ಭರ್ತೃಹರೇಃ ಶತಕ ತ್ರಿಶತಿ - ನೀತಿ ಶತಕಮ್
ದಿಕ್ಕಾಲಾದ್ಯನವಚ್ಛಿನ್ನಾನಂತಚಿನ್ಮಾತ್ರಮೂರ್ತಯೇ |
ಸ್ವಾನುಭೂತ್ಯೇಕಮಾನಾಯ ನಮಃ ಶಾಂತಾಯ ತೇಜಸೇ || 1.1 ||
ಬೋದ್ಧಾರೋ ಮತ್ಸರಗ್ರಸ್ತಾಃ
ಪ್ರಭವಃ ಸ್ಮಯದೂಷಿತಾಃ |
ಅಬೋಧೋಪಹತಾಃ ಚಾನ್ಯೇ
ಜೀರ್ಣಮ್ ಅಂಗೇ ಸುಭಾಷಿತಮ್ || 1.2 ||
ಅಙ್ಞಃ ಸುಖಮ್ ಆರಾಧ್ಯಃ
ಸುಖತರಮ್ ಆರಾಧ್ಯತೇ ವಿಶೇಷಙ್ಞಃ |
ಙ್ಞಾನಲವದುರ್ವಿದಗ್ಧಂ
ಬ್ರಹ್ಮಾಪಿ ತಂ ನರಂ ನ ರಂಜಯತಿ || 1.3 ||
ಪ್ರಸಹ್ಯ ಮಣಿಮ್ ಉದ್ಧರೇನ್ಮಕರವಕ್ತ್ರದಂಷ್ಟ್ರಾಂತರಾತ್
ಸಮುದ್ರಮ್ ಅಪಿ ಸಂತರೇತ್ಪ್ರಚಲದೂರ್ಮಿಮಾಲಾಕುಲಮ್ |
ಭುಜಂಗಮ್ ಅಪಿ ಕೋಪಿತಂ ಶಿರಸಿ ಪುಷ್ಪವದ್ಧಾರಯೇತ್
ನ ತು ಪ್ರತಿನಿವಿಷ್ಟಮೂ‌ಋಖಜನಚಿತ್ತಮ್ ಆರಾಧಯೇಥ್ || 1.4 ||
ಲಭೇತ ಸಿಕತಾಸು ತೈಲಮ್ ಅಪಿ ಯತ್ನತಃ ಪೀಡಯನ್
ಪಿಬೇಚ್ಚ ಮೃಗತೃಷ್ಣಿಕಾಸು ಸಲಿಲಂ ಪಿಪಾಸಾರ್ದಿತಃ |
ಕ್ವಚಿದಪಿ ಪರ್ಯಟನ್ಶಶವಿಷಾಣಮ್ ಆಸಾದಯೇತ್
ನ ತು ಪ್ರತಿನಿವಿಷ್ಟಮೂರ್ಖಚಿತ್ತಮ್ ಆರಾಧಯೇಥ್ || 1.5 ||
ವ್ಯಾಲಂ ಬಾಲಮೃಣಾಲತಂತುಭಿರಸೌ ರೋದ್ಧುಂ ಸಮುಜ್ಜೃಂಭತೇ
ಛೇತ್ತುಂ ವಜ್ರಮಣಿಂ ಶಿರೀಷಕುಸುಮಪ್ರಾಂತೇನ ಸನ್ನಹ್ಯತಿ |
ಮಾಧುರ್ಯಂ ಮಧುಬಿಂದುನಾ ರಚಯಿತುಂ ಕ್ಷಾರಾಮುಧೇರೀಹತೇ
ನೇತುಂ ವಾಞ್ಛಂತಿ ಯಃ ಖಲಾನ್ಪಥಿ ಸತಾಂ ಸೂಕ್ತೈಃ ಸುಧಾಸ್ಯಂದಿಭಿಃ || 1.6 ||
ಸ್ವಾಯತ್ತಮ್ ಏಕಾಂತಗುಣಂ ವಿಧಾತ್ರಾ
ವಿನಿರ್ಮಿತಂ ಛಾದನಮ್ ಅಙ್ಞತಾಯಾಃ |
ವಿಶೇಷಾ‌ಅತಃ ಸರ್ವವಿದಾಂ ಸಮಾಜೇ
ವಿಭೂಷಣಂ ಮೌನಮ್ ಅಪಂಡಿತಾನಾಮ್ || 1.7 ||
ಯದಾ ಕಿಂಚಿಜ್ಙ್ಞೋஉಹಂ ದ್ವಿಪ ಇವ ಮದಾಂಧಃ ಸಮಭವಂ
ತದಾ ಸರ್ವಙ್ಞೋஉಸ್ಮೀತ್ಯಭವದವಲಿಪ್ತಂ ಮಮ ಮನಃ
ಯದಾ ಕಿಂಚಿತ್ಕಿಂಚಿದ್ಬುಧಜನಸಕಾಶಾದವಗತಂ
ತದಾ ಮೂರ್ಖೋஉಸ್ಮೀತಿ ಜ್ವರ ಇವ ಮದೋ ಮೇ ವ್ಯಪಗತಃ || 1.8 ||
ಕೃಮಿಕುಲಚಿತ್ತಂ ಲಾಲಾಕ್ಲಿನ್ನಂ ವಿಗಂಧಿಜುಗುಪ್ಸಿತಂ
ನಿರುಪಮರಸಂ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ಖಾದನ್ನರಾಸ್ಥಿ ನಿರಾಮಿಷಮ್ |
ಸುರಪತಿಮ್ ಅಪಿ ಶ್ವಾ ಪಾರ್ಶ್ವಸ್ಥಂ ವಿಲೋಕ್ಯ ನ ಶಂಕತೇ
ನ ಹಿ ಗಣಯತಿ ಕ್ಷುದ್ರೋ ಜಂತುಃ ಪರಿಗ್ರಹಫಲ್ಗುತಾಮ್ || 1.9 ||
ಶಿರಃ ಶಾರ್ವಂ ಸ್ವರ್ಗಾತ್ಪಶುಪತಿಶಿರಸ್ತಃ ಕ್ಷಿತಿಧರಂ
ಮ್ಹೀಧ್ರಾದುತ್ತುಂಗಾದವನಿಮ್ ಅವನೇಶ್ಚಾಪಿ ಜಲಧಿಮ್ |
ಅಧೋஉಧೋ ಗಂಗೇಯಂ ಪದಮ್ ಉಪಗತಾ ಸ್ತೋಕಮ್
ಅಥವಾವಿವೇಕಭ್ರಷ್ಟಾನಾಂ ಭವತಿ ವಿನಿಪಾತಃ ಶತಮುಖಃ || 1.10 ||
ಶಕ್ಯೋ ವಾರಯಿತುಂ ಜಲೇನ ಹುತಭುಕ್ಚ್ಛತ್ರೇಣ ಸೂರ್ಯಾತಪೋ
ನಾಗೇಂದ್ರೋ ನಿಶಿತಾಗ್ಕುಶೇನ ಸಮದೋ ದಂಡೇನ ಗೋಗರ್ದಭೌ |
ವ್ಯಾಧಿರ್ಭೇಷಜಸಂಗ್ರಹೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರ್ಮಂತ್ರಪ್ರಯೋಗೈರ್ವಿಷಂ
ಸರ್ವಸ್ಯೌಷಧಮ್ ಅಸ್ತಿ ಶಾಸ್ತ್ರವಿಹಿತಂ ಮೂರ್ಖಸ್ಯ ನಸ್ತ್ಯೌಷಧಿಮ್ || 1.11 ||
ಸಾಹಿತ್ಯಸಂಗೀತಕಲಾವಿಹೀನಃ
ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪಶುಃ ಪುಚ್ಛವಿಷಾಣಹೀನಃ |
ತೃಣಂ ನ ಖಾದನ್ನಪಿ ಜೀವಮಾನಸ್
ತದ್ಭಾಗಧೇಯಂ ಪರಮಂ ಪಶೂನಾಮ್ || 1.12 ||
ಯೇಷಾಂ ನ ವಿದ್ಯಾ ನ ತಪೋ ನ ದಾನಂ
ಙ್ಞಾನಂ ನ ಶೀಲಂ ನ ಗುಣೋ ನ ಧರ್ಮಃ |
ತೇ ಮರ್ತ್ಯಲೋಕೇ ಭುವಿ ಭಾರಭೂತಾ
ಮನುಷ್ಯರೂಪೇಣ ಮೃಗಾಶ್ಚರಂತಿ || 1.13 ||
ವರಂ ಪರ್ವತದುರ್ಗೇಷು
ಭ್ರಾಂತಂ ವನಚರೈಃ ಸಹ
ನ ಮೂರ್ಖಜನಸಂಪರ್ಕಃ
ಸುರೇಂದ್ರಭವನೇಷ್ವಪಿ || 1.14 ||
ಶಾಸ್ತ್ರೋಪಸ್ಕೃತಶಬ್ದಸುಂದರಗಿರಃ ಶಿಷ್ಯಪ್ರದೇಯಾಗಮಾ
ವಿಖ್ಯಾತಾಃ ಕವಯೋ ವಸಂತಿ ವಿಷಯೇ ಯಸ್ಯ ಪ್ರಭೋರ್ನಿರ್ಧನಾಃ |
ತಜ್ಜಾಡ್ಯಂ ವಸುಧಾದಿಪಸ್ಯ ಕವಯಸ್ತ್ವರ್ಥಂ ವಿನಾಪೀಶ್ವರಾಃ
ಕುತ್ಸ್ಯಾಃ ಸ್ಯುಃ ಕುಪರೀಕ್ಷಕಾ ಹಿ ಮಣಯೋ ಯೈರರ್ಘತಃ ಪಾತಿತಾಃ || 1.15 ||
ಹರ್ತುರ್ಯಾತಿ ನ ಗೋಚರಂ ಕಿಮ್ ಅಪಿ ಶಂ ಪುಷ್ಣಾತಿ ಯತ್ಸರ್ವದಾஉಪ್ಯ್
ಅರ್ಥಿಭ್ಯಃ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯಮಾನಮ್ ಅನಿಶಂ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ವೃದ್ಧಿಂ ಪರಾಮ್ |
ಕಲ್ಪಾಂತೇಷ್ವಪಿ ನ ಪ್ರಯಾತಿ ನಿಧನಂ ವಿದ್ಯಾಖ್ಯಮ್ ಅಂತರ್ಧನಂ
ಯೇಷಾಂ ತಾನ್ಪ್ರತಿ ಮಾನಮ್ ಉಜ್ಝತ ನೃಪಾಃ ಕಸ್ತೈಃ ಸಹ ಸ್ಪರ್ಧತೇ || 1.16 ||
ಅಧಿಗತಪರಮಾರ್ಥಾನ್ಪಂಡಿತಾನ್ಮಾವಮಂಸ್ಥಾಸ್
ತೃಣಮ್ ಇವ ಲಘು ಲಕ್ಷ್ಮೀರ್ನೈವ ತಾನ್ಸಂರುಣದ್ಧಿ |
ಅಭಿನವಮದಲೇಖಾಶ್ಯಾಮಗಂಡಸ್ಥಲಾನಾಂ
ನ ಭವತಿ ಬಿಸತಂತುರ್ವಾರಣಂ ವಾರಣಾನಾಮ್ || 1.17 ||
ಅಂಭೋಜಿನೀವನವಿಹಾರವಿಲಾಸಮ್ ಏವ
ಹಂಸಸ್ಯ ಹಂತಿ ನಿತರಾಂ ಕುಪಿತೋ ವಿಧಾತಾ |
ನ ತ್ವಸ್ಯ ದುಗ್ಧಜಲಭೇದವಿಧೌ ಪ್ರಸಿದ್ಧಾಂ
ವೈದಗ್ಧೀಕೀರ್ತಿಮ್ ಅಪಹರ್ತುಮ್ ಅಸೌ ಸಮರ್ಥಃ || 1.18 ||
ಕೇಯೂರಾಣಿ ನ ಭೂಷಯಂತಿ ಪುರುಷಂ ಹಾರಾ ನ ಚಂದ್ರೋಜ್ಜ್ವಲಾ
ನ ಸ್ನಾನಂ ನ ವಿಲೇಪನಂ ನ ಕುಸುಮಂ ನಾಲಂಕೃತಾ ಮೂರ್ಧಜಾಃ |
ವಾಣ್ಯೇಕಾ ಸಮಲಂಕರೋತಿ ಪುರುಷಂ ಯಾ ಸಂಸ್ಕೃತಾ ಧಾರ್ಯತೇ
ಕ್ಷೀಯಂತೇ ಖಲು ಭೂಷಣಾನಿ ಸತತಂ ವಾಗ್ಭೂಷಣಂ ಭೂಷಣಮ್ || 1.19 ||
ವಿದ್ಯಾ ನಾಮ ನರಸ್ಯ ರೂಪಮ್ ಅಧಿಕಂ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಗುಪ್ತಂ ಧನಂ
ವಿದ್ಯಾ ಭೋಗಕರೀ ಯಶಃಸುಖಕರೀ ವಿದ್ಯಾ ಗುರೂಣಾಂ ಗುರುಃ |
ವಿದ್ಯಾ ಬಂಧುಜನೋ ವಿದೇಶಗಮನೇ ವಿದ್ಯಾ ಪರಾ ದೇವತಾ
ವಿದ್ಯಾ ರಾಜಸು ಪೂಜ್ಯತೇ ನ ತು ಧನಂ ವಿದ್ಯಾವಿಹೀನಃ ಪಶುಃ || 1.20 ||
ಕ್ಷಾಂತಿಶ್ಚೇತ್ಕವಚೇನ ಕಿಂ ಕಿಮ್ ಅರಿಭಿಃ ಕ್ರೋಧೋஉಸ್ತಿ ಚೇದ್ದೇಹಿನಾಂ
ಙ್ಞಾತಿಶ್ಚೇದನಲೇನ ಕಿಂ ಯದಿ ಸುಹೃದ್ದಿವ್ಯೌಷಧಂ ಕಿಂ ಫಲಮ್ |
ಕಿಂ ಸರ್ಪೈರ್ಯದಿ ದುರ್ಜನಾಃ ಕಿಮ್ ಉ ಧನೈರ್ವಿದ್ಯಾஉನವದ್ಯಾ ಯದಿ
ವ್ರೀಡಾ ಚೇತ್ಕಿಮ್ ಉ ಭೂಷಣೈಃ ಸುಕವಿತಾ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ರಾಜ್ಯೇನ ಕಿಮ್ || 1.21 ||
ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯಂ ಸ್ವಜನೇ ದಯಾ ಪರಿಜನೇ ಶಾಠ್ಯಂ ಸದಾ ದುರ್ಜನೇ
ಪ್ರೀತಿಃ ಸಾಧುಜನೇ ನಯೋ ನೃಪಜನೇ ವಿದ್ವಜ್ಜನೇ ಚಾರ್ಜವಮ್ |
ಶೌರ್ಯಂ ಶತ್ರುಜನೇ ಕ್ಷಮಾ ಗುರುಜನೇ ಕಾಂತಾಜನೇ ಧೃಷ್ಟತಾ
ಯೇ ಚೈವಂ ಪುರುಷಾಃ ಕಲಾಸು ಕುಶಲಾಸ್ತೇಷ್ವೇವ ಲೋಕಸ್ಥಿತಿಃ || 1.22 ||
ಜಾಡ್ಯಂ ಧಿಯೋ ಹರತಿ ಸಿಂಚತಿ ವಾಚಿ ಸತ್ಯಂ
ಮಾನೋನ್ನತಿಂ ದಿಶತಿ ಪಾಪಮ್ ಅಪಾಕರೋತಿ |
ಚೇತಃ ಪ್ರಸಾದಯತಿ ದಿಕ್ಷು ತನೋತಿ ಕೀರ್ತಿಂ
ಸತ್ಸಂಗತಿಃ ಕಥಯ ಕಿಂ ನ ಕರೋತಿ ಪುಂಸಾಮ್ || 1.23 ||
ಜಯಂತಿ ತೇ ಸುಕೃತಿನೋ
ರಸಸಿದ್ಧಾಃ ಕವೀಶ್ವರಾಃ |
ನಾಸ್ತಿ ಯೇಷಾಂ ಯಶಃಕಾಯೇ
ಜರಾಮರಣಜಂ ಭಯಮ್ || 1.24 ||
ಸೂನುಃ ಸಚ್ಚರಿತಃ ಸತೀ ಪ್ರಿಯತಮಾ ಸ್ವಾಮೀ ಪ್ರಸಾದೋನ್ಮುಖಃ
ಸ್ನಿಗ್ಧಂ ಮಿತ್ರಮ್ ಅವಂಚಕಃ ಪರಿಜನೋ ನಿಃಕ್ಲೇಶಲೇಶಂ ಮನಃ |
ಆಕಾರೋ ರುಚಿರಃ ಸ್ಥಿರಶ್ಚ ವಿಭವೋ ವಿದ್ಯಾವದಾತಂ ಮುಖಂ
ತುಷ್ಟೇ ವಿಷ್ಟಪಕಷ್ಟಹಾರಿಣಿ ಹರೌ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯತೇ ದೇಹಿನಾ || 1.25 ||
ಪ್ರಾಣಾಘಾತಾನ್ನಿವೃತ್ತಿಃ ಪರಧನಹರಣೇ ಸಂಯಮಃ ಸತ್ಯವಾಕ್ಯಂ
ಕಾಲೇ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರದಾನಂ ಯುವತಿಜನಕಥಾಮೂಕಭಾವಃ ಪರೇಷಾಮ್ |
ತೃಷ್ಣಾಸ್ರೋತೋ ವಿಭಂಗೋ ಗುರುಷು ಚ ವಿನಯಃ ಸರ್ವಭೂತಾನುಕಂಪಾ
ಸಾಮಾನ್ಯಃ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರೇಷ್ವನುಪಹತವಿಧಿಃ ಶ್ರೇಯಸಾಮ್ ಏಷ ಪಂಥಾಃ || 1.26 ||
ಪ್ರಾರಭ್ಯತೇ ನ ಖಲು ವಿಘ್ನಭಯೇನ ನೀಚೈಃ
ಪ್ರಾರಭ್ಯ ವಿಘ್ನವಿಹತಾ ವಿರಮಂತಿ ಮಧ್ಯಾಃ |
ವಿಘ್ನೈಃ ಪುನಃ ಪುನರಪಿ ಪ್ರತಿಹನ್ಯಮಾನಾಃ
ಪ್ರಾರಬ್ಧಮ್ ಉತ್ತಮಜನಾ ನ ಪರಿತ್ಯಜಂತಿ || 1.27 ||
ಅಸಂತೋ ನಾಭ್ಯರ್ಥ್ಯಾಃ ಸುಹೃದಪಿ ನ ಯಾಚ್ಯಃ ಕೃಶಧನಃ
ಪ್ರಿಯಾ ನ್ಯಾಯ್ಯಾ ವೃತ್ತಿರ್ಮಲಿನಮ್ ಅಸುಭಂಗೇஉಪ್ಯಸುಕರಮ್ |
ವಿಪದ್ಯುಚ್ಚೈಃ ಸ್ಥೇಯಂ ಪದಮ್ ಅನುವಿಧೇಯಂ ಚ ಮಹತಾಂ
ಸತಾಂ ಕೇನೋದ್ದಿಷ್ಟಂ ವಿಷಮಮ್ ಅಸಿಧಾರಾವ್ರತಮ್ ಇದಮ್ || 1.28 ||
ಕ್ಷುತ್ಕ್ಷಾಮೋஉಪಿ ಜರಾಕೃಶೋஉಪಿ ಶಿಥಿಲಪ್ರಾಣೋஉಪಿ ಕಷ್ಟಾಂ ದಶಾಮ್
ಆಪನ್ನೋஉಪಿ ವಿಪನ್ನದೀಧಿತಿರಿತಿ ಪ್ರಾಣೇಷು ನಶ್ಯತ್ಸ್ವಪಿ |
ಮತ್ತೇಭೇಂದ್ರವಿಭಿನ್ನಕುಂಭಪಿಶಿತಗ್ರಾಸೈಕಬದ್ಧಸ್ಪೃಹಃ
ಕಿಂ ಜೀರ್ಣಂ ತೃಣಮ್ ಅತ್ತಿ ಮಾನಮಹತಾಮ್ ಅಗ್ರೇಸರಃ ಕೇಸರೀ || 1.29 ||
ಸ್ವಲ್ಪಸ್ನಾಯುವಸಾವಶೇಷಮಲಿನಂ ನಿರ್ಮಾಂಸಮ್ ಅಪ್ಯಸ್ಥಿ ಗೋಃ
ಶ್ವಾ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಪರಿತೋಷಮ್ ಏತಿ ನ ತು ತತ್ತಸ್ಯ ಕ್ಷುಧಾಶಾಂತಯೇ |
ಸಿಂಹೋ ಜಂಬುಕಮ್ ಅಂಕಮ್ ಆಗತಮ್ ಅಪಿ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ನಿಹಂತಿ ದ್ವಿಪಂ
ಸರ್ವಃ ಕೃಚ್ಛ್ರಗತೋஉಪಿ ವಾಞ್ಛಂತಿ ಜನಃ ಸತ್ತ್ವಾನುರೂಪಂ ಫಲಮ್ || 1.30 ||
ಲಾಂಗೂಲಚಾಲನಮ್ ಅಧಶ್ಚರಣಾವಪಾತಂ
ಭೂಮೌ ನಿಪತ್ಯ ವದನೋದರದರ್ಶನಂ ಚ |
ಶ್ವಾ ಪಿಂಡದಸ್ಯ ಕುರುತೇ ಗಜಪುಂಗವಸ್ತು
ಧೀರಂ ವಿಲೋಕಯತಿ ಚಾಟುಶತೈಶ್ಚ ಭುಂಕ್ತೇ || 1.31 ||
ಪರಿವರ್ತಿನಿ ಸಂಸಾರೇ
ಮೃತಃ ಕೋ ವಾ ನ ಜಾಯತೇ |
ಸ ಜಾತೋ ಯೇನ ಜಾತೇನ
ಯಾತಿ ವಂಶಃ ಸಮುನ್ನತಿಮ್ || 1.32 ||
ಕುಸುಮಸ್ತವಕಸ್ಯೇವ
ದ್ವಯೀ ವೃತ್ತಿರ್ಮನಸ್ವಿನಃ |
ಮೂರ್ಧ್ನಿ ವಾ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ
ಶೀರ್ಯತೇ ವನ ಏವ ವಾ || 1.33 ||
ಸಂತ್ಯನ್ಯೇஉಪಿ ಬೃಹಸ್ಪತಿಪ್ರಭೃತಯಃ ಸಂಭಾವಿತಾಃ ಪಂಚಷಾಸ್
ತಾನ್ಪ್ರತ್ಯೇಷ ವಿಶೇಷವಿಕ್ರಮರುಚೀ ರಾಹುರ್ನ ವೈರಾಯತೇ |
ದ್ವಾವೇವ ಗ್ರಸತೇ ದಿವಾಕರನಿಶಾಪ್ರಾಣೇಶ್ವರೌ ಭಾಸ್ಕರೌ
ಭ್ರಾತಃ ಪರ್ವಣಿ ಪಶ್ಯ ದಾನವಪತಿಃ ಶೀರ್ಷಾವಶೇಷಾಕೃತಿಃ || 1.34 ||
ವಹತಿ ಭುವನಶ್ರೇಣಿಂ ಶೇಷಃ ಫಣಾಫಲಕಸ್ಥಿತಾಂ
ಕಮಠಪತಿನಾ ಮಧ್ಯೇಪೃಷ್ಠಂ ಸದಾ ಸ ಚ ಧಾರ್ಯತೇ |
ತಮ್ ಅಪಿ ಕುರುತೇ ಕ್ರೋಡಾಧೀನಂ ಪಯೋಧಿರನಾದರಾದ್
ಅಹಹ ಮಹತಾಂ ನಿಃಸೀಮಾನಶ್ಚರಿತ್ರವಿಭೂತಯಃ || 1.35 ||
ವರಂ ಪಕ್ಷಚ್ಛೇದಃ ಸಮದಮಘವನ್ಮುಕ್ತಕುಲಿಶಪ್ರಹಾರೈರ್
ಉದ್ಗಚ್ಛದ್ಬಹುಲದಹನೋದ್ಗಾರಗುರುಭಿಃ |
ತುಷಾರಾದ್ರೇಃ ಸೂನೋರಹಹ ಪಿತರಿ ಕ್ಲೇಶವಿವಶೇ
ನ ಚಾಸೌ ಸಂಪಾತಃ ಪಯಸಿ ಪಯಸಾಂ ಪತ್ಯುರುಚಿತಃ || 1.36 ||
ಸಿಂಹಃ ಶಿಶುರಪಿ ನಿಪತತಿ
ಮದಮಲಿನಕಪೋಲಭಿತ್ತಿಷು ಗಜೇಷು |
ಪ್ರಕೃತಿರಿಯಂ ಸತ್ತ್ವವತಾಂ
ನ ಖಲು ವಯಸ್ತೇಜಸೋ ಹೇತುಃ || 1.37 ||
ಜಾತಿರ್ಯಾತು ರಸಾತಲಂ ಗುಣಗಣೈಸ್ತತ್ರಾಪ್ಯಧೋ ಗಮ್ಯತಾಂ
ಶೀಲಂ ಶೈಲತಟಾತ್ಪತತ್ವಭಿಜನಃ ಸಂದಹ್ಯತಾಂ ವಹ್ನಿನಾ |
ಶೌರ್ಯೇ ವೈರಿಣಿ ವಜ್ರಮ್ ಆಶು ನಿಪತತ್ವರ್ಥೋஉಸ್ತು ನಃ ಕೇವಲಂ
ಯೇನೈಕೇನ ವಿನಾ ಗುಣಸ್ತೃಣಲವಪ್ರಾಯಾಃ ಸಮಸ್ತಾ ಇಮೇ || 1.38 ||
ಧನಮ್ ಅರ್ಜಯ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ
ಧನಮೂಲಮ್ ಇದಂ ಜಗತ್ |
ಅಂತರಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ
ನಿರ್ಧನಸ್ಯ ಮೃತಸ್ಯ ಚ || 1.39 ||
ತಾನೀಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯವಿಕಲಾನಿ ತದೇವ ನಾಮ
ಸಾ ಬುದ್ಧಿರಪ್ರತಿಹತಾ ವಚನಂ ತದೇವ |
ಅರ್ಥೋಷ್ಮಣಾ ವಿರಹಿತಃ ಪುರುಷಃ ಕ್ಷಣೇನ
ಸೋஉಪ್ಯನ್ಯ ಏವ ಭವತೀತಿ ವಿಚಿತ್ರಮ್ ಏತಥ್ || 1.40 ||
ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ವಿತ್ತಂ ಸ ನರಃ ಕುಲೀನಃ
ಸ ಪಂಡಿತಃ ಸ ಶ್ರುತವಾನ್ಗುಣಙ್ಞಃ |
ಸ ಏವ ವಕ್ತಾ ಸ ಚ ದರ್ಶನೀಯಃ
ಸರ್ವೇ ಗುಣಾಃ ಕಾಂಚನಮ್ ಆಶ್ರಯಂತಿ || 1.41 ||
ದೌರ್ಮಂತ್ರ್ಯಾನ್ನೃಪತಿರ್ವಿನಶ್ಯತಿ ಯತಿಃ ಸಂಗಾತ್ಸುತೋ ಲಾಲನಾತ್
ವಿಪ್ರೋஉನಧ್ಯಯನಾತ್ಕುಲಂ ಕುತನಯಾಚ್ಛೀಲಂ ಖಲೋಪಾಸನಾತ್ |
ಹ್ರೀರ್ಮದ್ಯಾದನವೇಕ್ಷಣಾದಪಿ ಕೃಷಿಃ ಸ್ನೇಹಃ ಪ್ರವಾಸಾಶ್ರಯಾನ್
ಮೈತ್ರೀ ಚಾಪ್ರಣಯಾತ್ಸಮೃದ್ಧಿರನಯಾತ್ತ್ಯಾಗಪ್ರಮಾದಾದ್ಧನಮ್ || 1.42 ||
ದಾನಂ ಭೋಗೋ ನಾಶಸ್ತಿಸ್ರೋ
ಗತಯೋ ಭವಂತಿ ವಿತ್ತಸ್ಯ |
ಯೋ ನ ದದಾತಿ ನ ಭುಂಕ್ತೇ
ತಸ್ಯ ತೃತೀಯಾ ಗತಿರ್ಭವತಿ || 1.43 ||
ಮಣಿಃ ಶಾಣೋಲ್ಲೀಢಃ ಸಮರವಿಜಯೀ ಹೇತಿದಲಿತೋ
ಮದಕ್ಷೀಣೋ ನಾಗಃ ಶರದಿ ಸರಿತಃ ಶ್ಯಾನಪುಲಿನಾಃ |
ಕಲಾಶೇಷಶ್ಚಂದ್ರಃ ಸುರತಮೃದಿತಾ ಬಾಲವನಿತಾ
ತನ್ನಿಮ್ನಾ ಶೋಭಂತೇ ಗಲಿತವಿಭವಾಶ್ಚಾರ್ಥಿಷು ನರಾಃ || 1.44 ||
ಪರಿಕ್ಷೀಣಃ ಕಶ್ಚಿತ್ಸ್ಪೃಹಯತಿ ಯವಾನಾಂ ಪ್ರಸೃತಯೇ
ಸ ಪಶ್ಚಾತ್ಸಂಪೂರ್ಣಃ ಕಲಯತಿ ಧರಿತ್ರೀಂ ತೃಣಸಮಾಮ್ |
ಅತಶ್ಚಾನೈಕಾಂತ್ಯಾದ್ಗುರುಲಘುತಯಾஉರ್ಥೇಷು ಧನಿನಾಮ್
ಅವಸ್ಥಾ ವಸ್ತೂನಿ ಪ್ರಥಯತಿ ಚ ಸಂಕೋಚಯತಿ ಚ || 1.45 ||
ರಾಜಂದುಧುಕ್ಷಸಿ ಯದಿ ಕ್ಷಿತಿಧೇನುಮ್ ಏತಾಂ
ತೇನಾದ್ಯ ವತ್ಸಮ್ ಇವ ಲೋಕಮ್ ಅಮುಂ ಪುಷಾಣ
ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚ ಸಮ್ಯಗನಿಶಂ ಪರಿಪೋಷ್ಯಮಾಣೇ
ನಾನಾಫಲೈಃ ಫಲತಿ ಕಲ್ಪಲತೇವ ಭೂಮಿಃ || 1.46 ||
ಸತ್ಯಾನೃತಾ ಚ ಪರುಷಾ ಪ್ರಿಯವಾದಿನೀ ಚ
ಹಿಂಸ್ರಾ ದಯಾಲುರಪಿ ಚಾರ್ಥಪರಾ ವದಾನ್ಯಾ |
ನಿತ್ಯವ್ಯಯಾ ಪ್ರಚುರನಿತ್ಯಧನಾಗಮಾ ಚ
ವಾರಾಂಗನೇವ ನೃಪನೀತಿರನೇಕರೂಪಾ || 1.47 ||
ಆಙ್ಞಾ ಕೀರ್ತಿಃ ಪಾಲನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ
ದಾನಂ ಭೋಗೋ ಮಿತ್ರಸಂರಕ್ಷಣಂ ಚ
ಯೇಷಾಮ್ ಏತೇ ಷಡ್ಗುಣಾ ನ ಪ್ರವೃತ್ತಾಃ
ಕೋஉರ್ಥಸ್ತೇಷಾಂ ಪಾರ್ಥಿವೋಪಾಶ್ರಯೇಣ || 1.48 ||
ಯದ್ಧಾತ್ರಾ ನಿಜಭಾಲಪಟ್ಟಲಿಖಿತಂ ಸ್ತೋಕಂ ಮಹದ್ವಾ ಧನಂ
ತತ್ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ ಮರುಸ್ಥಲೇஉಪಿ ನಿತರಾಂ ಮೇರೌ ತತೋ ನಾಧಿಕಮ್ |
ತದ್ಧೀರೋ ಭವ ವಿತ್ತವತ್ಸು ಕೃಪಣಾಂ ವೃತ್ತಿಂ ವೃಥಾ ಸಾ ಕೃಥಾಃ
ಕೂಪೇ ಪಶ್ಯ ಪಯೋನಿಧಾವಪಿ ಘಟೋ ಗೃಹ್ಣಾತಿ ತುಲ್ಯಂ ಜಲಮ್ || 1.49 ||
ತ್ವಮ್ ಏವ ಚಾತಕಾಧಾರೋஉ
ಸೀತಿ ಕೇಷಾಂ ನ ಗೋಚರಃ |
ಕಿಮ್ ಅಂಭೋದವರಾಸ್ಮಾಕಂ
ಕಾರ್ಪಣ್ಯೋಕ್ತಂ ಪ್ರತೀಕ್ಷಸೇ || 1.50 ||
ರೇ ರೇ ಚಾತಕ ಸಾವಧಾನಮನಸಾ ಮಿತ್ರ ಕ್ಷಣಂ ಶ್ರೂಯತಾಮ್
ಅಂಭೋದಾ ಬಹವೋ ವಸಂತಿ ಗಗನೇ ಸರ್ವೇஉಪಿ ನೈತಾದೃಶಾಃ |
ಕೇಚಿದ್ವೃಷ್ಟಿಭಿರಾರ್ದ್ರಯಂತಿ ವಸುಧಾಂ ಗರ್ಜಂತಿ ಕೇಚಿದ್ವೃಥಾ
ಯಂ ಯಂ ಪಶ್ಯಸಿ ತಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಪುರತೋ ಮಾ ಬ್ರೂಹಿ ದೀನಂ ವಚಃ || 1.51 ||
ಅಕರುಣತ್ವಮ್ ಅಕಾರಣವಿಗ್ರಹಃ
ಪರಧನೇ ಪರಯೋಷಿತಿ ಚ ಸ್ಪೃಹಾ |
ಸುಜನಬಂಧುಜನೇಷ್ವಸಹಿಷ್ಣುತಾ
ಪ್ರಕೃತಿಸಿದ್ಧಮ್ ಇದಂ ಹಿ ದುರಾತ್ಮನಾಮ್ || 1.52 ||
ದುರ್ಜನಃ ಪರಿಹರ್ತವ್ಯೋ
ವಿದ್ಯಯಾஉಲಕೃತೋஉಪಿ ಸನ್ |
ಮಣಿನಾ ಭೂಷಿತಃ ಸರ್ಪಃ
ಕಿಮ್ ಅಸೌ ನ ಭಯಂಕರಃ || 1.53 ||
ಜಾಡ್ಯಂ ಹ್ರೀಮತಿ ಗಣ್ಯತೇ ವ್ರತರುಚೌ ದಂಭಃ ಶುಚೌ ಕೈತವಂ
ಶೂರೇ ನಿರ್ಘೃಣತಾ ಮುನೌ ವಿಮತಿತಾ ದೈನ್ಯಂ ಪ್ರಿಯಾಲಾಪಿನಿ |
ತೇಜಸ್ವಿನ್ಯವಲಿಪ್ತತಾ ಮುಖರತಾ ವಕ್ತರ್ಯಶಕ್ತಿಃ ಸ್ಥಿರೇ
ತತ್ಕೋ ನಾಮ ಗುಣೋ ಭವೇತ್ಸ ಗುಣಿನಾಂ ಯೋ ದುರ್ಜನೈರ್ನಾಂಕಿತಃ || 1.54 ||
ಲೋಭಶ್ಚೇದಗುಣೇನ ಕಿಂ ಪಿಶುನತಾ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ಕಿಂ ಪಾತಕೈಃ
ಸತ್ಯಂ ಚೇತ್ತಪಸಾ ಚ ಕಿಂ ಶುಚಿ ಮನೋ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ತೀರ್ಥೇನ ಕಿಮ್ |
ಸೌಜನ್ಯಂ ಯದಿ ಕಿಂ ಗುಣೈಃ ಸುಮಹಿಮಾ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ಕಿಂ ಮಂಡನೈಃ
ಸದ್ವಿದ್ಯಾ ಯದಿ ಕಿಂ ಧನೈರಪಯಶೋ ಯದ್ಯಸ್ತಿ ಕಿಂ ಮೃತ್ಯುನಾ || 1.55 ||
ಶಶೀ ದಿವಸಧೂಸರೋ ಗಲಿತಯೌವನಾ ಕಾಮಿನೀ
ಸರೋ ವಿಗತವಾರಿಜಂ ಮುಖಮ್ ಅನಕ್ಷರಂ ಸ್ವಾಕೃತೇಃ |
ಪ್ರಭುರ್ಧನಪರಾಯಣಃ ಸತತದುರ್ಗತಃ ಸಜ್ಜನೋ
ನೃಪಾಂಗಣಗತಃ ಖಲೋ ಮನಸಿ ಸಪ್ತ ಶಲ್ಯಾನಿ ಮೇ || 1.56 ||
ನ ಕಶ್ಚಿಚ್ಚಂಡಕೋಪಾನಾಮ್
ಆತ್ಮೀಯೋ ನಾಮ ಭೂಭುಜಾಮ್ |
ಹೋತಾರಮ್ ಅಪಿ ಜುಹ್ವಾನಂ
ಸ್ಪೃಷ್ಟೋ ವಹತಿ ಪಾವಕಃ || 1.57 ||
ಮೌನೋಉಮ್‌ಊಕಃ ಪ್ರವಚನಪಟುರ್ಬಾಟುಲೋ ಜಲ್ಪಕೋ ವಾ
ಧೃಷ್ಟಃ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ವಸತಿ ಚ ಸದಾ ದೂರತಶ್ಚಾಪ್ರಗಲ್ಭಃ |
ಕ್ಷಾಂತ್ಯಾ ಭೀರುರ್ಯದಿ ನ ಸಹತೇ ಪ್ರಾಯಶೋ ನಾಭಿಜಾತಃ
ಸೇವಾಧರ್ಮಃ ಪರಮಗಹನೋ ಯೋಗಿನಾಮ್ ಅಪ್ಯಗಮ್ಯಃ || 1.58 ||
ಉದ್ಭಾಸಿತಾಖಿಲಖಲಸ್ಯ ವಿಶೃಂಖಲಸ್ಯ
ಪ್ರಾಗ್ಜಾತವಿಸ್ತೃತನಿಜಾಧಮಕರ್ಮವೃತ್ತೇಃ |
ದೈವಾದವಾಪ್ತವಿಭವಸ್ಯ ಗುಣದ್ವಿಷೋஉಸ್ಯ
ನೀಚಸ್ಯ ಗೋಚರಗತೈಃ ಸುಖಮ್ ಆಪ್ಯತೇ || 1.59 ||
ಆರಂಭಗುರ್ವೀ ಕ್ಷಯಿಣೀ ಕ್ರಮೇಣ
ಲಘ್ವೀ ಪುರಾ ವೃದ್ಧಿಮತೀ ಚ ಪಶ್ಚಾತ್ |
ದಿನಸ್ಯ ಪೂರ್ವಾರ್ಧಪರಾರ್ಧಭಿನ್ನಾ
ಛಾಯೇವ ಮೈತ್ರೀ ಖಲಸಜ್ಜನಾನಾಮ್ || 1.60 ||
ಮೃಗಮೀನಸಜ್ಜನಾನಾಂ ತೃಣಜಲಸಂತೋಷವಿಹಿತವೃತ್ತೀನಾಮ್ |
ಲುಬ್ಧಕಧೀವರಪಿಶುನಾ ನಿಷ್ಕಾರಣವೈರಿಣೋ ಜಗತಿ || 1.61 ||
ವಾಞ್ಛಾ ಸಜ್ಜನಸಂಗಮೇ ಪರಗುಣೇ ಪ್ರೀತಿರ್ಗುರೌ ನಮ್ರತಾ
ವಿದ್ಯಾಯಾಂ ವ್ಯಸನಂ ಸ್ವಯೋಷಿತಿ ರತಿರ್ಲೋಕಾಪವಾದಾದ್ಭಯಮ್ |
ಭಕ್ತಿಃ ಶೂಲಿನಿ ಶಕ್ತಿರಾತ್ಮದಮನೇ ಸಂಸರ್ಗಮುಕ್ತಿಃ ಖಲೇ
ಯೇಷ್ವೇತೇ ನಿವಸಂತಿ ನಿರ್ಮಲಗುಣಾಸ್ತೇಭ್ಯೋ ನರೇಭ್ಯೋ ನಮಃ || 1.62 ||
ವಿಪದಿ ಧೈರ್ಯಮ್ ಅಥಾಭ್ಯುದಯೇ ಕ್ಷಮಾ
ಸದಸಿ ವಾಕ್ಯಪಟುತಾ ಯುಧಿ ವಿಕ್ರಮಃ |
ಯಶಸಿ ಚಾಭಿರುಚಿರ್ವ್ಯಸನಂ ಶ್ರುತೌ
ಪ್ರಕೃತಿಸಿದ್ಧಮ್ ಇದಂ ಹಿ ಮಹಾತ್ಮನಾಮ್ || 1.63 ||
ಪ್ರದಾನಂ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಂ ಗೃಹಮ್ ಉಪಗತೇ ಸಂಭ್ರಮವಿಧಿಃ
ಪ್ರಿಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಮೌನಂ ಸದಸಿ ಕಥನಂ ಚಾಪ್ಯುಪಕೃತೇಃ |
ಅನುತ್ಸೇಕೋ ಲಕ್ಷ್ಮ್ಯಾಮ್ ಅನಭಿಭವಗಂಧಾಃ ಪರಕಥಾಃ
ಸತಾಂ ಕೇನೋದ್ದಿಷ್ಟಂ ವಿಷಮಮ್ ಅಸಿಧಾರಾವ್ರತಮ್ ಇದಮ್ || 1.64 ||
ಕರೇ ಶ್ಲಾಘ್ಯಸ್ತ್ಯಾಗಃ ಶಿರಸಿ ಗುರುಪಾದಪ್ರಣಯಿತಾ
ಮುಖೇ ಸತ್ಯಾ ವಾಣೀ ವಿಜಯಿ ಭುಜಯೋರ್ವೀರ್ಯಮ್ ಅತುಲಮ್ |
ಹೃದಿ ಸ್ವಚ್ಛಾ ವೃತ್ತಿಃ ಶ್ರುತಿಮ್ ಅಧಿಗತಂ ಚ ಶ್ರವಣಯೋರ್
ವಿನಾಪ್ಯೈಶ್ವರ್ಯೇಣ ಪ್ರಕೃತಿಮಹತಾಂ ಮಂಡನಮ್ ಇದಮ್ || 1.65 ||
ಸಂಪತ್ಸು ಮಹತಾಂ ಚಿತ್ತಂ
ಭವತ್ಯುತ್ಪಲಕೋಉಮ್‌ಅಲಮ್ |ಆಪತ್ಸು ಚ ಮಹಾಶೈಲಶಿಲಾ
ಸಂಘಾತಕರ್ಕಶಮ್ || 1.66 ||
ಸಂತಪ್ತಾಯಸಿ ಸಂಸ್ಥಿತಸ್ಯ ಪಯಸೋ ನಾಮಾಪಿ ನ ಙ್ಞಾಯತೇ
ಮುಕ್ತಾಕಾರತಯಾ ತದೇವ ನಲಿನೀಪತ್ರಸ್ಥಿತಂ ರಾಜತೇ |
ಸ್ವಾತ್ಯಾಂ ಸಾಗರಶುಕ್ತಿಮಧ್ಯಪತಿತಂ ತನ್ಮೌಕ್ತಿಕಂ ಜಾಯತೇ
ಪ್ರಾಯೇಣಾಧಮಮಧ್ಯಮೋತ್ತಮಗುಣಃ ಸಂಸರ್ಗತೋ ಜಾಯತೇ || 1.67 ||
ಪ್ರೀಣಾತಿ ಯಃ ಸುಚರಿತೈಃ ಪಿತರಂ ಸ ಪುತ್ರೋ
ಯದ್ಭರ್ತುರೇವ ಹಿತಮ್ ಇಚ್ಛತಿ ತತ್ಕಲತ್ರಮ್ |
ತನ್ಮಿತ್ರಮ್ ಆಪದಿ ಸುಖೇ ಚ ಸಮಕ್ರಿಯಂ ಯದ್
ಏತತ್ತ್ರಯಂ ಜಗತಿ ಪುಣ್ಯಕೃತೋ ಲಭಂತೇ || 1.68 ||
ಏಕೋ ದೇವಃ ಕೇಶವೋ ವಾ ಶಿವೋ ವಾ
ಹ್ಯೇಕಂ ಮಿತ್ರಂ ಭೂಪತಿರ್ವಾ ಯತಿರ್ವಾ |
ಏಕೋ ವಾಸಃ ಪತ್ತನೇ ವಾ ವನೇ ವಾ
ಹ್ಯೇಕಾ ಭಾರ್ಯಾ ಸುಂದರೀ ವಾ ದರೀ ವಾ || 1.69 ||
ನಮ್ರತ್ವೇನೋನ್ನಮಂತಃ ಪರಗುಣಕಥನೈಃ ಸ್ವಾನ್ಗುಣಾನ್ಖ್ಯಾಪಯಂತಃ
ಸ್ವಾರ್ಥಾನ್ಸಂಪಾದಯಂತೋ ವಿತತಪೃಥುತರಾರಂಭಯತ್ನಾಃ ಪರಾರ್ಥೇ |
ಕ್ಷಾಂತ್ಯೈವಾಕ್ಷೇಪರುಕ್ಷಾಕ್ಷರಮುಖರಮುಖಾಂದುರ್ಜನಾಂದೂಷಯಂತಃ
ಸಂತಃ ಸಾಶ್ಚರ್ಯಚರ್ಯಾ ಜಗತಿ ಬಹುಮತಾಃ ಕಸ್ಯ ನಾಭ್ಯರ್ಚನೀಯಾಃ || 1.70 ||
ಭವಂತಿ ನಮ್ರಾಸ್ತರವಃ ಫಲೋದ್ಗಮೈರ್
ನವಾಂಬುಭಿರ್ದೂರಾವಲಂಬಿನೋ ಘನಾಃ |
ಅನುದ್ಧತಾಃ ಸತ್ಪುರುಷಾಃ ಸಮೃದ್ಧಿಭಿಃ
ಸ್ವಭಾವ ಏಷ ಪರೋಪಕಾರಿಣಾಮ್ || 1.71 ||
ಶ್ರೋತ್ರಂ ಶ್ರುತೇನೈವ ನ ಕುಂಡಲೇನ
ದಾನೇನ ಪಾಣಿರ್ನ ತು ಕಂಕಣೇನ |
ವಿಭಾತಿ ಕಾಯಃ ಕರುಣಪರಾಣಾಂ
ಪರೋಪಕಾರೈರ್ನ ತು ಚಂದನೇನ || 1.72 ||
ಪಾಪಾನ್ನಿವಾರಯತಿ ಯೋಜಯತೇ ಹಿತಾಯ
ಗುಹ್ಯಂ ನಿಗೂಹತಿ ಗುಣಾನ್ಪ್ರಕಟೀಕರೋತಿ |
ಆಪದ್ಗತಂ ಚ ನ ಜಹಾತಿ ದದಾತಿ ಕಾಲೇ
ಸನ್ಮಿತ್ರಲಕ್ಷಣಮ್ ಇದಂ ಪ್ರವದಂತಿ ಸಂತಃ || 1.73 ||
ಪದ್ಮಾಕರಂ ದಿನಕರೋ ವಿಕಚೀಕರೋತಿ
ಚಮ್ದ್ರ್ಪ್ವೋಲಾಸಯತಿ ಕೈರವಚಕ್ರವಾಲಮ್ |
ನಾಭ್ಯರ್ಥಿತೋ ಜಲಧರೋஉಪಿ ಜಲಂ ದದಾತಿ
ಸಂತಃ ಸ್ವಯಂ ಪರಹಿತೇ ವಿಹಿತಾಭಿಯೋಗಾಃ || 1.74 ||
ಏಕೇ ಸತ್ಪುರುಷಾಃ ಪರಾರ್ಥಘಟಕಾಃ ಸ್ವಾರ್ಥಂ ಪರಿತ್ಯಜಂತಿ ಯೇ
ಸಾಮಾನ್ಯಾಸ್ತು ಪರಾರ್ಥಮ್ ಉದ್ಯಮಭೃತಃ ಸ್ವಾರ್ಥಾವಿರೋಧೇನ ಯೇ |
ತೇஉಮೀ ಮಾನುಷರಾಕ್ಷಸಾಃ ಪರಹಿತಂ ಸ್ವಾರ್ಥಾಯ ನಿಘ್ನಂತಿ ಯೇ
ಯೇ ತು ಘ್ನಂತಿ ನಿರರ್ಥಕಂ ಪರಹಿತಂ ತೇ ಕೇ ನ ಜಾನೀಮಹೇ || 1.75 ||
ಕ್ಷೀರೇಣಾತ್ಮಗತೋದಕಾಯ ಹಿ ಗುಣಾ ದತ್ತಾ ಪುರಾ ತೇஉಖಿಲಾ
ಕ್ಷೀರೋತ್ತಾಪಮ್ ಅವೇಕ್ಷ್ಯ ತೇನ ಪಯಸಾ ಸ್ವಾತ್ಮಾ ಕೃಶಾನೌ ಹುತಃ |
ಗಂತುಂ ಪಾವಕಮ್ ಉನ್ಮನಸ್ತದಭವದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ಮಿತ್ರಾಪದಂ
ಯುಕ್ತಂ ತೇನ ಜಲೇನ ಶಾಮ್ಯತಿ ಸತಾಂ ಮೈತ್ರೀ ಪುನಸ್ತ್ವೀದೃಶೀ || 1.76 ||
ಇತಃ ಸ್ವಪಿತಿ ಕೇಶವಃ ಕುಲಮ್ ಇತಸ್ತದೀಯದ್ವಿಷಾಮ್
ಇತಶ್ಚ ಶರಣಾರ್ಥಿನಾಂ ಶಿಖರಿಣಾಂ ಗಣಾಃ ಶೇರತೇ |
ಇತೋஉಪಿ ಬಡವಾನಲಃ ಸಹ ಸಮಸ್ತಸಂವರ್ತಕೈ‌ಋ
ಅಹೋ ವಿತತಮ್ ಊರ್ಜಿತಂ ಭರಸಹಂ ಸಿಂಧೋರ್ವಪುಃ || 1.77 ||
ತೃಷ್ಣಾಂ ಛಿಂಧಿ ಭಜ ಕ್ಷಮಾಂ ಜಹಿ ಮದಂ ಪಾಪೇ ರತಿಂ ಮಾ ಕೃಥಾಃ
ಸತ್ಯಂ ಬ್ರೂಹ್ಯನುಯಾಹಿ ಸಾಧುಪದವೀಂ ಸೇವಸ್ವ ವಿದ್ವಜ್ಜನಮ್ |
ಮಾನ್ಯಾನ್ಮಾನಯ ವಿದ್ವಿಷೋஉಪ್ಯನುನಯ ಪ್ರಖ್ಯಾಪಯ ಪ್ರಶ್ರಯಂ
ಕೀರ್ತಿಂ ಪಾಲಯ ದುಃಖಿತೇ ಕುರು ದಯಾಮ್ ಏತತ್ಸತಾಂ ಚೇಷ್ಟಿತಮ್ || 1.78 ||
ಮನಸಿ ವಚಸಿ ಕಾಯೇ ಪುಣ್ಯಪೀಯೂಷಪೂರ್ಣಾಸ್
ತ್ರಿಭುವನಮ್ ಉಪಕಾರಶ್ರೇಣಿಭಿಃ ಪ್ರೀಣಯಂತಃ |
ಪರಗುಣಪರಮಾಣೂನ್ಪರ್ವತೀಕೃತ್ಯ ನಿತ್ಯಂ
ನಿಜಹೃದಿ ವಿಕಸಂತಃ ಸಂತ ಸಂತಃ ಕಿಯಂತಃ || 1.79 ||
ಕಿಂ ತೇನ ಹೇಮಗಿರಿಣಾ ರಜತಾದ್ರಿಣಾ ವಾ
ಯತ್ರಾಶ್ರಿತಾಶ್ಚ ತರವಸ್ತರವಸ್ತ ಏವ |
ಮನ್ಯಾಮಹೇ ಮಲಯಮ್ ಏವ ಯದ್‌ಆಶ್ರಯೇಣ
ಕಂಕೋಲನಿಂಬಕಟುಜಾ ಅಪಿ ಚಂದನಾಃ ಸ್ಯುಃ || 1.80 ||
ರತ್ನೈರ್ಮಹಾರ್ಹೈಸ್ತುತುಷುರ್ನ ದೇವಾ
ನ ಭೇಜಿರೇ ಭೀಮವಿಷೇಣ ಭೀತಿಮ್ |
ಸುಧಾಂ ವಿನಾ ನ ಪರಯುರ್ವಿರಾಮಂ
ನ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಾದ್ವಿರಮಂತಿ ಧೀರಾಃ || 1.81 ||
ಕ್ವಚಿತ್ಪೃಥ್ವೀಶಯ್ಯಃ ಕ್ವಚಿದಪಿ ಚ ಪರಂಕಶಯನಃ
ಕ್ವಚಿಚ್ಛಾಕಾಹಾರಃ ಕ್ವಚಿದಪಿ ಚ ಶಾಲ್ಯೋದನರುಚಿಃ |
ಕ್ವಚಿತ್ಕಂಥಾಧಾರೀ ಕ್ವಚಿದಪಿ ಚ ದಿವ್ಯಾಂಬರಧರೋ
ಮನಸ್ವೀ ಕಾರ್ಯಾರ್ಥೀ ನ ಗಣಯತಿ ದುಃಖಂ ನ ಚ ಸುಖಮ್ || 1.82 ||
ಐಶ್ವರ್ಯಸ್ಯ ವಿಭೂಷಣಂ ಸುಜನತಾ ಶೌರ್ಯಸ್ಯ ವಾಕ್ಸಂಯಮೋ
ಙ್ಞಾನಸ್ಯೋಪಶಮಃ ಶ್ರುತಸ್ಯ ವಿನಯೋ ವಿತ್ತಸ್ಯ ಪಾತ್ರೇ ವ್ಯಯಃ |
ಅಕ್ರೋಧಸ್ತಪಸಃ ಕ್ಷಮಾ ಪ್ರಭವಿತುರ್ಧರ್ಮಸ್ಯ ನಿರ್ವಾಜತಾ
ಸರ್ವೇಷಾಮ್ ಅಪಿ ಸರ್ವಕಾರಣಮ್ ಇದಂ ಶೀಲಂ ಪರಂ ಭೂಷಣಮ್ || 1.83 ||
ನಿಂದಂತು ನೀತಿನಿಪುಣಾ ಯದಿ ವಾ ಸ್ತುವಂತು
ಲಕ್ಷ್ಮೀಃ ಸಮಾವಿಶತು ಗಚ್ಛತು ವಾ ಯಥೇಷ್ಠಮ್ |
ಅದ್ಯೈವ ವಾ ಮರಣಮ್ ಅಸ್ತು ಯುಗಾಂತರೇ ವಾ
ನ್ಯಾಯ್ಯಾತ್ಪಥಃ ಪ್ರವಿಚಲಂತಿ ಪದಂ ನ ಧೀರಾಃ || 1.84 ||
ಭಗ್ನಾಶಸ್ಯ ಕರಂಡಪಿಂಡಿತತನೋರ್ಮ್ಲಾನೇಂದ್ರಿಯಸ್ಯ ಕ್ಷುಧಾ
ಕೃತ್ವಾಖುರ್ವಿವರಂ ಸ್ವಯಂ ನಿಪತಿತೋ ನಕ್ತಂ ಮುಖೇ ಭೋಗಿನಃ |
ತೃಪ್ತಸ್ತತ್ಪಿಶಿತೇನ ಸತ್ವರಮ್ ಅಸೌ ತೇನೈವ ಯಾತಃ ಯಥಾ
ಲೋಕಾಃ ಪಶ್ಯತ ದೈವಮ್ ಏವ ಹಿ ನೃಣಾಂ ವೃದ್ಧೌ ಕ್ಷಯೇ ಕಾರಣಮ್ || 1.85 ||
ಆಲಸ್ಯಂ ಹಿ ಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ
ಶರೀರಸ್ಥೋ ಮಹಾನ್ರಿಪುಃ |
ನಾಸ್ತ್ಯುದ್ಯಮಸಮೋ ಬಂಧುಃ
ಕುರ್ವಾಣೋ ನಾವಸೀದತಿ || 1.86 ||
ಛಿನ್ನೋஉಪಿ ರೋಹತಿ ತರ್ಕ್ಷೀಣೋஉಪ್ಯುಪಚೀಯತೇ ಪುನಶ್ಚಂದ್ರಃ |
ಇತಿ ವಿಮೃಶಂತಃ ಸಂತಃ ಸಂತಪ್ಯಂತೇ ನ ದುಃಖೇಷು || 1.87 ||
ನೇತಾ ಯಸ್ಯ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ ಪ್ರಹರಣಂ ವಜ್ರಂ ಸುರಾಃ ಸೈನಿಕಾಃ
ಸ್ವರ್ಗೋ ದುರ್ಗಮ್ ಅನುಗ್ರಹಃ ಕಿಲ ಹರೇರೈರಾವತೋ ವಾರಣಃ |
ಇತ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಬಲಾನ್ವಿತೋஉಪಿ ಬಲಭಿದ್ಭಗ್ನಃ ಪರೈಃ ಸಂಗರೇ
ತದ್ವ್ಯಕ್ತಂ ನನು ದೈವಮ್ ಏವ ಶರಣಂ ಧಿಗ್ಧಿಗ್ವೃಥಾ ಪೌರುಷಮ್ || 1.88 ||
ಕರ್ಮಾಯತ್ತಂ ಫಲಂ ಪುಂಸಾಂ
ಬುದ್ಧಿಃ ಕರ್ಮಾನುಸಾರಿಣೀ |
ತಥಾಪಿ ಸುಧಿಯಾ ಭಾವ್ಯಂ
ಸುವಿಚಾರ್ಯೈವ ಕುರ್ವತಾ || 1.89 ||
ಖಲ್ವಾತೋ ದಿವಸೇಶ್ವರಸ್ಯ ಕಿರಣೈಃ ಸಂತಾಡಿತೋ ಮಸ್ತಕೇ
ವಾಞ್ಛಂದೇಶಮ್ ಅನಾತಪಂ ವಿಧಿವಶಾತ್ತಾಲಸ್ಯ ಮೂಲಂ ಗತಃ |
ತತ್ರಾಪ್ಯಸ್ಯ ಮಹಾಫಲೇನ ಪತತಾ ಭಗ್ನಂ ಸಶಬ್ದಂ ಶಿರಃ
ಪ್ರಾಯೋ ಗಚ್ಛತಿ ಯತ್ರ ಭಾಗ್ಯರಹಿತಸ್ತತ್ರೈವ ಯಾಂತ್ಯಾಪದಃ || 1.90 ||
ರವಿನಿಶಾಕರಯೋರ್ಗ್ರಹಪೀಡನಂ
ಗಜಭುಜಂಗಮಯೋರಪಿ ಬಂಧನಮ್ |
ಮತಿಮತಾಂ ಚ ವಿಲೋಕ್ಯ ದರಿದ್ರತಾಂ
ವಿಧಿರಹೋ ಬಲವಾನಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ || 1.91 ||
ಸೃಜತಿ ತಾವದಶೇಷಗುಣಕರಂ
ಪುರುಷರತ್ನಮ್ ಅಲಂಕರಣಂ ಭುವಃ |
ತದಪಿ ತತ್ಕ್ಷಣಭಂಗಿ ಕರೋತಿ
ಚೇದಹಹ ಕಷ್ಟಮ್ ಅಪಂಡಿತತಾ ವಿಧೇಃ || 1.92 ||
ಪತ್ರಂ ನೈವ ಯದಾ ಕರೀರವಿಟಪೇ ದೋಷೋ ವಸಂತಸ್ಯ ಕಿಮ್
ನೋಲೂಕೋஉಪ್ಯವ‌ಓಕತೇ ಯದಿ ದಿವಾ ಸೂರ್ಯಸ್ಯ ಕಿಂ ದೂಷಣಮ್ |
ಧಾರಾ ನೈವ ಪತಂತಿ ಚಾತಕಮುಖೇ ಮೇಘಸ್ಯ ಕಿಂ ದೂಷಣಮ್
ಯತ್ಪೂರ್ವಂ ವಿಧಿನಾ ಲಲಾಟಲಿಖಿತಂ ತನ್ಮಾರ್ಜಿತುಂ ಕಃ ಕ್ಷಮಃ || 1.93 ||
ನಮಸ್ಯಾಮೋ ದೇವಾನ್ನನು ಹತವಿಧೇಸ್ತೇஉಪಿ ವಶಗಾ
ವಿಧಿರ್ವಂದ್ಯಃ ಸೋஉಪಿ ಪ್ರತಿನಿಯತಕರ್ಮೈಕಫಲದಃ |
ಫಲಂ ಕರ್ಮಾಯತ್ತಂ ಯದಿ ಕಿಮ್ ಅಮರೈಃ ಕಿಂ ಚ ವಿಧಿನಾ
ನಮಸ್ತತ್ಕರ್ಮಭ್ಯೋ ವಿಧಿರಪಿ ನ ಯೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಭವತಿ || 1.94 ||
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಯೇನ ಕುಲಾಲವನ್ನಿಯಮಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾಡಭಾಂಡೋದರೇ
ವಿಷ್ಣುರ್ಯೇನ ದಶಾವತಾರಗಹನೇ ಕ್ಷಿಪ್ತೋ ಮಹಾಸಂಕಟೇ |
ರುದ್ರೋ ಯೇನ ಕಪಾಲಪಾಣಿಪುಟಕೇ ಭಿಕ್ಷಾಟನಂ ಕಾರಿತಃ
ಸೂರ್ಯೋ ಭ್ರಾಮ್ಯತಿ ನಿತ್ಯಮ್ ಏವ ಗಗನೇ ತಸ್ಮೈ ನಮಃ ಕರ್ಮಣೇ || 1.95 ||
ನೈವಾಕೃತಿಃ ಫಲತಿ ನೈವಾ ಕುಲಂ ನ ಶೀಲಂ
ವಿದ್ಯಾಪಿ ನೈವ ನ ಚ ಯತ್ನಕೃತಾಪಿ ಸೇವಾ |
ಭಾಗ್ಯಾನಿ ಪೂರ್ವತಪಸಾ ಖಲು ಸಂಚಿತಾನಿ
ಕಾಲೇ ಫಲಂತಿ ಪುರುಷಸ್ಯ ಯಥೈವ ವೃಕ್ಷಾಃ || 1.96 ||
ವನೇ ರಣೇ ಶತ್ರುಜಲಾಗ್ನಿಮಧ್ಯೇ
ಮಹಾರ್ಣವೇ ಪರ್ವತಮಸ್ತಕೇ ವಾ |
ಸುಪ್ತಂ ಪ್ರಮತ್ತಂ ವಿಷಮಸ್ಥಿತಂ ವಾ
ರಕ್ಷಂತಿ ಪುಣ್ಯಾನಿ ಪುರಾಕೃತಾನಿ || 1.97 ||
ಯಾ ಸಾಧೂಂಶ್ಚ ಖಲಾನ್ಕರೋತಿ ವಿದುಷೋ ಮೂರ್ಖಾನ್ಹಿತಾಂದ್ವೇಷಿಣಃ
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಕುರುತೇ ಪರೀಕ್ಷಮ್ ಅಮೃತಂ ಹಾಲಾಹಲಂ ತತ್ಕ್ಷಣಾತ್ |
ತಾಮ್ ಆರಾಧಯ ಸತ್ಕ್ರಿಯಾಂ ಭಗವತೀಂ ಭೋಕ್ತುಂ ಫಲಂ ವಾಞ್ಛಿತಂ
ಹೇ ಸಾಧೋ ವ್ಯಸನೈರ್ಗುಣೇಷು ವಿಪುಲೇಷ್ವಾಸ್ಥಾಂ ವೃಥಾ ಮಾ ಕೃಥಾಃ || 1.98 ||
ಗುಣವದಗುಣವದ್ವಾ ಕುರ್ವತಾ ಕಾರ್ಯಜಾತಂ
ಪರಿಣತಿರವಧಾರ್ಯಾ ಯತ್ನತಃ ಪಂಡಿತೇನ |
ಅತಿರಭಸಕೃತಾನಾಂ ಕರ್ಮಣಾಮ್ ಆವಿಪತ್ತೇರ್
ಭವತಿ ಹೃದಯದಾಹೀ ಶಲ್ಯತುಲ್ಯೋ ವಿಪಾಕಃ || 1.99 ||
ಸ್ಥಾಲ್ಯಾಂ ವೈದೂರ್ಯಮಯ್ಯಾಂ ಪಚತಿ ತಿಲಕಣಾಂಶ್ಚಂದನೈರಿಂಧನೌಘೈಃ
ಸೌವರ್ಣೈರ್ಲಾಂಗಲಾಗ್ರೈರ್ವಿಲಿಖತಿ ವಸುಧಾಮ್ ಅರ್ಕಮೂಲಸ್ಯ ಹೇತೋಃ |
ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಪೂರಖಂಡಾನ್ವೃತ್ತಿಮ್ ಇಹ ಕುರುತೇ ಕೋದ್ರವಾಣಾಂ ಸಮಂತಾತ್
ಪ್ರಾಪ್ಯೇಮಾಂ ಕರ್ಂಭೂಮಿಂ ನ ಚರತಿ ಮನುಜೋ ಯಸ್ತೋಪ ಮಂದಭಾಗ್ಯಃ || 1.100 ||
ಮಜ್ಜತ್ವಂಭಸಿ ಯಾತು ಮೇರುಶಿಖರಂ ಶತ್ರುಂ ಜಯತ್ವಾಹವೇ
ವಾಣಿಜ್ಯಂ ಕೃಷಿಸೇವನೇ ಚ ಸಕಲಾ ವಿದ್ಯಾಃ ಕಲಾಃ ಶಿಕ್ಷತಾಮ್ |
ಆಕಾಶಂ ವಿಪುಲಂ ಪ್ರಯಾತು ಖಗವತ್ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರಯತ್ನಂ ಪರಂ
ನಾಭಾವ್ಯಂ ಭವತೀಹ ಕರ್ಮವಶತೋ ಭಾವ್ಯಸ್ಯ ನಾಶಃ ಕುತಃ || 1.101 ||
ಭೀಮಂ ವನಂ ಭವತಿ ತಸ್ಯ ಪುರಂ ಪ್ರಧಾನಂ
ಸರ್ವೋ ಜನಃ ಸ್ವಜನತಾಮ್ ಉಪಯಾತಿ ತಸ್ಯ |
ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಚ ಭೂರ್ಭವತಿ ಸನ್ನಿಧಿರತ್ನಪೂರ್ಣಾ
ಯಸ್ಯಾಸ್ತಿ ಪೂರ್ವಸುಕೃತಂ ವಿಪುಲಂ ನರಸ್ಯ || 1.102 ||
ಕೋ ಲಾಭೋ ಗುಣಿಸಂಗಮಃ ಕಿಮ್ ಅಸುಖಂ ಪ್ರಾಙ್ಞೇತರೈಃ ಸಂಗತಿಃ
ಕಾ ಹಾನಿಃ ಸಮಯಚ್ಯುತಿರ್ನಿಪುಣತಾ ಕಾ ಧರ್ಮತತ್ತ್ವೇ ರತಿಃ |
ಕಃ ಶೂರೋ ವಿಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ ಪ್ರಿಯತಮಾ ಕಾஉನುವ್ರತಾ ಕಿಂ ಧನಂ
ವಿದ್ಯಾ ಕಿಂ ಸುಖಮ್ ಅಪ್ರವಾಸಗಮನಂ ರಾಜ್ಯಂ ಕಿಮ್ ಆಙ್ಞಾಫಲಮ್ || 1.103 ||
ಅಪ್ರಿಯವಚನದರಿದ್ರೈಃ ಪ್ರಿಯವಚನಧನಾಢ್ಯೈಃ ಸ್ವದಾರಪರಿತುಷ್ಟೈಃ |
ಪರಪರಿವಾದನಿವೃತ್ತೈಃ ಕ್ವಚಿತ್ಕ್ವಚಿನ್ಮಂಡಿತಾ ವಸುಧಾ || 1.104 ||
ಕದರ್ಥಿತಸ್ಯಾಪಿ ಹಿ ಧೈರ್ಯವೃತ್ತೇರ್
ನ ಶಕ್ಯತೇ ಧೈರ್ಯಗುಣಃ ಪ್ರಮಾರ್ಷ್ಟುಮ್ |
ಅಧೋಉಮ್‌ಉಖಸ್ಯಾಪಿ ಕೃತಸ್ಯ ವಹ್ನೇರ್
ನಾಧಃ ಶಿಖಾ ಯಾತಿ ಕದಾಚಿದೇವ || 1.105 ||
ಕಾಂತಾಕಟಾಕ್ಷವಿಶಿಖಾ ನ ಲುನಂತಿ ಯಸ್ಯ
ಚಿತ್ತಂ ನ ನಿರ್ದಹತಿ ಕಿಪಕೃಶಾನುತಾಪಃ |
ಕರ್ಷಂತಿ ಭೂರಿವಿಷಯಾಶ್ಚ ನ ಲೋಭಪಾಶೈರ್
ಲೋಕತ್ರಯಂ ಜಯತಿ ಕೃತ್ಸ್ನಮ್ ಇದಂ ಸ ಧೀರಃ || 1.106 ||
ಏಕೇನಾಪಿ ಹಿ ಶೂರೇಣ
ಪಾದಾಕ್ರಾಂತಂ ಮಹೀತಲಮ್ |
ಕ್ರಿಯತೇ ಭಾಸ್ಕರೇಣೈವ
ಸ್ಫಾರಸ್ಫುರಿತತೇಜಸಾ || 1.107 ||
ವಹ್ನಿಸ್ತಸ್ಯ ಜಲಾಯತೇ ಜಲನಿಧಿಃ ಕುಲ್ಯಾಯತೇ ತತ್ಕ್ಷಣಾನ್
ಮೇರುಃ ಸ್ವಲ್ಪಶಿಲಾಯತೇ ಮೃಗಪತಿಃ ಸದ್ಯಃ ಕುರಂಗಾಯತೇ |
ವ್ಯಾಲೋ ಮಾಲ್ಯಗುಣಾಯತೇ ವಿಷರಸಃ ಪೀಯೂಷವರ್ಷಾಯತೇ
ಯಸ್ಯಾಂಗೇஉಖಿಲಲೋಕವಲ್ಲಭತಮಂ ಶೀಲಂ ಸಮುನ್ಮೀಲತಿ || 1.108 ||
ಲಜ್ಜಾಗುಣೌಘಜನನೀಂ ಜನನೀಮ್ ಇವ ಸ್ವಾಮ್
ಅತ್ಯಂತಶುದ್ಧಹೃದಯಾಮ್ ಅನುವರ್ತಮಾನಾಮ್ |
ತೇಜಸ್ವಿನಃ ಸುಖಮ್ ಅಸೂನಪಿ ಸಂತ್ಯಜನತಿ
ಸತ್ಯವ್ರತವ್ಯಸನಿನೋ ನ ಪುನಃ ಪ್ರತಿಙ್ಞಾಮ್ || 1.109 ||