വം
നിശ്ചലതത്ത്വേ ജീവന്മുക്തിഃ || 9 ||
വയസി ഗതേ കഃ കാമവികാരഃ
ശുഷ്കേ നീരേ കഃ കാസാരഃ |
ക്ഷീണേ വിത്തേ കഃ പരിവാരഃ
ജ്ഞാതേ തത്ത്വേ കഃ സംസാരഃ || 10 ||
മാ കുരു ധനജന യൗവന ഗര്വം
ഹരതി നിമേഷാത്-കാലഃ സര്വമ് |
മായാമയമിദമ്-അഖിലം ഹിത്വാ
ബ്രഹ്മപദം ത്വം പ്രവിശ വിദിത്വാ || 11 ||
ദിന യാമിന്യൗ സായം പ്രാതഃ
ശിശിര വസന്തൗ പുനരായാതഃ |
കാലഃ ക്രീഡതി ഗച്ഛത്യായുഃ
തദപി ന മുഞ്ചത്യാശാവായുഃ || 12 ||
ദ്വാദശ മംജരികാഭിര ശേഷഃ
കഥിതോ വൈയാ കരണസ്യൈഷഃ |
ഉപദേശോ ഭൂദ്-വിദ്യാ നിപുണൈഃ
ശ്രീമച്ഛംകര ഭഗവച്ഛരണൈഃ || 13 ||
കാ തേ കാന്താ ധന ഗത ചിന്താ
വാതുല കിം തവ നാസ്തി നിയന്താ |
ത്രിജഗതി സജ്ജന സങ്ഗതിരേകാ
ഭവതി ഭവാര്ണവ തരണേ നൗകാ || 14 ||
ജടിലോ മുണ്ഡീ ലുഞ്ജിത കേശഃ
കാഷായാന്ബര ബഹുകൃത വേഷഃ |
പശ്യന്നപി ച ന പശ്യതി മൂഢഃ
ഉദര നിമിത്തം ബഹുകൃത വേഷഃ || 15 ||
അങ്ഗം ഗലിതം പലിതം മുണ്ഡം
ദശന വിഹീനം ജാതം തുണ്ഡമ് |
വൃദ്ധോ യാതി ഗൃഹീത്വാ ദണ്ഡം
തദപി ന മുഞ്ചത്യാശാ പിണ്ഡമ് || 16 ||
അഗ്രേ വഹ്നിഃ പൃഷ്ഠേ ഭാനുഃ
രാത്രൗ ചുബുക സമര്പിത ജാനുഃ |
കരതല ഭിക്ഷസ്-തരുതല വാസഃ
തദപി ന മുഞ്ചത്യാശാ പാശഃ || 17 ||
കുരുതേ ഗങ്ഗാ സാഗര ഗമനം
വ്രത പരിപാലനമ്-അഥവാ ദാനമ് |
ജ്ഞാന വിഹീനഃ സര്വമതേന
ഭജതി ന മുക്തിം ജന്മ ശതേന || 18 ||
സുരമന്ദിര തരു മൂല നിവാസഃ
ശയ്യാ ഭൂതലമ്-അജിനം വാസഃ |
സര്വ പരിഗ്രഹ ഭോഗത്യാഗഃ
കസ്യ സുഖം ന കരോതി വിരാഗഃ || 19 ||
യോഗരതോ വാ ഭോഗരതോ വാ
സങ്ഗരതോ വാ സങ്ഗവിഹീനഃ |
യസ്യ ബ്രഹ്മണി രമതേ ചിത്തം
നന്ദതി നന്ദതി നന്ദത്യേവ || 20 ||
ഭഗവദ്ഗീതാ കിഞ്ചിദധീതാ
ഗങ്ഗാ ജലലവ കണികാ പീതാ |
സകൃദപി യേന മുരാരീ സമര്ചാ
ക്രിയതേ തസ്യ യമേന ന ചര്ചാ || 21 ||
പുനരപി ജനനം പുനരപി മരണം
പുനരപി ജനനീ ജഠരേ ശയനമ് |
ഇഹ സംസാരേ ബഹു ദുസ്താരേ
കൃപയാஉപാരേ പാഹി മുരാരേ || 22 ||
രഥ്യാ ചര്പട വിരചിത കന്ഥഃ
പുണ്യാപുണ്യ വിവര്ജിത പന്ഥഃ |
യോഗീ യോഗ നിയോജിത ചിത്തഃ
രമതേ ബാലോന്മത്തവദേവ || 23 ||
കസ്ത്വം കോஉഹം കുത ആയാതഃ
കാ മേ ജനനീ കോ മേ താതഃ |
ഇതി പരിഭാവയ നിജ സംസാരം
സര്വം ത്യക്ത്വാ സ്വപ്ന വിചാരമ് || 24 ||
ത്വയി മയി സര്വത്രൈകോ വിഷ്ണുഃ
വ്യര്ഥം കുപ്യസി മയ്യസഹിഷ്ണുഃ |
ഭവ സമചിത്തഃ സര്വത്ര ത്വം
വാഞ്ഛസ്യചിരാദ്-യദി വിഷ്ണുത്വമ് || 25 ||
ശത്രൗ മിത്രേ പുത്രേ ബംധൗ
മാ കുരു യത്നം വിഗ്രഹ സന്ധൗ |
സര്വസ്മിന്നപി പശ്യാത്മാനം
സര്വത്രോത്-സൃജ ഭേദാജ്ഞാനമ് || 26 ||
കാമം ക്രോധം ലോഭം മോഹം
ത്യക്ത്വാஉஉത്മാനം പശ്യതി സോஉഹമ് |
ആത്മജ്ഞ്നാന വിഹീനാ മൂഢാഃ
തേ പച്യന്തേ നരക നിഗൂഢാഃ || 27 ||
ഗേയം ഗീതാ നാമ സഹസ്രം
ധ്യേയം ശ്രീപതി രൂപമ്-അജസ്രമ് |
നേയം സജ്ജന സങ്ഗേ ചിത്തം
ദേയം ദീനജനായ ച വിത്തമ് || 28 ||
സുഖതഃ ക്രിയതേ രാമാഭോഗഃ
പശ്ചാദ്ധന്ത ശരീരേ രോഗഃ |
യദ്യപി ലോകേ മരണം ശരണം
തദപി ന മുഞ്ചതി പാപാചരണമ് || 29 ||
അര്ഥമനര്ഥം ഭാവയ നിത്യം
നാസ്തി തതഃ സുഖ ലേശഃ സത്യമ് |
പുത്രാദപി ധനഭാജാം ഭീതിഃ
സര്വത്രൈഷാ വിഹിതാ രീതിഃ || 30 ||
പ്രാണായാമം പ്രത്യാഹാരം
നിത്യാനിത്യ വിവേക വിചാരമ് |
ജാപ്യസമേത സമാധി വിധാനം
കുര്വ വധാനം മഹദ്-അവധാനമ് || 31 ||
ഗുരു ചരണാമ്ഭുജ നിര്ഭരഭക്തഃ
സംസാരാദ്-അചിരാദ്-ഭവ മുക്തഃ |
സേന്ദിയ മാനസ നിയമാദേവം
ദ്രക്ഷ്യസി നിജ ഹൃദയസ്ഥം ദേവമ് || 32 ||
മൂഢഃ കശ്ചിന വൈയാകരണോ
ഡുകൃണ്കരണാധ്യയന ധുരീണഃ |
ശ്രീമച്ഛംകര ഭഗവച്ചിഷ്യൈഃ
ബോധിത ആസീച്ഛോദിത കരണൈഃ || 33 ||