દેવી મહાત્મ્યમ દુર્ગા સપ્તશતિ તૃતીયોஉધ્યાયઃ
મહિષાસુરવધો નામ તૃતીયોஉધ્યાયઃ ||
ધ્યાનં
ઓં ઉદ્યદ્ભાનુસહસ્રકાંતિમ અરુણક્ષૌમાં શિરોમાલિકાં
રક્તાલિપ્ત પયોધરાં જપવટીં વિદ્યામભીતિં વરમ |
હસ્તાબ્જૈર્ધધતીં ત્રિનેત્રવક્ત્રારવિંદશ્રિયં
દેવીં બદ્ધહિમાંશુરત્નમકુટાં વંદેஉરવિંદસ્થિતામ ||
ઋષિરુવાચ ||1||
નિહન્યમાનં તત્સૈન્યમ અવલોક્ય મહાસુરઃ|
સેનાનીશ્ચિક્ષુરઃ કોપાદ ધ્યયૌ યોદ્ધુમથામ્બિકામ ||2||
સ દેવીં શરવર્ષેણ વવર્ષ સમરેஉસુરઃ|
યથા મેરુગિરેઃશૃઙ્ગં તોયવર્ષેણ તોયદઃ ||3||
તસ્ય છિત્વા તતો દેવી લીલયૈવ શરોત્કરાન|
જઘાન તુરગાન્બાણૈર્યન્તારં ચૈવ વાજિનામ ||4||
ચિચ્છેદ ચ ધનુઃસધ્યો ધ્વજં ચાતિસમુચ્છૃતમ|
વિવ્યાધ ચૈવ ગાત્રેષુ ચિન્નધન્વાનમાશુગૈઃ ||5||
સચ્છિન્નધન્વા વિરથો હતાશ્વો હતસારથિઃ|
અભ્યધાવત તાં દેવીં ખડ્ગચર્મધરોஉસુરઃ ||6||
સિંહમાહત્ય ખડ્ગેન તીક્ષ્ણધારેણ મૂર્ધનિ|
આજઘાન ભુજે સવ્યે દેવીમ અવ્યતિવેગવાન ||6||
તસ્યાઃ ખડ્ગો ભુજં પ્રાપ્ય પફાલ નૃપનંદન|
તતો જગ્રાહ શૂલં સ કોપાદ અરુણલોચનઃ ||8||
ચિક્ષેપ ચ તતસ્તત્તુ ભદ્રકાળ્યાં મહાસુરઃ|
જાજ્વલ્યમાનં તેજોભી રવિબિંબમિવામ્બરાત ||9||
દૃષ્ટ્વા તદાપતચ્છૂલં દેવી શૂલમમુઞ્ચત|
તચ્છૂલંશતધા તેન નીતં શૂલં સ ચ મહાસુરઃ ||10||
હતે તસ્મિન્મહાવીર્યે મહિષસ્ય ચમૂપતૌ|
આજગામ ગજારૂડઃ શ્ચામરસ્ત્રિદશાર્દનઃ ||11||
સોஉપિ શક્તિંમુમોચાથ દેવ્યાસ્તામ અમ્બિકા દ્રુતમ|
હુઙ્કારાભિહતાં ભૂમૌ પાતયામાસનિષ્પ્રભામ ||12||
ભગ્નાં શક્તિં નિપતિતાં દૃષ્ટ્વા ક્રોધસમન્વિતઃ
ચિક્ષેપ ચામરઃ શૂલં બાણૈસ્તદપિ સાચ્છિનત ||13||
તતઃ સિંહઃસમુત્પત્ય ગજકુન્તરે મ્ભાન્તરેસ્થિતઃ|
બાહુયુદ્ધેન યુયુધે તેનોચ્ચૈસ્ત્રિદશારિણા ||14||
યુધ્યમાનૌ તતસ્તૌ તુ તસ્માન્નાગાન્મહીં ગતૌ
યુયુધાતેஉતિસંરબ્ધૌ પ્રહારૈ અતિદારુણૈઃ ||15||
તતો વેગાત ખમુત્પત્ય નિપત્ય ચ મૃગારિણા|
કરપ્રહારેણ શિરશ્ચામરસ્ય પૃથક કૃતમ ||16||
ઉદગ્રશ્ચ રણે દેવ્યા શિલાવૃક્ષાદિભિર્હતઃ|
દન્ત મુષ્ટિતલૈશ્ચૈવ કરાળશ્ચ નિપાતિતઃ ||17||
દેવી કૃદ્ધા ગદાપાતૈઃ શ્ચૂર્ણયામાસ ચોદ્ધતમ|
ભાષ્કલં ભિન્દિપાલેન બાણૈસ્તામ્રં તથાન્ધકમ ||18||
ઉગ્રાસ્યમુગ્રવીર્યં ચ તથૈવ ચ મહાહનુમ
ત્રિનેત્રા ચ ત્રિશૂલેન જઘાન પરમેશ્વરી ||19||
બિડાલસ્યાસિના કાયાત પાતયામાસ વૈ શિરઃ|
દુર્ધરં દુર્મુખં ચોભૌ શરૈર્નિન્યે યમક્ષયમ ||20||
એવં સંક્ષીયમાણે તુ સ્વસૈન્યે મહિષાસુરઃ|
માહિષેણ સ્વરૂપેણ ત્રાસયામાસતાન ગણાન ||21||
કાંશ્ચિત્તુણ્ડપ્રહારેણ ખુરક્ષેપૈસ્તથાપરાન|
લાઙ્ગૂલતાડિતાંશ્ચાન્યાન શૃઙ્ગાભ્યાં ચ વિદારિતા ||22||
વેગેન કાંશ્ચિદપરાન્નાદેન ભ્રમણેન ચ|
નિઃ શ્વાસપવનેનાન્યાન પાતયામાસ ભૂતલે||23||
નિપાત્ય પ્રમથાનીકમભ્યધાવત સોஉસુરઃ
સિંહં હન્તું મહાદેવ્યાઃ કોપં ચક્રે તતોஉમ્ભિકા ||24||
સોஉપિ કોપાન્મહાવીર્યઃ ખુરક્ષુણ્ણમહીતલઃ|
શૃઙ્ગાભ્યાં પર્વતાનુચ્ચાંશ્ચિક્ષેપ ચ નનાદ ચ ||25||
વેગ ભ્રમણ વિક્ષુણ્ણા મહી તસ્ય વ્યશીર્યત|
લાઙ્ગૂલેનાહતશ્ચાબ્ધિઃ પ્લાવયામાસ સર્વતઃ ||26||
ધુતશૃઙ્ગ્વિભિન્નાશ્ચ ખણ્ડં ખણ્ડં યયુર્ઘનાઃ|
શ્વાસાનિલાસ્તાઃ શતશો નિપેતુર્નભસોஉચલાઃ ||27||
ઇતિક્રોધસમાધ્માતમાપતન્તં મહાસુરમ|
દૃષ્ટ્વા સા ચણ્ડિકા કોપં તદ્વધાય તદાஉકરોત ||28||
સા ક્ષિત્પ્વા તસ્ય વૈપાશં તં બબન્ધ મહાસુરમ|
તત્યાજમાહિષં રૂપં સોஉપિ બદ્ધો મહામૃધે ||29||
તતઃ સિંહોஉભવત્સધ્યો યાવત્તસ્યામ્બિકા શિરઃ|
છિનત્તિ તાવત પુરુષઃ ખડ્ગપાણિ રદૃશ્યત ||30||
તત એવાશુ પુરુષં દેવી ચિચ્છેદ સાયકૈઃ|
તં ખડ્ગચર્મણા સાર્ધં તતઃ સોஉ ભૂન્મહા ગજઃ ||31||
કરેણ ચ મહાસિંહં તં ચકર્ષ જગર્જચ |
કર્ષતસ્તુ કરં દેવી ખડ્ગેન નિરકૃન્તત ||32||
તતો મહાસુરો ભૂયો માહિષં વપુરાસ્થિતઃ|
તથૈવ ક્ષોભયામાસ ત્રૈલોક્યં સચરાચરમ ||33||
તતઃ ક્રુદ્ધા જગન્માતા ચણ્ડિકા પાન મુત્તમમ|
પપૌ પુનઃ પુનશ્ચૈવ જહાસારુણલોચના ||34||
નનર્દ ચાસુરઃ સોஉપિ બલવીર્યમદોદ્ધતઃ|
વિષાણાભ્યાં ચ ચિક્ષેપ ચણ્ડિકાં પ્રતિભૂધરાન ||35||
સા ચ તા ન્પ્રહિતાં સ્તેન ચૂર્ણયન્તી શરોત્કરૈઃ|
ઉવાચ તં મદોદ્ધૂતમુખરાગાકુલાક્ષરમ ||36||
દેવ્યુઉવાચ||
ગર્જ ગર્જ ક્ષણં મૂઢ મધુ યાવત્પિબામ્યહમ|
મયાત્વયિ હતેஉત્રૈવ ગર્જિષ્યન્ત્યાશુ દેવતાઃ ||37||
ઋષિરુવાચ||
એવમુક્ત્વા સમુત્પત્ય સારૂઢા તં મહાસુરમ|
પાદેના ક્રમ્ય કણ્ઠે ચ શૂલેનૈન મતાડયત ||38||
તતઃ સોஉપિ પદાક્રાન્તસ્તયા નિજમુખાત્તતઃ|
અર્ધ નિષ્ક્રાન્ત એવાસીદ્દેવ્યા વીર્યેણ સંવૃતઃ ||40||
અર્ધ નિષ્ક્રાન્ત એવાસૌ યુધ્યમાનો મહાસુરઃ |
તયા મહાસિના દેવ્યા શિરશ્છિત્ત્વા નિપાતિતઃ ||41||
તતો હાહાકૃતં સર્વં દૈત્યસૈન્યં નનાશ તત|
પ્રહર્ષં ચ પરં જગ્મુઃ સકલા દેવતાગણાઃ ||42||
તુષ્ટુ વુસ્તાં સુરા દેવીં સહદિવ્યૈર્મહર્ષિભિઃ|
જગુર્ગુન્ધર્વપતયો નનૃતુશ્ચાપ્સરોગણાઃ ||43||
|| ઇતિ શ્રી માર્કણ્ડેય પુરાણે સાવર્નિકે મન્વન્તરે દેવિ મહત્મ્યે મહિષાસુરવધો નામ તૃતીયોஉધ્યાયં સમાપ્તમ ||
આહુતિ
હ્રીં જયંતી સાંગાયૈ સાયુધાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ શ્રી મહાલક્ષ્મ્યૈ લક્ષ્મી બીજાદિષ્ટાયૈ મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા ||